Εισφορά επαγγελματικού κινδύνου Η εισφορά επαγγελματικού κινδύνου η οποία προβλέπεται από τον Α.Ν. 1846/51 όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 3 του Ν.Δ. 4104/60 και το άρθρο 23 παρ. 4 και άρθ. 45 παρ. 4 του ν. 2084/02 είναι η εισφορά η οποία επιβαρύνει τους εργοδότες που απασχολούν εργαζομένους σε ορισμένες κατηγορίες εργασιών που διεξάγονται κάτω από τέτοιες συνθήκες ώστε να τίθεται σε κίνδυνο η ζωή και η υγεία τους. Οι εργασίες αυτές ρητά αναφέρονται στο άρθρο 1 παρ. 1 του Β.Δ. 473/61 όπως παρατίθενται πιο κάτω. Η εισφορά ανέρχεται σε ποσοστό 1% στις αποδοχές των ασφαλισμένων οι οποίοι απασχολούνται στις περιοριστικά αναφερόμενες επιχειρήσεις και εργασίες, άσχετα με την ιδιότητα του εργαζομένου. Η εισφορά αυτή βαρύνει αποκλειστικά τον εργοδότη. Σύμφωνα με τις πιο πάνω τροποποιηθείσες διατάξεις οι επιχειρήσεις που το προσωπικό τους υπάγεται στην ασφάλιση του ΙΚΑ θα καταβάλλουν ολόκληρη την εισφορά επαγγελματικού κινδύνου (1%) έστω και αν ασφαλίζονται στο ΙΚΑ για ένα μόνο κλάδο και όχι το μισό (0,5%) που ίσχυε. Όταν έχουμε μικτές επιχειρήσεις (π.χ. εμποροβιομηχανικές) τότε η υποχρέωση για την καταβολή εισφοράς επαγγελματικού κινδύνου περιορίζεται μόνο στους εργαζόμενους που απασχολούνται στα τμήματα της επιχείρησης τα οποία περιλαμβάνονται στις κατηγορίες των εργασιών του διατάγματος. Η εισφορά επαγγελματικού κινδύνου καταβάλλεται και για τους εργαζόμενους που βρίσκονται σε κανονική άδεια, ασθένεια, διαθεσιμότητα κ.λπ. υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι για τους χρόνους αυτούς συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την ασφάλισή τους στο ΙΚΑ. Οι επιχειρήσεις και οι εργασίες του Β.Δ. 473/61 είναι οι εξής: Εργασίες μηχανικής καλλιέργειας γενικά. Εργασίες με ελκυστήρες (τρακτέρ) και σκαπτικές μηχανές. Εργασίες με θεριστικές ή αλωνιστικές μηχανές. Εργασίες με θεριζοαλωνιστικές μηχανές (κομπίνες). Εργασίες με μηχανές για την καταπολέμηση επιβλαβών εντόμων, μυκήτων, βακτηρίων και ιών. Λιγνιτωρυχεία. Μεταλλεία σιδήρου πάσης φύσεως. Μεταλλεία άλλων μετάλλων. Ορυχεία υδρογονανθράκων και γηγενών καυσίμων αερίων (πετρελαιοπηγές, ορυχεία πισωδών ουσιών κ.λπ.). Λατομεία οικοδομικών λίθων, μαρμάρων, σχιστολίθων. Λατομεία για τη χημική βιομηχανία και παραγωγή λιπασμάτων. Ορυχεία θείου και θειούχα μικτά. Ορυχεία βαρυτίνης. Ορυχεία αμιάντου. Σμυριδορυχεία. Ορυχεία στεατίτου. Εργασίες για την ανεύρεση κάθε είδους ορυκτών. Σφαγή ζώων και εκδορά αυτών. Ακροκαθαριστήρια, κατεργασία εντέρων. Αλλαντοποιία, χρησιμοποιούσα αξιόλογα μηχανικά μέσα και κινητήρια δύναμη. Βιομηχανία εδωδίμων ζωικών λιπών. Βιομηχανία διατηρουμένων οπωρών και λαχανικών. Βιομηχανία ζαχαρωδών προϊόντων από φρούτα και φυτά, διατηρούμενα μέσα σε στεγανά δοχεία. Αλευροποιία, με δευτερεύουσα δραστηριότητα ελαιοτριβείου. Αποφλοίωση, απόξεση και στίλβωση ορύζης. Βιομηχανία επεξεργασίας οσπρίων. Βιομηχανία μπισκότων. Βιομηχανία, ζαχαροπλαστικής. Ζαχαροποιία. Σοκολατοποιία. Βιομηχανία ζαχαρωδών προϊόντων. Διάφορες βιομηχανίες ειδών διατροφής (παραγωγή αμύλου, αμυλοσακχάρου, σταφυλοσακχάρου, ζυμών, ζυμαρικών, μαγειρικών λιπών, παρασκευή τροφών για ζώα και πτηνά, παραγωγή πάγου, καθαρισμός και τριβή άλατος, τριβή και συσκευασία μπαχαρικών, παραγωγή μουστάρδας και μαγιονέζας, παραγωγή όξου). Βιομηχανία ποτών (οινοπνευματοποιία, ποτοποιία). Οινοποιία, ζυθοποιία και βυνοποιία, παρασκευή χυμού οπωρών και αεριούχων ποτών. Καπνοβιομηχανία (επεξεργασία φύλλων καπνού, παραγωγή τσιγάρων, τσιγαρέττων και ταμπάκου). Υφαντικές βιομηχανίες, εκκοκιστήρια, νηματουργεία, στριπτήρια και υφαντήρια βάμβακος, εριουργεία, μεταξουργεία, κατεργασία ιούτης, λίνου και κάνναβης, δαντελοποιία και ταινιοπλεκτική, βαφεία, τυποβαφεία και φινιριστήρια νημάτων και υφασμάτων, καλτσοποιία, φανελλοποιία, πλεκτική υφασμάτων, βιομηχανίες σχοινιών και σπόγγων, λοιπές υφαντικές βιομηχανίες και βιοτεχνίες, εφόσον έχουν περισσότερους από πέντε ιστούς. Βιομηχανίες ειδών υπόδησης. Βιομηχανίες ειδών ενδυμασίας (ραπτική γενικά, χρησιμοποιούσα ηλεκτροκίνητα μηχανήματα κοπής, κατασκευή ορθοπεδικών και ιατρικών ζωνών και επιδέσμων, περιλαμβανομένων και των κορσέδων, λαστέξ, κηλεπιδέσμων κ.λπ., πιλοποιία, κατασκευή χειροκτίων, αλεξιβροχίων, αλεξηλίων και ράβδων). Βιομηχανία ειδών από ύφασμα (στρωματοποιία, εφαπλωματοποιία, κατασκευή πανικών για οικιακή χρήση, κεντημάτων, τεντών, σκηνών, σάκκων κ.λπ.). Βιομηχανία ξύλου και φελλού (πριστήρια και μηχανική κατεργασία του ξύλου, κατασκευή ειδών συσκευασίας από ξύλο και διάφορα φυτά, κατασκευή ειδών από φελλό). Βιομηχανία επίπλων και ειδών επίπλωσης. Βιομηχανία χάρτου και κατασκευή ειδών εκ χάρτου (παραγωγή χαρτομάζης, χαρτονιού, κατασκευή χαρτοσάκκων και χαρτοσακκουλών, κυτιοποιία, βιομηχανίες επεξεργασίας χάρτου). Βιομηχανία εκτύπωσης βιβλίων και εντύπων γενικά. Βιομηχανία ασβεστοποιίας. Βιομηχανία δέρματος και ειδών από δέρμα, ελαστικού. Βασικές χημικές βιομηχανίες, περιλαμβανομένης και της παραγωγής λιπασμάτων. Οι βιομηχανίες πλαστικών περιλαμβάνονται, μόνο εφόσον παράγουν πλαστική ύλη από την οποία κατασκευάζουν πλαστικά είδη, που διατίθενται στο εμπόριο ή διαθέτουν αυτή χωρίς περαιτέρω επεξεργασία σε άλλες βιομηχανίες (Έγγραφ. Ι.Κ.Α. 85585/25.7.1972). Βιομηχανίες λιπαρών ουσιών ζωικής ή φυτικής προέλευσης. Βιομηχανίες ελαιοχρωμάτων, βερνικιών και στιλβωμάτων. Βιομηχανίες φαρμακευτικών προϊόντων, αρωματοποιίας, παρασκευή καλλυντικών, σαπωνοποιία. Βιομηχανία διύλισης πετρελαιοειδών. Βιομηχανίες διαφόρων προϊόντων πετρελαίου και άνθρακα. Βιομηχανίες κατασκευής υλικών για οικοδομές από οπτή γη. Βιομηχανία, κατασκευής ειδών από πηλό, πορσελάνη και φαγεντιανών. Βιομηχανία τσιμέντων. Βιομηχανίες μη μεταλλικών ορυκτών (γύψου, στόκου, τριβής, μαρμάρου, τσιμεντοσωλήνων και τσιμεντολίθων, κατασκευή μωσαϊκών πλακών και πλακών επίστρωσης, κατεργασία μαρμάρου, σμύριδας). Υαλουργία και κατασκευή κατόπτρων, χρησιμοποιούσα μηχανήματα. Βιομηχανία παραγωγής και κατεργασίας χυτοσιδήρου, σιδήρου και χάλυβα. Μεταλλουργία μολύβδου, σιδηρονικελίου, χαλκού και αλουμινίου και των κραμάτων αυτών. Μεταλλουργία άλλων κοινών μεταλλίων. Βιομηχανία κατασκευής αντικειμένων από μέταλλο. Βιομηχανία κατασκευής μηχανών και συσκευών. Μηχανουργεία. Βιομηχανίες κατασκευής ηλεκτρικών μηχανών, συσκευών και λοιπών ηλεκτρικών ειδών. Κατασκευή μεταφορικών μέσων (ναυπηγεία κατασκευών και επισκευών πλοίων, διάλυση πλοίων, κατασκευή σιδηροδρομικού υλικού, κατασκευή και επισκευή αυτοκινήτων, οχημάτων, μοτοσυκλετών και ποδηλάτων, κατασκευή και επισκευή αεροπλάνων, αμαξών). Βιομηχανία κατασκευής ιατροχειρουργικών εργαλείων και οργάνων ακριβείας, μέτρησης και ελέγχου. Βιομηχανία κατασκευής φωτογραφικού υλικού και οπτικών οργάνων. Βιομηχανία κατασκευής ειδών γραφείου. Βιομηχανία κατασκευής ψευδοκοσμημάτων, πτερών, τεχνητών ανθέων, κουμπιών από οστά, ψήκτρων και σημάτων. Εργοτάξια τεχνικών έργων και οικοδομών. Ηλεκτρισμός και φωταέριο. Υπηρεσίες διανομής ύδατος. Υπηρεσίες υγιεινής (υπόνομοι, αποκομιδή απορριμμάτων, χρησιμοποίηση και καταστροφή απορριμμάτων, εκκένωση βόθρων). Μεταφορές εμπορευμάτων με αυτοκίνητα, θαλάσσιες μεταφορές εμπορευμάτων. Υπηρεσίες ναυαγοσωστικές. Υπηρεσίες φόρτωσης και φόρτωσης πλοίων. Εναέριες μεταφορές επιβατών και εμπορευμάτων. Αποθήκευση. Ερμηνεύοντας τη διάταξη αυτή, το Ίδρυμα έχει δεχθεί ότι καταρχή υπόχρεοι για την καταβολή εισφοράς επαγγελματικού κινδύνου είναι όλοι όσοι απασχολούν μισθωτούς για τη μεταφορά εμπορευμάτων με αυτοκίνητα, ανεξάρτητα από τη μορφή της επιχείρησης και χωρίς να απαιτείται ως μοναδική δραστηριότητα αυτής η μεταφορά εμπορευμάτων. Ειδικότερα, υπόχρεοι είναι (Εγγραφ. Ι.Κ.Α. Α27/262/1997. Δ. Εφετ. Θεσ/νίκης 2762/2002): α) Επιχειρήσεις με δραστηριότητα τη μεταφορά με επαγγελματικά μεταφορικά μέσα εμπορευμάτων τρίτων (μεταφορικές επιχ/σεις). β) Μικτές επιχ/σεις που έχουν στην κατοχή τους επαγγελματικά μεταφορικά μέσα, ανεξαρτήτως μεγέθους (ΤΟΝΑΖ), δημόσιας ή ιδιωτικής χρήσης και διανέμουν με αυτά τα προϊόντα ή εμπορεύματά τους σε καταστήματά τους ή Υποκ/ ματα, αποθήκες, πελάτες (π.χ. επιχρίσεις τροφίμων και ποτών, επίπλων, πολυκ/ ματα κ.λπ.). γ) Όλες οι επιχ/σεις ή εργασίες που αναφέρονται ρητά στην παραγρ. 1 του άρθρου 1 του Β.Δ. 473/1961 (βλ. σελ. 299), και υποχρεούνται στην καταβολή εισφοράς επαγγελματικού κινδύνου για το σύνολο του προσωπικού τους (εκτός των αναφερομένων εξαιρέσεων). Ιπποδρομίες. Ιπποδρόμια (τσίρκο). Σημείωση 1. Σε μερικές από τις εργασίες που αναφέρονται χρησιμοποιείται ο όρος "βιομηχανίες". Το ποιες θεωρούνται βιομηχανικές επιχειρήσεις το καθορίζει το άρθρο 1 της Διεθνούς Συνδιασκέψεως Εργασίας της Ουασιγκτώνος αλλά και η νομολογία των δικαστηρίων. Στον ανωτέρω πίνακα δεν περιλαμβάνονται οι βιοτεχνίες. 2. Από την εισφορά απαλλάσσεται το προσωπικό που απασχολείται στα γραφεία των επιχειρήσεων.
ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου – Εργατικά – Εργατική νομοθεσία – Ασφαλιστική νομοθεσία – ΣΣΕ – Αποδοχές – Μισθός – Ημερομίσθιο – Επιδόματα – Συνταξιοδότηση – ΙΚΑ – ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου
