Η ειδική άδεια μητρότητας (9 μηνών) Βασιλ. Γαμβρούδη, τ. Δ/ντή Υπ. Εργασίας Αρχικά ο ν.3655/2008 άρθρ. 142 (ΕΑΕΔ 2008 σελ. 407) καθιέρωσε και προβλέπει ότι η μητέρα, που είναι ασφαλισμένη στο ΙΚΑ, και εργάζεται με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, μετά τη λήξη της αδείας κυήσεως λοχείας και της ισόχρονης προς τα μειωμένα ωράρια αδείας της ΕΓΣΣΕ 2004, δικαιούται την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας έξι (6) μηνών. Ήδη με το άρθρο 43 του ν.4997/22 (ΕΑΕΔ 2022 σελ. 1031) η εξάμηνη αυτή άδεια έγινε εννέα (9) μήνες. Αν η μητέρα εργαζόμενη δεν κάνει χρήση της προβλεπόμενης από την πιο πάνω ΕΓΣΣΕ, ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, τότε δικαιούται, αμέσως μετά τη λήξη της άδειας λοχείας, την ως άνω ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας, στη συνέχεια δε και το μειωμένο ωράριο που προβλέπεται από το άρθρο 37 του ν.4808/21. Το μειωμένο ωράριο που καθιέρωσε η ΕΓΣΣΕ του έτους 2002 που κυρώθηκε με το ν.3144/03 (ΕΑΕΔ 2003 σελ. 684) και όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 6 της ΕΓΣΣΕ 2004 (ΕΑΕΔ 2004 Α 34) οι μητέρες εργαζόμενες δικαιούνται για χρονικό διάστημα 30 μηνών από τη λήξη της άδειας λοχείας, είτε να προσέρχονται αργότερα είτε να αποχωρούν νωρίτερα κατά μία ώρα για κάθε μέρα. Εναλλακτικά, με συμφωνία του εργοδότη, το ημερήσιο ωράριο των μητέρων μπορεί να ορίζεται μειωμένο κατά δύο (2) ώρες ημερησίως για τους πρώτους 12 μήνες και σε μία (1) ώρα για έξι (6) επί πλέον μήνες. Άλλη εναλλακτική εφαρμογή μπορεί να είναι η σωρευτική άδεια. Ως ημερομηνία έναρξης της ειδικής αδείας προστασίας της μητρότητας ορίζεται η επομένη της λήξης των ανωτέρω αδειών. Κατά τη διάρκεια της ειδικής αδείας ο ΟΑΕΔ (ΔΥΠΑ) υποχρεούται να καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται από την Εθνική Γενική ΣΣΕ. Σήμερα ο μισθός αυτός ανέρχεται σε 780 ευρώ. Η μητέρα ακόμη δικαιούται αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας, με βάση τον πιο πάνω μισθό. Σε περίπτωση απασχόλησης μέχρι και τέσσερις (4) ώρες ημερησίως ή μέχρι δεκατρείς (13) ημέρες το μήνα, κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, που προηγείται της άδειας κυοφορίας, το καταβαλλόμενο από τον ΟΑΕΔ ποσό ισούται με το μισό του καθοριζόμενου ανωτέρω. Ο χρόνος της ειδικής αδείας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας του ΙΚΑ, καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόμενου παραπάνω ποσού, από το οποίο ο ΟΑΕΔ παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά ασφαλισμένου και την αποδίδει στους αρμόδιους φορείς, μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη που βαρύνει τον ΟΑΕΔ. Όπως δέχθηκε και το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους με την αριθ. 124/2018 γνωμοδότησή του, εξ αφορμής ερωτήματος του Υπουργείου Εργασίας, η ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας των 9 μηνών και η άδεια θηλασμού και φροντίδας παιδιού, διάρκειας 30 μηνών, αποτελούν μεν μέτρα για την προστασία της οικογένειας, της μητρότητας και της παιδικής ηλικίας, πλην όμως εξυπηρετούν διαφορετικές σκοπιμότητες. Έτσι η παροχή της μιας δεν επικαλύπτει, ούτε πολύ περισσότερο αποκλείει τη λήψη της άλλης. Ειδικότερα η μεν ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας διαρκείας 9 μηνών που ως δικαιούχο έχει μόνο τη μητέρα αποβλέπει κατ' αρχήν στην προστασία της μητέρας και του βρέφους της και αποτελεί συνέχεια της άδειας μητρότητας, προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι για περισσότερο χρόνο δεν θα διαταράσσονται οι σχέσεις μητέρας - βρέφους, από τη σώρευση των βαρών που προκύπτουν από την ταυτόχρονη άσκηση του επαγγέλματος. Αντίθετα η άδεια θηλασμού και φροντίδας παιδιού διαρκείας 30 μηνών, στην οποία έχει αυτοτελές δικαίωμα και ο πατέρας, αποσκοπεί στην προστασία της παιδικής ηλικίας και την συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. Όπως δέχεται το ΝΣΚ από τη γραμματική ερμηνεία του άρθρου 142 του ν.3655/08, προκύπτει ότι ο νομοθέτης επιθυμεί με τη ρύθμιση αυτή, να εξασφαλίσει ότι θα δοθεί στη μητέρα η δυνατότητα να μην επανέλθει στην εργασία της αμέσως μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού- λοχείας) αφού πλέον θεσπίζει αυτοτελές δικαίωμα λήψης 9μήνου αδείας, που δεν εξαρτάται ούτε από τη βούληση του εργοδότη (όπως το ισόχρονο μειωμένο ωράριο) ούτε από το δικαίωμα ή μη λήψης κανονικής αδείας. Συμπερασματικά σύμφωνα με την ομόφωνη γνώμη των μελών του ΣΤ τμήματος του ΝΣΚ η χορήγηση της θεσμοθετηθείσας ειδικής αδείας προστασίας της μητρότητας (9 μηνών) δεν επηρεάζει τη διάρκεια της άδειας θηλασμού και φροντίδας παιδιού και χορηγείται στη μεν περίπτωση συμφωνίας περί παροχής ισόχρονης με το μειωμένο ωράριο αδείας, μετά την άδεια μητρότητας (τοκετού και λοχείας) στη συνέχεια δε ακολουθεί η άδεια θηλασμού και φροντίδας παιδιού (μειωμένο ωράριο) διαρκείας τριάντα (30) μηνών ή όπως άλλως η άδεια αυτή έχει συμφωνηθεί εναλλακτικά, μεταξύ εργαζομένης και εργοδότη. Δηλαδή οι εννέα (9) μήνες δεν συνυπολογίζονται στο διάστημα των 30 μηνών και έπονται του εννεαμήνου της ειδικής άδειας. Η γνωμοδότηση αυτή έγινε δεκτή από τον Υπουργό Εργασίας. Για την ιστορία αναφέρεται ότι στο παρελθόν και συγκεκριμένα από το 2009 το Υπουργείο Εργασίας είχε αντίθετη άποψη (έγγραφο 5688/02). Με τα άρθρα 43 και 44 του ν.4997/22 την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας δικαιούνται και η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1404 του Αστικού Κώδικα, η οποία αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, αλλά και εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο, από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών. Η τεκμαιρόμενη μητέρα καθώς και η μητέρα που υιοθετεί τέκνο δικαιούνται το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας που ορίζεται στην ΕΓΣΣΕ 1993 και 2000, καθώς και τις πάσης φύσεως αποδοχές και επιδόματα, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις. Από το άρθρο 43 του ν.4997/22 προβλέπεται επίσης ότι η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει, έως και επτά (7) μήνες από την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας προς τον πατέρα, ο οποίος εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις με πλήρη ή μερική απασχόληση. Για όσο χρόνο ο πατέρας λαμβάνει την άδεια αυτή, δικαιούται τις παροχές και τις συνέπειες ως προς την ασφαλιστική κάλυψη.
ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου – Εργατικά – Εργατική νομοθεσία – Ασφαλιστική νομοθεσία – ΣΣΕ – Αποδοχές – Μισθός – Ημερομίσθιο – Επιδόματα – Συνταξιοδότηση – ΙΚΑ – ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου
