Δικαιώματα εγκύων - Τεκουσών γυναικών κλπ. Βασ. Γαμβρούδη, τ. Δ/ντή Υπ. Εργασίας Α. Διάγραμμα Περιεχομένων 1. Άδεια μητρότητας 2. Άδεια θηλασμού - φροντίδας παιδιού 3. Απαγόρευση απόλυσης 4. Ειδική άδεια 6 μηνών 5. Γονική άδεια ανατροφής 6. Άδεια ασθενείας και νοσηλείας παιδιών 7. Μειωμένο ωράριο προστατών 8. Άδεια Εγκύου 9. Άδεια με ασθένεια εξαρτωμένων μελών 10. Άδεια μονογονεϊκών οικογενειών 11. Πλασματικός χρόνος μητέρων 12. Μείωση εισφορών 13. Συνταξιοδότηση μητερών ανηλίκων τέκνων 14. Προαγωγή Μητρικού Θηλασμού 15. Ασφαλιστικές παροχές 16. Μέτρα υγιεινής και ασφάλειας Β. Γενικά Επειδή ο κοινωνικός ρόλος και η αποστολή των γυναικών είναι μεγάλης σπουδαιότητας η πολιτεία κατά καιρούς εθέσπισεν ορισμένες προστατευτικές διατάξεις, προς διευκόλυνση εκπλήρωσης των καθηκόντων αυτών. Αυτό επέβαλε και η ιδιαίτερη φύση της γυναίκας ως κατά τεκμήριο "ασθενές φύλο" για εκτέλεση ορισμένων τουλάχιστον δραστηριοτήτων. Οι περιορισμοί που τέθηκαν δεν παραβιάζουν την συνταγματικώς κατοχυρωμένη ισότητα. Συντελούν στη διευκόλυνση άσκησης των ιδιαίτερων καθηκόντων της (γέννηση παιδιών, θηλασμός, ανατροφή κλπ.). Γ. Ρυθμίσεις Οι νομοθετικές ρυθμίσεις που προβλέπουν τις διάφορες προστατευτικές αυτές διατάξεις είναι: 1. Άδεια μητρότητος Σύμφωνα με την ΕΓΣΣΕ 2000-2001 η άδεια αυτή ανέρχεται σε 17 εβδομάδες. Από αυτές οι 8 χορηγούνται πριν από τον τοκετό και οι 9 μετά. Όταν η γέννα επέλθει σε χρόνο προγενέστερο της πιθανολόγησης η άδεια (υπόλοιπο) λαμβάνεται μετά τον τοκετό. Όταν η γέννα επέλθει σε χρόνο μεταγενέστερο η άδεια παρατείνεται μέχρι τη γέννα χωρίς μείωση αδείας μετά τον τοκετό (Ν. 1302/82). Ως προς τις αποδοχές εφαρμόζεται ό,τι και στην ασθένεια. Ο ΟΑΕΔ καταβάλλει τη διαφορά μεταξύ τακτικών αποδοχών και επιδόματος μητρότητας για το χρονικό διάστημα που δεν λαμβάνει αποδοχές από τον εργοδότη. Ο χρόνος επιδότησης από τον ΟΑΕΔ λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης και τις εισφορές καταβάλλει στο ΙΚΑ ο ΟΑΕΔ. Η τεκμαιρόμενη μητέρα του αρθ. 1464 ΑΚ που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας δικαιούται το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας, καθώς και τις πάσης φύσεως αποδοχές και επιδόματα που συνδέονται με αυτήν, εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις επιμέρους καταστατικές διατάξεις του φορέα ασφάλισής της (Ν. 4488/17 αρθ. 44). Στις αυτοαπασχολούμενες εργαζόμενες γυναίκες μπορεί να χορηγείται επίδομα μητρότητας, το οποίο επιτρέπει την προσωρινή διακοπή του επαγγέλματός τους, λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας, για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 14 εβδομάδων με ΚΥΑ καθορίζονται λεπτομέρειες (Ν. 4097/12 αρθ. 6). Το ως άνω επίδομα μπορεί να χορηγείται και στις κυοφόρους αυτοαπασχολούμενες γυναίκες, τις τεκμαιρόμενες αυτοαπασχολούμενες μητέρες του αρθ. 1464 ΑΚ και στις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες που υιοθετουν τέκνα ηλικίας έως δύο ετών (Ν. 4488/17 αρθ. 44). 2. Άδεια θηλασμού - φροντίδα παιδιού Σύμφωνα με την ΕΓΣΣΕ του 2014 οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται: 1 ώρα απουσίας για 2,5 χρόνια ή 2 ώρες απουσίας για ένα έτος και 1 ώρα για 6 μήνες ή αθροιστική άδεια. Την ισόχρονη αυτή άδεια την δικαιούται εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία δικαιούται μειωμένου ωραρίου. Προϋποθέτει συμφωνία του εργοδότη και χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά. Θεωρείται ως χρόνος εργασίας. Η εργαζόμενη που έχει λάβει την εκάστοτε ισχύουσα άδεια μητρότητας ή την ειδική άδεια των 6 μηνών, δικαιούται, μετά το πέρας των αδειών αυτών, να επιστρέψει στη θέση εργασίας της ή σε ισοδύναμη θέση, με όχι λιγότερο ευνοϊκους επαγγελματικούς όρους και συνθήκες και να επωφεληθεί από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας, την οποία θα εδικαιούτο κατά την απουσία της (Εφετ. Ιωαννίνων 40/2015). 3. Απαγόρευση απόλυσης Το αρθ. 15 του ν. 1483/84 και το αρθ. 36 του Ν. 3996/11 προβλέπουν ότι απαγορεύεται και είναι απόλυτα άκυρη η καταγγελία της σχέσης εργασίας εργαζόμενης από τον εργοδότη της, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της, όσο και για το χρονικό διάστημα 18 μηνών μετά τον τοκετο ή κατά την απουσία της για μεγαλύτερο χρόνο λόγω ασθενείας που οφείλεται στην κύηση ή στον τοκετό, εκτός εάν υπάρχει σπουδαίος λόγος. Ως σπουδαίος λόγος δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ενδεχομένη μείωση της απόδοσης της εργασίας της εγκύου που οφείλεται στην εγκυμοσύνη. Η προστασία εφαρμόζεται και στις εργαζόμενες με σχέση έμμισθης εντολής. Εφαρμόζεται επίσης και επί ακύρου συμβάσεως (ΑΠ 1291/88). Ο ν. 4488/17 αρθ. 46 την προστασία την επεκτείνει και στις μητέρες που αποκτούν παιδί από υιοθεσία και μέχρι 6 ετών, όσο και στην παρένθετη μητρότητα (κυοφόρο μητέρα και τεκμαιρόμενη μητέρα) με χρονική αφετηρία τη γέννηση του παιδιού. Η προστασία της εγκύου και τεκούσης ισχύει ανεξαρτήτως της γνώσεως του εργοδότου περί της εγκυμοσύνης. Η απαγόρευση της απόλυσης προβλέπεται ακόμη και από τον Ευρωπαϊκό κοινωνικό χάρτη και τις Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας, αλλά και την οδηγία 92/85 ΕΟΚ, η οποία ευθυγραμμίστηκε με τα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. 4. Ειδική άδεια προστασίας μητρότητας 6 μηνών Το άρθρο 142 του Ν. 3655/2008 προβλέπει ότι η μητέρα που είναι ασφαλισμένη στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ και εργάζεται με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο αδείας, δικαιούται την ειδική άδεια μητρότητας έξι (6) μηνών. Αν η μητέρα εργαζόμενη δεν κάνει χρήση της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο αδείας δικαιούται την ειδική άδεια αμέσως μετά τη λήξη της άδειας λοχείας. Μετά τη λήξη της άδειας αυτής δικαιούται το μειωμένο ωράριο της ΕΓΣΣΕ. Την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας δικαιούται και η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 ΑΚ που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας (Ν. 4488/17 αρθ. 44). Ο χρόνος της ειδικής αδείας προστασίας μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον κλάδο σύνταξης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση 124/2018 ΝΣΚ η οποία έγινε αποδεκτή από το Υπ. Εργασίας (Εγγρ. 64781/1422/10-12-18) το μειωμένο ωράριο των 30 μηνών δεν επηρεάζεται ακόμη και εάν η μητέρα λάβει την ειδική άδεια των 6 μηνών του ν. 3655/08 δηλαδή οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται το αναλογούν κατά περίπτωση μειωμένο ωράριο μέχρι τη συμπλήρωση του διαστήματος των 30 μηνών. 5. Γονική άδεια διατροφής Σύμφωνα με τον ν. 1483/84 και 4075/12 ο οποίος ενσωματώνει οδηγία της Ε.Ε. ο εργαζόμενος γονέας έχει δικαίωμα γονικής άδειας ανατροφής των παιδιών μέχρις ότου συμπληρώσει την ηλικία των 6 ετών το παιδί. Είναι άνευ αποδοχών και χορηγείται εγγράφως για περίοδο τουλάχιστον τεσσάρων (4) μηνών. Οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν συμπληρώσει ένα (1) χρόνο συνεχόμενης ή διακεκομένης εργασίας στον ίδιο εργοδότη. Χορηγείται εφ άπαξ ή τμηματικά. Το δικαίωμα είναι αυτοτελές για καθένα από τα παιδιά. Τη δικαιούνται και οι γονείς που υιοθετούν παιδιά και μέχρι έξι (6) ετών, αλλά και όσοι αναδέχονται τέκνο έως έξι (6) ετών. Εφαρμόζεται σε όλους τους εργαζόμενους γονείς που απασχολούνται στον ιδιωτικό και δημόσιο τομεα με οποιαδήποτε σχέση εργασίας. Δεν συμφηφίζεται με την κανονική άδεια και για το χρόνο αυτόν δεν καταβάλλονται εισφορές. Στις περιπτώσεις που ένα παιδί στερείται παντελώς τον ένα γονέα λόγω θανάτου, μη αναγνωρίσεώς του από τον πατέρα, ή στην περίπτωση που ο ένας εκ των γονέων έχει καθ' ολοκληρίαν στερηθεί τη γονική μέριμνα, ορίζεται ότι τη γονική άδεια ανατροφής δικαιούται στο διπλάσιο ο άλλος γονέας. Σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου το δικαίωμα είναι αυτοτελές για κάθε γονέα. Με το ΠΔ 193/88 επεκτάθηκε και στο Δημόσιο, ΝΠΔΔ και ΟΤΑ. Το άρθρο 49 του Ν. 4075/12 ορίζει επίσης ότι εφαρμόζεται σε όλους τους εργαζομένους Δημοσίου, ΝΠΔΔ, ΟΤΑ ευρύτερου Δημοσίου τομέα που απασχολούνται με οποιαδήποτε σχέση εργασίας. Η άδεια αυτή είναι ανεξάρτητη από άλλου είδους διευκολύνσεις, αποτελεί ατομικό δικαίωμα του κάθε γονέα και χορηγείται χωρίς άλλη προϋπόθεση. Μετά τη λήξη της αδείας ο εργαζόμενος γονέας δικαιούται να επιστρέψει στην ίδια θέση εργασίας του, ή σε ισοδύναμη ή ανάλογη θέση. 6. Άδεια ασθενείας και νοσηλείας παιδιών Στο φυσικό, θετό ή ανάδοχο γονέα παιδιού ηλικίας έως 18 ετών συμπληρωμένων, το οποίο πάσχει από νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση, από νεοπλασματική ασθένεια, ή χρήζει μεταμόσχευσης χορηγείται ειδική γονική άδεια διάρκειας δέκα (10) εργασίμων ημερών κατ' έτος, με αποδοχές, έπειτα από αίτησή του, κατ' απόλυτη προτεραιότητα (ν. 4075/12 αρθ. 51). Η ανωτέρω άδεια χορηγείται και στους πιο πάνω γονείς που έχουν παιδιά τα οποία πάσχουν από βαριά νοητική στέρηση ή σύνδρομο DAWN ή αυτισμό (ν. 4488/17 αρθ. 45). Στο φυσικό, θετό και ανάδοχο γονέα, σε περίπτωση νοσηλείας του παιδιού λόγω ασθενείας ή ατυχήματος που καθιστά αναγκαία την άμεση παρουσία του εργαζομένου, χορηγείται γονική άδεια νοσηλείας και μέχρι την ηλικία των 18 ετών αυτού συμπληρωμένων, χωρίς αποδοχές, και χωρίς άλλη προϋπόθεση εφόσον έχει εξαντλήσει την πιο πάνω άδεια των 10 ημερών, για όσο διάστημα διαρκεί η νοσηλεία και σε κάθε περίπτωση όχι πέραν των τριάντα (30) εργασίμων ημερών κατ' έτος (ν. 4075/12 αρθ. 51 παρ. 2). 7. Μειωμένο ωράριο προστατών Οι γονείς που εργάζονται σε επιχείρηση ή εκμετάλλευση που απασχολεί τουλάχιστον 50 άτομα και έχουν παιδιά με πνευματική, ψυχική ή σωματική αναπηρία μπορούν να ζητήσουν να μειωθεί το ωράριο εργασίας τους κατά 1 ώρα την ημέρα, με ανάλογη περικοπή των αποδοχών. Η πνευματική, ψυχική ή σωματική αναπηρία του παιδιού, καθώς και ο καταλληλότερος για τη φροντίδα του παιδιού γονέας ορίζεται με ιατρική γνωμάτευση (ν. 1483/84 αρθ. 3 και 8). 8. Άδεια εγκύου Απαλλάσσεται από εργασία χωρίς περικοπή αποδοχών για να υποβληθεί σε εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου, εφόσον οι εξετάσεις αυτές πρέπει να γίνουν κατά το χρόνο εργασίας (ΠΔ 176/97 αρθ. 9). 9. Άδεια για ασθένεια εξαρτώμενων μελών Οι εργαζόμενοι εφόσον έχουν πλήρη απασχόληση δικαιούνται να λαμβάνουν με αίτησή τους άδεια, χωρίς αποδοχές, από τον εργοδότη τους που δεν είναι μεγαλύτερη από 6 εργάσιμες ημέρες για κάθε ημερολογιακό έτος, σε περίπτωση ασθενείας εξαρτώμενων παιδιών ή άλλων μελών της οικογενείας. Η άδεια χορηγείται εφ' άπαξ ή τμηματικά. Η άδεια αυξάνεται σε 8 εργάσιμες ημέρες εάν ο δικαιούχος προστατεύει 2 παιδιά και σε 14 εργάσιμες ημέρες εφ' όσον προστατεύει 3 παιδιά και πάνω. Σε περίπτωση που οι δικαιούχοι είναι σύζυγοι η άδεια αυτή χορηγείται στον καθένα από αυτούς χωριστά. Η άδεια αυτή έχει εφαρμογή και σε μερικώς απασχολούμενους. Ως εξαρτώμενα μέλη θεωρούνται τα εξής: α) Τα μέχρι 16 ετών παιδιά, φυσικά ή υιοθετημένα, εφόσον οι γονείς έχουν την επιμέλειά τους. β) Τα παιδιά που είναι πάνω από 16 ετών αλλά που έχουν αποδεδειγμένα ανάγκη από ειδικές φροντίδες, για λόγους βαρειάς ή χρόνιας ασθένειας ή αναπηρίας, εφόσον οι γονείς έχουν την επιμέλειά τους. γ) Ο ή η σύζυγος, εφόσον για λόγους οξείας, βαρειάς ή χρόνιας ασθένειας ή αναπηρίας δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί. δ) Οι γονείς και οι άγαμοι αδελφοί και αδελφές που για λόγους οξείας, βαρειάς ή χρόνιας ασθένειας ή αναπηρίας ή ηλικίας δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν, εφόσον ο εργαζόμενος έχει τη φροντίδα τους και το ετήσιο εισόδημά τους δεν είναι μεγαλύτερο από το ετήσιο εισοδημα του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη που αμείβεται με το γενικό κατώτατο όριο ημερομισθίου που ισχύει κάθε φορά, υπολογιζόμενο με 25 ημερομίσθια το μήνα. (ν. 1485/84 αρθ. 7 - ΕΓΣΣΕ 2008). 10. Άδεια μονογονεϊκών οικογενειών Στους εργαζομένους που έχουν χηρέψει και στον άγαμο (η) γονέα που έχουν την επιμέλεια του παιδιού, χορηγείται άδεια με αποδοχές έξι (6) εργασίμων ημερών το χρόνο. Γονέας με τρία παιδιά ή περισσότερα δικαιούται αδείας 8 εργασίμων ημερών. Ο γονέας αυτός συνεχίζει να λαμβάνει την άδεια των 8 ημερών μέχρι να συμπληρώσει και το τελευταίο παιδί το 12ο έτος. Η άδεια αυτή χορηγείται λόγω αυξημένων αναγκών του παιδιού, ηλικίας μέχρι 12 ετών συμπληρωμένων. Χορηγείται εφ' άπαξ ή τμηματικά. Δεν πρέπει να συμπίπτει χρονικά με την αρχή ή το τέλος της ετήσιας κανονικής άδειας. (ΕΓΣΣΕ 2002 αρθ. 7). 11. Πλασματικός χρόνος μητέρων Στις ασφαλισμένες μητέρες των φορέων κύριας ασφάλισης αρμοδιότητας Υπ. Εργασίας, πλην ΟΓΑ, αναγνωρίζεται πλασματικός χρόνος για κάθε παιδί, ο οποίος ανέρχεται σε ένα (1) έτος ή 300 ημέρες ασφάλισης για το πρώτο παιδί και σε δύο (2) έτη ή 600 ΗΑ για κάθε επόμενο παιδί και μέχρι το τρίτο. Σύνολο πέντε χρόνια για μητέρα με 3 παιδιά. Το δικαίωμα ασκείται σε ένα φορέα τον οποίον επιλέγει. Το δικαίωμα ασκείται κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης για πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος. Μπορεί να ασκηθεί και από τον ασφαλισμένο πατέρα εάν δεν κάνει χρήση η μητέρα. Η αναγνώριση του πλασματικού χρόνου γίνεται με βάση τη συνολική εισφορά εργοδότη και ασφαλισμένου του κλάδου κύριας σύνταξης του οικείου φορέα, όπως κάθε φορά ισχύει, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το άθροισμα της μηνιαίας εισφοράς ασφαλισμένου και εργοδότη που ισχύει για τον κλάδο σύνταξης του ΙΚΑ. Ως βάση υπολογισμού της εισφοράς λαμβάνεται το 25πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδικεύτου εργάτη, όπως αυτό ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. Το ποσό για την εξαγορά του αναγνωριζόμενου χρόνου βαρύνει τους αρμόδιους φορείς κοινωνικής ασφάλισης (ν. 3655/08 αρθ. 141 - Κ. 3863/10). 12. Μείωση εισφορών Οι εισφορές του κλάδου κύριας σύνταξης με τις οποίες βαρύνονται οι γυναίκες ασφαλισμένες των φορέων κύριας ασφάλισης αρμοδιότητας Υπ. Εργασίας, μειώνονται κατά 50% κατά το 12μηνο απασχόλησης που ακολουθεί το μήνα του τοκετού. Σε περίπτωση λήψεως επιδόματος λοχείας η ανωτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κλάδου κύριας σύνταξης ισχύει κατά το δωδεκάμηνο που έπεται της λήξης της επιδότησης λόγω λοχείας (ν. 3655/08 αρθ. 141 παρ. 2). Στην περίπτωση που το τέκνο αποβιώσει είτε αμέσως μετά τη γέννησή του, είτε πριν την παρέλευση των 12 μηνών, τότε οι ανωτέρω διατάξεις δεν εφαρμόζονται ή διακόπτεται η εφαρμογή τους για το εναπομείναν του δωδεκαμήνου διάστημα αντιστοίχως, στη δε ασφαλισμένη θα πρέπει να γίνεται πλέον παρακράτηση ολόκληρων των ασφαλιστικών εισφορών της, καθόσον η ύπαρξη του παιδιού αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την εφαρμογή της ευνοïκής ρύθμισης. Αν το τέκνο αποκτηθεί με τη διαδικασία της υιοθεσίας ή της παρένθετης μητρότητας, οι προαναφερόμενες διατάξεις εφαρμόζονται και για τη θετή μητέρα, υπό την προϋπόθεση ότι η φυσική ή φέρουσα - κυοφόρος μητέρα δεν θα κάνει χρήση του σχετικού ευεργετήματος. (Εγγρ. ΙΚΑ Α23/269/21/2011). 13. Συνταξιοδότηση μητέρων ανηλίκων τέκνων Προκειμένου για μητέρες ανηλίκων τέκνων που συνταξιοδοτούνται ισχύουν ειδικές ρυθμίσεις και προϋποθέσεις για ό,τι αφορά τα όρια ηλικίας, αριθμό ημερών ασφάλισης, προϋποθέσεις κλπ. (ν. 3863/10 - ν. 4336/15 - ν. 4387/17 κλπ.). 14. Προαγωγή μητρικού θηλασμού Για τη διευκόλυνση των θηλαζουσών μητερών α) δημιουργείται χώρος θηλασμού, σε δημόσιες υπηρεσίες που εξυπηρετούν κοινό, σε φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας, σε αερολιμένες, σε λιμένες, σε σταθμούς υπεραστικών λεωφορείων, σε σταθμούς μέσων σταθερής τροχιάς, σε μουσεία, σε αρχαιολογικούς χώρους, σε χώρους άθλησης, σε εμπορικά κέντρα καθώς και σε άλλους δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους. β) οι εργαζόμενες θηλάζουσες μητέρες στον Δημόσιο και ιδιωτικό τομέα μπορούν να αντλούν με έκθλιψη και να αποθηκεύουν το μητρικό γάλα κατά τη διάρκεια του ωραρίου εργασίας τους και εντός του χώρου που ορίζεται από τον φορέα εργασίας τους και ο οποίος ονομάζεται χώρος θηλασμού στην εργασία. γ) Με απόφαση του Υπουργού Υγείας και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, ύστερα από εισήγηση του Ινστιτούτου Υγείας του παιδιού και γνωμοδότηση της εθνικής επιτροπής για το μητρικό θηλασμό, καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις ίδρυσης, οργάνωσης, λειτουργίας και εποπτείας, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια των χώρων θηλασμού και των χώρων θηλασμού και των χώρων θηλασμού στην εργασία. Στα δημόσια νοσοκομεία, στα νοσηλευτικά ιδρύματα που λειτουργούν με τη μορφή ΝΠΙΔ και σε ιδιωτικές κλινικές προωθείται η ανάπτυξη της πρωτοβουλίας "φιλικά προς τα βρέφη Νοσοκομεία" του παγκόσμιου οργανισμού Υγείας, προκειμένου να ενισχυθεί η προαγωγή του μητρικού θηλασμού. Στους ίδιους φορείς αυτούς, που διαθέτουν μονάδα νεογνών, δημιουργείται Τράπεζα γάλακτος. Συνίσταται στο Υπουργείο Υγείας "Μητρώο Επιμορφωτών για την προαγωγή του Μητρικού θηλασμού". Όλα τα πιο πάνω προβλέπονται από τους νόμους 4316/2014 και 4368/2016 οι οποίοι προβλέπουν ότι με αποφάσεις του Υπ. Υγείας θα καθορίζονται οι όροι, προϋποθέσεις και διαδικασίες εφαρμογής. Σημείωση Μέχρι σήμερα, παρά την πάροδο τόσων ετών, δεν εκδόθηκαν οι αναγκαίες Υπουργικές αποφάσεις, με αποτέλεσμα οι νόμοι αυτοί να είναι ανενεργοί. Συμπτώματα και παθογένειες της Ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης. 15. Ασφαλιστικές παροχές Από διάφορες διατάξεις της ασφαλιστικής νομοθεσίας (ΙΚΑ, ΟΑΕΔ κλπ.) για την προστασία της μητρότητας προβλέπονται παροχές σε είδος και σε χρήμα. Αυτές είναι: α) Η μαιευτική περίθαλψη. Μέσω των συμβεβλημένων μονάδων παροχής υγείας του ΕΟΠΥΥ παρέχεται στις άμεσα και έμμεσα ασφαλισμένες περίθαλψη μαιευτική για την εξυπηρέτηση των αναγκών της γέννας. β) Παροχές σε χρήμα, όπως είναι τα επιδόματα μητρότητας (κυοφορίας και λοχείας). Προϋπόθεση για τη λήψη επιδόματος μητρότητας και λοχείας είναι η πραγματοποίηση 200 Ημερών Ασφάλισης τα δύο προηγούμενα του τοκετού έτη. Η αξίωση για την καταβολή του επιδόματος μητρότητας στηρίζεται αποκλειστικά στην ύπαρξη του πραγματικού τοκετού. Αυτό προβλέπει η αριθ. 431/10 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους την οποία έκανε δεκτή το Υπ. Εργασίας. Σύμφωνα με αυτή αλλά και την αριθ. 1/2011 εγκύκλιο του ΙΚΑ η χορήγηση στηρίζεται στην ύπαρξη τοκετού και δεν εξαρτάται από τη χρονική διάρκεια της εγκυμοσύνης (πρόωρος τοκετός) ούτε από τη γέννηση ζωντανού ή μη του εμβρύου, αλλά ούτε και από την επιβίωση του νεογνού μετά τη γέννησή του. 16. Μέτρα υγιεινής και ασφάλειας Το ΠΔ 176/1997 όπως τροποποιήθηκε με το ΠΔ 41/2003 με τα οποία προσαρμόστηκε η ελληνική νομοθεσία με οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπονται μέτρα που αποβλέπουν στη βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας κατά την εργασία των εγκύων, λεχώνων και γαλουχουσών εργαζομένων γυναικών. Αυτά είναι: α) Για κάθε δραστηριότητα που ενδέχεται να εγκλείει συγκεκριμένο κίνδυνο έκθεσης των εργαζομένων γυναικών σε διάφορους παράγοντες, ο εργοδότης οφείλει να έχει στη διάθεσή του μια γραπτή εκτίμηση των τυχών κινδύνων. Η εκτίμηση αυτή πραγματοποιείται από τον τεχνικό ασφαλείας, γιατρό εργασίας. Ο εργοδότης καθορίζει τα μέτρα προστασίας που πρέπει να ληφθούν και αν χρειαστεί το υλικό προστασίας που πρέπει να χρησιμοποιηθεί (ΠΔ 17/96 αρθ. 8). Οι πιο πάνω παράγοντες είναι: - Φυσικοί παράγοντες (Δονήσεις, θόρυβος, ιοντίζουσες ακτινοβολίες, ακραίες συνθήκες θερμικής καταπόνησης ή καταπόνησης λόγω ψύχους). - Βιολογικοί παράγοντες (ασθένειες όπως τοξόπλασμα ή ιός της ερυθράς). - Χημικοί παράγοντες (επικίνδυνες ουσίες, μόλυβδος, βενζόλιο κλπ.). β) Νυκτερινή εργασία. Οι εργαζόμενες γυναίκες με πλήρη ή μερική απασχόληση κατά τη νύκτα μετακινούνται σε αντίστοιχη θέση ημέρας, εφόσον υποβάλουν ιατρικό πιστοποιητικό που βεβαιώνει την ανάγκη λήψης αυτού του μέτρου, για λόγους που αφορούν την ασφάλεια και την υγεία τους. Στην περίπτωση δε που η μετακίνηση αυτή είναι τεχνικά ή και αντικειμενικά αδύνατη απαλλάσσονται από την εργασία. Στις εγκύους, λεχώνες και γαλοχούσες εργαζόμενες που απαλλάσσονται από την εργασία τους, οι φορείς ασθένειας, εφόσον προβλέπεται από τη νομοθεσία τους η χορήγηση επιδομάτων, λόγω αποχής από την εργασία, καταβάλλουν ειδικό επίδομα μητρότητας για όλο το διάστημα της απουσίας τους.
ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου – Εργατικά – Εργατική νομοθεσία – Ασφαλιστική νομοθεσία – ΣΣΕ – Αποδοχές – Μισθός – Ημερομίσθιο – Επιδόματα – Συνταξιοδότηση – ΙΚΑ – ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου
