Γνωστοποίηση ρυθμίσεων των άρθρων 74 έως 79 και 84 του ν. 4387/2016(1) - Μετονομασία του Ε.Τ.Ε.Α. σε "Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών" (Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.) - Ένταξη ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας Εγκ. Υπ. Εργασίας Φ.80020/44251/Δ15.750/7.11.2016 Σας γνωρίζουμε ότι στο ΦΕΚ Α' 85/12.5.2016 δημοσιεύθηκε ο ν. 4387/2016 "Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας - Μεταρρύθμιση ασφαλιστικού-συνταξιοδοτικού συστήματος - Ρυθμίσεις φορολογίας εισοδήματος και τυχερών παιγνίων και άλλες διατάξεις" και συγκεκριμένα στο Κεφάλαιο ΣΤ' "Τροποποίηση διατάξεων Ε.Τ.Ε.Α. και ρυθμίσεις πρώην Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε." του ανωτέρω νόμου περιλαμβάνονται διατάξεις με τις οποίες τροποποιούνται διατάξεις του ν. 4052/2012 (Α' 41) που αφορούν το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (Ε.Τ.Ε.Α.),το οποίο μετονομάζεται σε Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.) και στο οποίο εντάσσονται ταμεία, τομείς, κλάδοι και λογαριασμοί πρόνοιας που χορηγούν εφάπαξ παροχές. Έναρξη ισχύος των διατάξεων του Κεφαλαίου αυτού, σύμφωνα με το άρθρο 90 του ν. 4387/2016, ορίζεται η 1.1.2017. Οι ρυθμίσεις που αφορούν τις εφάπαξ παροχές εντάσσονται στο πλαίσιο εξορθολογισμού της υφιστάμενης κατάστασης στα Ταμεία Πρόνοιας με την εφαρμογή ενιαίων κανόνων για όλους τους ασφαλισμένους και συνταξιούχους των ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας με τη δημιουργία ενός συστήματος βιώσιμου, εξορθολογισμένου, δομικά απλουστευμένου, κοινωνικά δίκαιου και με μακροχρόνια προοπτική. Ειδικότερα, στις διατάξεις των άρθρων 74 έως 79 και 84 που αφορούν τον τομέα της αρμοδιότητας μας προβλέπονται κατ' άρθρο τα ακόλουθα: 1. Με τις διατάξεις του άρθρου 74 το Ε.Τ.Ε.Α. μετονομάζεται σε "Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών" (Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.), έτσι όπου στην κείμενη νομοθεσία αναφέρεται "Ε.Τ.Ε.Α." νοείται από την 1η.1.2017 "Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.". Ειδικότερα, με τις διατάξεις του άρθρου τούτου αντικαθίσταται η παρ. 2 του άρθρου 35 του ν. 4052/2012 και συμπληρώνεται ο σκοπός του ταμείου. Σκοπός του ταμείου πλέον είναι: α) η παροχή μηνιαίας επικουρικής σύνταξης λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου και β) η καταβολή εφάπαξ παροχών στους δικαιούχους ασφαλισμένους του. Επιπλέον στο ίδιο άρθρο προστίθεται παρ. 3 με την οποία τροποποιείται η διάρθρωση του ταμείου. Το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. συγκροτούν πλέον δύο (2) κλάδοι, οι οποίοι λειτουργούν με οικονομική και λογιστική αυτοτέλεια: α) κλάδος επικουρικής ασφάλισης και β) κλάδος εφάπαξ παροχών, στους οποίους παρακολουθούνται αυτοτελώς οι εισφορές κάθε κλάδου. 2. Με τις διατάξεις του άρθρου 75 προστίθεται παρ. 5 στο τέλος του άρθρου 36 του ν. 4052/2012 και προσδιορίζονται τα εντασσόμενα στον κλάδο εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. ταμεία, τομείς, κλάδοι και λογαριασμοί πρόνοιας. Συγκεκριμένα, στον κλάδο εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. εντάσσονται από 1.1.2017: Α. Το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (Τ.Π.Δ.Υ.) με τους Τομείς του: α. Τομέα Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων β. Τομέα Πρόνοιας Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. γ. Τομέα Πρόνοιας Ορθόδοξου Εφημεριακού Κλήρου της Ελλάδος δ. