Έλεγχος εισφορών, Εκκαθάριση Μερικών και Τελικών Λογαριασμών Δημοσίων Έργων Εγγρ. ΙΚΑ Ε41/129/31.3.2016 Σχετ.: Εγκ. 50/81, 94/07(1) και 10/15(2) Σας υπενθυμίζουμε τις σχετικές με το θέμα οδηγίες που έχουν δοθεί με τις ανωτέρω εγκυκλίους μας, και σας εφιστούμε την προσοχή για την πιστή εφαρμογή τους, επισημαίνοντας τα παρακάτω: Α. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 1 του Α.Ν. 1846/51, στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ υπάγονται υποχρεωτικά και αυτοδίκαια, τα πρόσωπα τα οποία εντός των ορίων της χώρας παρέχουν κατά κύριο επάγγελμα εξαρτημένη εργασία έναντι αμοιβής, αδιάφορος της νομικής φύσεως της σχέσης (δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου). Κάθε άλλη ασφάλιση που επιχειρείται από εργοδότες ή τρίτα πρόσωπα, με υποβολή Α.Π.Δ., για ασφάλιση προσώπων που δεν παρείχαν εργασία θεωρείται "εικονική ασφάλιση" η οποία κατά τεκμήριο έχει χωρήσει με δόλο και με σκοπό την απόδοση παροχών από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και άλλους φορείς. Σχετικές οδηγίες για τον τρόπο αντιμετώπισης περιπτώσεων εικονικής ασφάλισης έχουν δοθεί με τα Γενικά Έγγραφα Ε41/42/7.2.11, Γ99/1/87/20.5.11 & Γ99/1/98/12.9.07 και οι οποίες εξακολουθούν να ισχύουν. Β. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 40 του Κ.Α. του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. και τις οδηγίες που έχουν δοθεί, σε περίπτωση που κατά την διάρκεια εκτέλεσης του Δημοσίου Έργου, οι καταβλητέες σύμφωνα με τις Α.Π.Δ. εισφορές, υπολείπονται από τις υπολογιζόμενες ως καταβλητέες με βάση το καθορισθέν Ποσοστό Εργατικής Δαπάνης (Π.Ε.Δ.), υποχρεούται ο κατά νόμο υπόχρεος, να καταβάλλει την προκύπτουσα επιπλέον διαφορά μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από τον μήνα της γνωστοποίησης της οφειλής. Κατά την εκκαθάριση των έργων, που λαμβάνει χώρα μετά το πέρας των εργασιών (προσκόμιση τελικού λογαριασμού, πρωτόκολλα περαίωσης εργασιών, πρωτόκολλα παραλαβής κ.λπ.) εφόσον από στοιχεία που προσκομίζει ο ενδιαφερόμενος, προκύψει ότι οι καταβληθείσες εισφορές υπερβαίνουν τις πράγματι οφειλόμενες για την ασφάλιση των απασχοληθέντων εργατών, οι επιπλέον καταβληθείσες, επιστρέφονται άτοκα στον δικαιούχο μετά από αίτησή του. Στις περιπτώσεις που η εργατική δαπάνη με βάση τις υποβληθείσες ανακεφαλαιωτικές καταστάσεις ή Α.Π.Δ υπολείπεται από την υπολογισθείσα με βάση το Π.Ε.Δ., έως 10% και δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία στην υπηρεσία, όπως π.χ. καταγγελίες, επιτόπιοι έλεγχοι από τους οποίους προέκυψαν διαφορές τόσο στις ημέρες απασχόλησης - ασφάλισης όσο και στις αποδοχές, οι ανακεφαλαιωτικές καταστάσεις ή Α.Π.Δ. μπορούν να θεωρηθούν ειλικρινείς. Όταν όμως η διαφορά είναι μεγαλύτερη του 10% και όταν μάλιστα ζητείται επιστροφή εισφορών, λαμβάνοντας υπόψη ότι για τον προσδιορισμό της συνολικής εργατικής δαπάνης δεν αρκεί η αναφορά του Π.Ε.Δ., θα πρέπει να διενεργείται επανέλεγχος προς κάθε κατεύθυνση και με κάθε νόμιμο μέσο, για την ανεύρεση βάσιμων στοιχείων από τα οποία να αποδεικνύεται ότι η εργατική δαπάνη που προκύπτει από τις υποβληθείσες ανακεφαλαιωτικές καταστάσεις ή Α.Π.Δ. δεν είναι ακριβής. Στα πλαίσια του επανελέγχου, το ασφαλιστικό όργανο είναι υποχρεωμένο να ζητήσει εγγράφως από τον ανάδοχο να του προσκομίσει στοιχεία για την απόδειξη της ακρίβειας του περιεχομένου των Α.Π.Δ. ή των μισθολογικών καταστάσεων. Ειδικότερα θα πρέπει να διεκπεραιώσει τυχόν καταγγελίες, να κάνει έλεγχο ασφάλισης σύμφωνα με τα οριζόμενα από τις οικείες Σ.Σ.Ε. για αμοιβές, προϋπηρεσίες κ.λπ. και επιπλέον να προβεί σε έλεγχο καταβολής εισφορών για όλες τις εργασίες που πιστοποιούνται με τον λογαριασμό καθώς επίσης και σε έλεγχο των λογιστικών βιβλίων και του ημερολογίου του έργου. Από τα προαναφερόμενα σαφώς προκύπτει ότι, εάν ο εργοδότης-ανάδοχος του έργου, ζητήσει βεβαίωση για είσπραξη λογαριασμού συγκεκριμένου δημοσίου έργου, μπορεί να του χορηγηθεί είτε βεβαίωση μη οφειλής εφόσον έχει καταβάλλει τις αναλογούσες εισφορές που προκύπτουν από το ισχύον Π.Ε.Δ., είτε χρεωστική βεβαίωση με το ανάλογο ποσό οφειλής που προκύπτει από το Π.Ε.Δ. ή από Α.Π.Δ. ή από άλλη αιτία (οφειλές έδρας ή οφειλές άλλου ιδιωτικού έργου ή άλλης επιχείρησης που έχει την ευθύνη της καταβολής εισφορών), μόνον εάν έχει προηγηθεί σχετικός έλεγχος. Επισημαίνεται ότι τόσο για την τυχόν επιστροφή εισφορών όσο και για την χορήγηση βεβαίωσης, ο έλεγχος δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στην καταβολή εισφορών βάσει Π.Ε.Δ. ή Α.Π.Δ., αλλά θα πρέπει να γίνεται και επιπλέον έλεγχος για το αν έχουν υποβληθεί ΑΠΔ για όλες τις εργασίες που πιστοποιούνται με τον λογαριασμό. Στις περιπτώσεις που ζητείται βεβαίωση για λογαριασμό στον οποίο πιστοποιούνται εργασίες, για τις οποίες δεν έχουν υποβληθεί ανακεφαλαιωτικές καταστάσεις ή ΑΠΔ, δύνανται να συντάσσονται εκθέσεις ελέγχου με βάση τα κονδύλια των εργασιών που πιστοποιούνται και τους επί μέρους συντελεστές, των πινάκων 4-10 του άρθρου 38 του Κανονισμού Ασφάλισης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Σας εφιστούμε την προσοχή όσον αφορά τη σύνταξη των Εκθέσεων Ελέγχου Οικοδομοτεχνικού Έργου (Ε.Ε.Ο.Ε.) διότι μόνο με την επίκληση του Συντελεστή Εργατικής Δαπάνης (Σ.Ε.Δ.) δεν νομιμοποιούμεθα να καταλογίσουμε ούτε να αξιώσουμε εισφορές, πέραν των ανακεφαλαιωτικών καταστάσεων ή ΑΠΔ. Η έκθεση ελέγχου οικοδομοτεχνικού έργου (Ε.Ε.Ο.Ε.), που συντάσσεται με βάση τα κονδύλια που πιστοποιούνται, πρέπει να είναι αιτιολογημένη και σύμφωνα με τη νομολογία και τις οδηγίες που έχουν δοθεί (παρ. 6, εγκ. 69/1977) πρέπει να περιέχει: - Την αξία του εγκεκριμένου προϋπολογισμού του έργου. - Την δοθείσα έκπτωση κατά την δημοπράτηση. - Το σύνολο της εργατικής δαπάνης που προκύπτει από τις καταστάσεις - (Α.Π.Δ), που υποβλήθηκαν από τον ανάδοχο. - Το σύνολο της εργατικής δαπάνης που προέκυψε από τον έλεγχο βάσει της παρασχεθείσας εργασίας. - Την διαφορά από την οποία προκύπτει το επιπλέον ποσό εισφορών που βεβαιώθηκε. - Το είδος των εργασιών που έγιναν. - Τυχόν άλλα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη (επιτόπιοι έλεγχοι, καταγγελίες, ημερολόγιο έργου, φορολογικά στοιχεία κ.λπ.). (1) ΕΑΕΔ 2007 σελ. 1069. (2) ΕΑΕΔ 2015 σελ. 379.
ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου – Εργατικά – Εργατική νομοθεσία – Ασφαλιστική νομοθεσία – ΣΣΕ – Αποδοχές – Μισθός – Ημερομίσθιο – Επιδόματα – Συνταξιοδότηση – ΙΚΑ – ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου