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Εμπορικών, Βιομηχανικών, Επαγγελματικών, Βιοτεχνικών Επιμελητηρίων του Κράτους ε. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Ταμείου Νομικών στ. Τομέα Πρόνοιας Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων. Β. Το Ταμείο Πρόνοιας Ιδιωτικού Τομέα (ΤΑΠΙΤ) με τους Τομείς του: α. Τομέα Πρόνοιας Εργατοϋπαλλήλων Μετάλλου β. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Εταιρειών Λιπασμάτων γ. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Εταιρειών Τσιμέντων δ. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Ιπποδρομιών ε. Τομέα Πρόνοιας Υπαλλήλων Εμπορικών Καταστημάτων στ. Τομέα Πρόνοιας Ξενοδοχοϋπαλλήλων ζ. Τομέα Πρόνοιας Λιμενεργατών η. Τομέα Πρόνοιας Υπαλλήλων Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς θ. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Οργανισμού Εθνικού Θεάτρου ι. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Οργανισμού Υδρεύσεως Θεσσαλονίκης ια. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης. Γ. Ο κλάδος Πρόνοιας του Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Προσωπικού Εργαζομένων στα Μ.Μ.Ε. (Ε.Τ.Α.Π.-Μ.Μ.Ε.) με τους Τομείς του: α. Τομέα Πρόνοιας Ιδιοκτητών, Συντακτών και Υπαλλήλων Τύπου. β. Τομέα Πρόνοιας Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων Αθηνών. γ. Τομέα Πρόνοιας Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων Θεσσαλονίκης. Δ. Ο κλάδος Πρόνοιας του Ταμείου Ασφάλισης Υπαλλήλων Τραπεζών και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας (Τ.Α.Υ.Τ.Ε.Κ.Ω.) με τους Τομείς του: α. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Ο.Τ.Ε. β. Κλάδο Ασφάλισης Προσωπικού ΔΕΗ (ΚΑΠ-Δ.Ε.Η.). γ. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Ο.Σ.Ε. δ. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Ε.Ρ.Τ. και Τουρισμού. ε. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Εμπορικής Τραπέζης. στ. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Ιονικής-Λαϊκής Τραπέζης. Ε. Ο κλάδος Πρόνοιας του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολουμένων (Ε.Τ.Α.Α.) με τους Τομείς του: α. Τομέα Πρόνοιας Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων. β. Τομέα Πρόνοιας Υγειονομικών. γ. Τομέα Πρόνοιας Δικηγόρων Αθηνών. δ. Τομέα Πρόνοιας Δικαστικών Επιμελητών. ε. Τομέα Πρόνοιας Συμβολαιογράφων. στ. Τομέα Πρόνοιας Εργοληπτών Δημοσίων Έργων. ΣΤ. Το Ταμείο Πρόνοιας Αξιωματικών Εμπορικού Ναυτικού (Τ.Π.Α.Ε.Ν.). Ζ. Το Ταμείο Πρόνοιας Κατωτέρων Πληρωμάτων Εμπορικού Ναυτικού (Τ.Π.Κ.Π.Ε.Ν.). Η. Ο Ειδικός Λογαριασμός Πρόνοιας Προσωπικού του Ι.Κ.Α.- Ε.Τ.Α.Μ. 3. Με τις διατάξεις του άρθρου 76 αντικαθίσταται το άρθρο 37 του ν. 4052/2012 και ορίζονται τα ασφαλιστέα πρόσωπα του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. Ειδικότερα: Παρ. 1: Πρόσωπα που υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση του κλάδου επικουρικής ασφάλισης του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.: α. Οι ήδη ασφαλισμένοι των ταμείων, κλάδων και τομέων επικουρικής ασφάλισης που εντάσσονται στο Ε.Τ.Ε.Α. (νυν Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.). β. Όσοι αναλαμβάνουν ασφαλιστέα εργασία - απασχόληση ή αποκτούν ασφαλιστέα ιδιότητα, για την οποία ασφαλίζονται υποχρεωτικά σε φορέα κύριας ασφάλισης και δεν υπάγονται για την εργασία - απασχόλησή τους αυτή ή την ιδιότητά τους στην ασφάλιση άλλου φορέα επικουρικής ασφάλισης ή επαγγελματικής υποχρεωτικής ασφάλισης, ή των εξομοιούμενων βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας με αυτούς, ανεξαρτήτως νομικής μορφής. Παρ. 2: Πρόσωπα που υπάγονται προαιρετικά στην ασφάλιση του κλάδου επικουρικής ασφάλισης του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.: α. Οι ήδη προαιρετικά ασφαλισμένοι των ταμείων, κλάδων και τομέων επικουρικής ασφάλισης που εντάσσονται στο Ε.Τ.Ε.Α. (νυν Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.). β. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 14 του Ν. 3655/2008 (Α' 58), καθώς και οι ελεύθεροι επαγγελματίες που υπάγονταν στην ασφάλιση του τ. ΕΤΕΑΜ με το Π.Δ. 284/1992 (Α' 145). Παρ. 3: εξαιρούνται της ασφάλισης στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. οι ανεξάρτητα απασχολούμενοι υγειονομικοί. Παρ. 4: Πρόσωπα που υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση του κλάδου εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.: α. Οι ήδη ασφαλισμένοι των ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας που εντάσσονται στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. και β. όσοι για πρώτη φορά από την κατά τα ανωτέρω ένταξη των ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας αναλαμβάνουν εργασία - απασχόληση ή αποκτούν ασφαλιστέα ιδιότητα βάσει των γενικών ή ειδικών ή καταστατικών διατάξεων αυτών. Επισημαίνεται ότι, με την παρ. 1 του άρθ. 35 του ν. 4387/2016 (Α' 85) ορίζεται ότι, από 1.1.2017 στην ασφάλιση του κλάδου εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. υπάγονται υποχρεωτικά: 1) τα πρόσωπα που είχαν ήδη κατά την έναρξη ισχύος του ανωτέρω νόμου (13.5.2016) υπαχθεί στην ασφάλιση των ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών, σύμφωνα με την περίπτωση α' της παρ. 4 του άρθρου 37 του Ν. 4052/2012 (Α' 41), όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 76 του ν. 4387/2016, και 2) όσοι αναλαμβάνουν εργασία ή απασχόληση ή αποκτούν ιδιότητα, η οποία, σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις των ως άνω ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών, όπως ίσχυαν έως την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016 (13.5.2016), δημιουργούσαν υποχρέωση υπαγωγής στην ασφάλιση για εφάπαξ παροχή των εν λόγω ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών, σύμφωνα με την περίπτωση β' της παρ. 4 του άρθρου 37 του Ν. 4052/2012 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 76 του ν. 4387/2016. 4. Με τις διατάξεις του άρθρου 77, αντικαθίσταται το άρθρο 38 του ν. 4052/2012, και καθορίζονται οι πόροι του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. ως εξής: 1) Πόροι του ταμείου είναι τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές των ασφαλισμένων ή/και εργοδοτών, όπως αυτά προβλέπονται από την οικεία νομοθεσία που διέπει τον κάθε κλάδο. 2) Πόροι του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. είναι τα έσοδα από τις προβλεπόμενες εισφορές υπέρ των ταμείων-τομέων, κλάδων και λογαριασμών που εντάσσονται στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., οι πρόσοδοι περιουσίας καθώς και η απόδοση των κεφαλαίων και αποθεματικών αυτών και κάθε άλλο έσοδο και πόρος που προβλέπεται στην οικεία νομοθεσία ή άλλες διατάξεις νόμων. Επισημαίνεται ότι, με την παρ. 2 του άρθ. 35 του ν. 4387/2016 ορίζεται ότι από 1.1.2017 πόροι του κλάδου εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. είναι: α. Τα έσοδα από τις προβλεπόμενες εισφορές υπέρ των ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας που εντάσσονται, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 36 του Ν. 4052/2012, όπως η παράγραφος αυτή προστέθηκε με το άρθρο 75 του ν. 4387/2016, στον κλάδο εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., οι πρόσοδοι περιουσίας, καθώς και η απόδοση των κεφαλαίων και αποθεματικών αυτών και κάθε άλλο έσοδο και πόρος που προβλέπεται στην οικεία νομοθεσία ή άλλες γενικές διατάξεις. β. Για τους ασφαλισμένους μέχρι 31.12.1992, τα έσοδα από τις ασφαλιστικές τους εισφορές, για το ύψος των οποίων και τον τρόπο υπολογισμού τους εφαρμόζονται οι επιμέρους καταστατικές διατάξεις των εντασσόμενων ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., όπως ίσχυαν κατά την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016 (13.5.2016). Για τους ασφαλισμένους από 1.1.1993 και εφεξής, το ποσό της εισφοράς τους για εφάπαξ παροχή ορίζεται σε ποσοστό 4% και υπολογίζεται για τους μισθωτούς επί των ασφαλιστέων αποδοχών τους, όπως προσδιορίζονται στο άρθρο 38 του ν. 4387/2016 και για τους αυτοτελώς απασχολούμενους επί του εισοδήματός τους, κατ' αναλογία των ειδικότερα προβλεπόμενων στο άρθρο 39 του ιδίου νόμου. 5. Με τις διατάξεις του άρθρου 78 αντικαθίσταται το άρθρο 39 του ν. 4052/2012 και καθορίζεται το οικονομικό σύστημα λειτουργίας του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. Ειδικότερα, με την παρ.1 ορίζεται ότι το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. λειτουργεί για όσους ασφαλίζονται για πρώτη φορά από 1.1.2014 με βάση το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση (NDC). Το ίδιο σύστημα εφαρμόζεται: α) για τους ασφαλισμένους μέχρι 31.12.2013 στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης για το χρόνο ασφάλισης από 1.1.2015 και εφεξής και β) για τους ασφαλισμένους στον κλάδο εφάπαξ παροχών μέχρι 31.12.2013 για το χρόνο ασφάλισης από 1.1.2014 και εφεξής. Με την παρ. 2 καθορίζεται ότι οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται για κάθε ασφαλισμένο των κατηγοριών αυτών, ανά κλάδο, τηρούνται σε ατομικές μερίδες από 1.1.2014. Εφιστούμε ιδιαίτερα την προσοχή σας στην υποχρέωση που απορρέει από την ανωτέρω διάταξη για την τήρηση των ατομικών μερίδων των ασφαλισμένων του Ταμείου και παρακαλούμε όπως προβείτε στις απαραίτητες ενέργειες για την τήρησή τους μηχανογραφικά καθόσον είναι αναγκαία προϋπόθεση για τη λειτουργία του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. με βάση το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση (NDC). 6. Με τις διατάξεις του άρθρου 79 αντικαθίσταται το άρθρο 40 του ν. 4052/2012 και καθορίζεται ο χρόνος ασφάλισης στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.. Ειδικότερα: Παρ. 1: χρόνος ασφάλισης για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης: α. Ο χρόνος, για τον οποίο καταβάλλονται ή οφείλονται ασφαλιστικές εισφορές από την έναρξη λειτουργίας του Ε.Τ.Ε.Α. (νυν Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.) και εφεξής. β. Ο χρόνος ασφάλισης που πραγματοποιήθηκε στα εντασσόμενα ταμεία, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς συμπεριλαμβανομένου του χρόνου που αναγνωρίστηκε και εξαγοράστηκε ή συνεχίζεται η εξαγορά του, καθώς και ο χρόνος που έχει προσμετρηθεί από οποιαδήποτε αιτία, λογίζεται ότι πραγματοποιήθηκε στην ασφάλιση του Ε.Τ.Ε.Α. (νυν Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.). γ. Οι χρόνοι ασφάλισης, οι οποίοι αναγνωρίζονται, σύμφωνα με τα άρθρα 40 και 47 του Ν. 2084/1992 (Α' 165), του άρθρου 20 του Ν. 3232/2004 (Α' 48), και του άρθρου 41 παρ. 7 του Ν. 3996/2011 (Α' 170). Παρ. 2: χρόνος ασφάλισης στον κλάδο εφάπαξ παροχών: α. Ο χρόνος, για τον οποίον καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές από την ένταξη των ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας και εφεξής. β. Ο χρόνος ασφάλισης που πραγματοποιήθηκε στα εντασσόμενα ταμεία, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς πρόνοιας, συμπεριλαμβανομένου του χρόνου που αναγνωρίστηκε και εξαγοράστηκε ή συνεχίζεται η εξαγορά του. 7. Με τις διατάξεις του άρθρου 84 αντικαθίσταται η παρ. 1 του άρθρου 47 του ν. 4052/2012 και ρυθμίζονται θέματα που αφορούν την κατάρτιση του Ενιαίου Κανονισμού Ασφάλισης και Παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. Ειδικότερα, με την παρ. 1, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο δεύτερο παρ. 8 του ν. 4393/2016 (Α' 106), παρέχεται εξουσιοδότηση, έτσι ώστε, με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης που εκδίδεται εντός 6 μηνών από την έναρξη ισχύος των διατάξεων του κεφαλαίου αυτού, (1.1.2017) ύστερα από γνώμη του Δ.Σ. του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. και αναλογιστική μελέτη, να καταρτισθεί ο Ενιαίος Κανονισμός Ασφάλισης και Παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., με τον οποίο κωδικοποιούνται σε ενιαίο κείμενο όλες οι ρυθμίσεις σχετικά με τα υπαγόμενα στην ασφάλιση πρόσωπα, τις ασφαλιστικές εισφορές και τους πόρους, το χρόνο ασφάλισης, την αναγνώριση συντάξιμου χρόνου και τον τρόπο εξαγοράς του, τα δικαιούμενα επικουρική σύνταξη ή εφάπαξ παροχή πρόσωπα, τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ή χορήγησης εφάπαξ παροχής, τον τρόπο υπολογισμού της επικουρικής σύνταξης ή της εφάπαξ παροχής, την έναρξη και λήξη των παροχών, όπως αυτές καθορίζονται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου και κάθε άλλη σχετική διάταξη, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία ρύθμιση που αφορά τη λειτουργία του κάθε κλάδου του ταμείου. Με την παρ. 2 ορίζεται ότι, μέχρι την έκδοση του Κανονισμού Ασφάλισης και Παροχών της προηγούμενης παραγράφου εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι καταστατικές διατάξεις των εντασσόμενων ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών και η γενικότερη νομοθεσία, εφόσον αυτές δεν αντίκεινται στις διατάξεις του παρόντος νόμου. Δεδομένου του χρονικού ορίου που τίθεται στην εν λόγω διάταξη για την έκδοση του Ενιαίου Κανονισμού Ασφάλισης και Παροχών (30.6.2017), θεωρούμε ότι είναι απαραίτητη η συγκρότηση ομάδας εργασίας αποτελούμενη από υπαλλήλους του Ε.Τ.Ε.Α. καθώς και των φορέων πρόνοιας, που εντάσσονται από 1.1.2017 στον κλάδο εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. με βάση το άρθρο 75 του ν. 4387/2016, η οποία θα προβεί στις δέουσες ενέργειες για την κατάρτιση σχεδίου Κανονισμού Ασφάλισης και Παροχών. (1) ΕΑΕΔ Ιουνίου 2016 σελ. 504.