ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου – Εργατικά – Εργατική νομοθεσία – Ασφαλιστική νομοθεσία – ΣΣΕ – Αποδοχές – Μισθός – Ημερομίσθιο – Επιδόματα – Συνταξιοδότηση – ΙΚΑ – ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Οι τελικές ρυθμίσεις για κύριες, επικουρικές, εφάπαξ και επαγγελματικά ταμεία. Το σχέδιο για την ταχεία διευθέτηση των εκκρεμών αιτήσεων επικουρικής ασφάλισης. Τι προβλέπεται για τους σημερινούς συνταξιούχους, αλλά και για όσους ετοιμάζονται να ολοκληρώσουν τον εργασιακό βίο τους.
Στην ταχύτερη εκκαθάριση του αποθέματος των ληξιπρόθεσμων 44.500 επικουρικών συντάξεων και των 10.000 εφάπαξ προχωρά η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Ο αρμόδιος υπουργός Αδωνις Γεωργιάδης αναμένεται να καταθέσει στη Βουλή έως το τέλος Οκτωβρίου ασφαλιστικό νομοσχέδιο που θα περιλαμβάνει διάταξη για την έκδοση και των επικουρικών συντάξεων του Δημοσίου με διαδικασίες fast track. Στόχος είναι το 50% των ληξιπρόθεσμων αιτήσεων να διεκπεραιωθεί έως το τέλος της χρονιάς αυτόματα. Στο ίδιο νομοσχέδιο θα περιλαμβάνεται διάταξη για τη φορολόγηση του εφάπαξ και των συντάξεων που καταβάλλουν τα επαγγελματικά ταμεία, αλλά και θετικές διατάξεις για χιλιάδες ασφαλισμένους, συνταξιούχους που εργάζονται ή έχουν χρέη και δεν μπορούν να βγουν στη σύνταξη.
Ωστόσο, θα περιλαμβάνεται διάταξη για την περικοπή των συντάξεων χηρείας και στον ιδιωτικό τομέα, όπως ισχύει στο Δημόσιο, χωρίς αναδρομική ισχύ. Η διάταξη για τις συντάξεις θα επιτρέπει στους ασφαλισμένους να λαμβάνουν επικουρική μέσω fast track διαδικασίας, θέτοντας ως ελάχιστο όριο τη συμπλήρωση 4.500 ενσήμων (15ετία), κάτι που σήμερα ισχύει μόνο για το πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Το όριο της 15ετίας θα ισχύει είτε πρόκειται για ασφαλισμένους με έναν φορέα απασχόλησης είτε για περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης. Η απονομή του συνόλου των επικουρικών συντάξεων θα μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της fast track διαδικασίας, ακόμα και για συνταξιούχους με χρέη προς τον ΕΦΚΑ. Σημειώνεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την έκδοση επικουρικής σύνταξης είναι η έκδοση της κύριας σύνταξης. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Realnews, οι ληξιπρόθεσμες αιτήσεις επικουρικών συντάξεων του δημόσιου τομέα ανέρχονται σε 14.014 και του ιδιωτικού σε 30.498, ενώ οι ληξιπρόθεσμες αιτήσεις για τη λήψη εφάπαξ είναι 10.000, εκ των οποίων 4.000 εφάπαξ δεν μπορούν να αποδοθούν, καθώς οι ασφαλισμένοι δεν έχουν ασφαλιστική ενημερότητα. Οσον αφορά την ταχύτερη έκδοση των εφάπαξ, η διοίκηση του e-ΕΦΚΑ προχώρησε στην υποβολή μόνο ηλεκτρονικά νέων αιτήσεων από τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα και τους αυτοαπασχολούμενους.
Την ίδια στιγμή, οι εκκρεμείς κύριες συντάξεις ανέρχονται σε 32.000 και έως το τέλος του έτους θα περιοριστούν στις 25.000. Από αυτές, περίπου 5.000 δεν μπορούν να αποδοθούν, καθώς οι ασφαλισμένοι έχουν οφειλές ή εκκρεμούν δικαστικές αποφάσεις για υποθέσεις του Δημοσίου.
Το πλαίσιο
Η διάταξη που βρίσκεται στο στάδιο της τελικής επεξεργασίας από τον αρμόδιο υφυπουργό Πάνο Τσακλόγλου θα έχει ως στόχο:
– Την κατάργηση των επιπλέον προϋποθέσεων που υπάρχουν σε κάποια ταμεία (τίθενται ενιαίες προϋποθέσεις).
– Την απονομή επικουρικής σύνταξης σε 3 μήνες μετά την απονομή της κύριας.
– Την απονομή εφάπαξ σε 6 μήνες από την ημερομηνία αίτησης, αν αυτή υποβλήθηκε μεταγενέστερα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η διάταξη θα αναφέρει: «Καθιερώνεται προθεσμία τριών μηνών για την έκδοση επικουρικής σύνταξης, η οποία ξεκινά με την έκδοση της κύριας σύνταξης, καθώς και προθεσμία έξι μηνών για τη χορήγηση εφάπαξ, με αφετηρία την ημερομηνία υποβολής του σχετικού αιτήματος. Οι πράξεις απονομής συντάξεων που εκδόθηκαν με ταχείες διαδικασίες ελέγχονται εντός τριών ετών από την έκδοσή τους και σε κάθε περίπτωση, έως την πάροδο πέντε ετών από την έκδοση. Αν προκύψει ότι το ασφαλιστικό ιστορικό που λήφθηκε υπόψη για την έκδοσή τους ήταν λανθασμένο, οι πράξεις μεταρρυθμίζονται ή ανακαλούνται κατά περίπτωση. Τα αποτελέσματα του ελέγχου δεν μπορούν να οδηγήσουν σε καταλογισμούς εις βάρος του συνταξιούχου που εκτείνονται χρονικά πέραν της τριετίας».
Ενας από τους λόγους της μεγάλης καθυστέρησης είναι η αναζήτηση των ενσήμων σε καρτέλες (που μπορεί να έχουν χαθεί), καθώς σε πολλά πρώην επικουρικά ταμεία η διαδικασία της έκδοσης είναι ακόμη χειρόγραφη, όπως αυτό της ΔΕΗ, με την καταμέτρηση να γίνεται από τους υπαλλήλους του e-ΕΦΚΑ. Ωστόσο, με την εφαρμογή της διάταξης, θα δίνεται αυτόματα η επικουρική σύνταξη για τον ασφαλισμένο με 4.500 ένσημα, η οποία θα ανέρχεται σε περίπου 60 ευρώ μηνιαίως. Στη συνέχεια, αν ο ασφαλισμένος έχει περισσότερα ένσημα, θα ολοκληρώνεται σε δεύτερη φάση η καταβολή της.
Το ποσό
Το ύψος της σημερινής επικουρικής, σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης «ΗΛΙΟΣ» ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 195,67 ευρώ και οι δικαιούχοι σε 1.234.863. Με βάση τον νόμο που είχε ενεργοποιηθεί πέρυσι, αν ο εισηγητής δεν εκδώσει την επικουρική εντός τριμήνου από την έκδοση της κύριας, τότε ενεργοποιείται η fast track διαδικασία. Υπενθυμίζεται ότι με τη fast track διαδικασία αξιοποιούνται οι πληροφορίες που ήδη διαθέτει ο e-ΕΦΚΑ κυρίως στα ηλεκτρονικά αρχεία του και οι δηλώσεις και τα στοιχεία που προσκομίζουν οι ασφαλισμένοι, τα οποία τεκμαίρονται κατ’ αρχήν ως αληθινά (αρχή της εμπιστοσύνης προς τον διοικούμενο). Η επαλήθευση των στοιχείων και των δηλώσεων θα γίνει μετά την έκδοση των συντάξεων για όλες τις συντάξεις fast track και τις συντάξεις εμπιστοσύνης. Ενα ακόμη θετικό μέτρο, που συμβάλλει στη μείωση κατά 4-6 μήνες του χρόνου απονομής των νέων επικουρικών, είναι η ψηφιοποίηση της υποβολής των νέων αιτήσεων για επικουρική σύνταξη.
Οι ρυθμίσεις
Αναλυτικότερα, μεταξύ των διατάξεων που θα έχει το νομοσχέδιο περιλαμβάνονται:
– Αλλαγές στην επαγγελματική ασφάλιση. Η διάταξη, σύμφωνα με το προσχέδιο, θα προβλέπει τη φορολόγηση των εφάπαξ παροχών, με ποσοστό κοντά στο 15% που δίνουν τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), ενώ χαμηλότερη θα είναι η φορολόγηση 10% των ποσών στην περίπτωση καταβολής σύνταξης. Παράλληλα, θα θεσπιστεί ενιαίο καταστατικό για όλα τα ΤΕΑ και θα υπάρξει ένας φορέας εποπτείας. Επίσης, θα δίδεται η δυνατότητα δημιουργίας πολυεργοδοτικών ταμείων επαγγελματικής ασφάλισης.
– Κατάργηση του πέναλτι 30% από 1η Ιανουαρίου 2024 στις συντάξεις όσων συνεχίζουν να απασχολούνται. Πλέον οι συνταξιούχοι μισθωτοί που θα συνεχίσουν να εργάζονται θα καταβάλλουν ειδική εισφορά που θα φθάνει στο 10% του ετήσιου εισοδήματος από την εργασία. Για τους ελεύθερους επαγγελματίες, η κράτηση θα ανέρχεται στο 50% επί της ασφαλιστικής κλάσης που έχουν επιλέξει για κύρια σύνταξη. Στους αυτοαπασχολούμενους με υποχρέωση επικουρικής ασφάλισης (δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί), η εισφορά θα φθάνει το 40% επί της ασφαλιστικής κλάσης που έχουν επιλέξει για κύρια ασφάλιση, ενώ ανάλογη κράτηση θα προβλέπεται και για την επικουρική ασφάλιση. Ο πρόσθετος χρόνος ασφάλισης που θα προκύψει για τους συνταξιούχους που επιλέγουν να εργαστούν θα οδηγεί σε προσαύξηση της σύνταξης.
– Καμία περικοπή σύνταξης και για ΑμεΑ. Οσα ΑμεΑ εργάζονται δεν θα έχουν περικοπή της σύνταξης, αλλά θα τη λαμβάνουν ολόκληρη. Σημαντικό είναι ότι η διάταξη επεκτείνεται και στους συνταξιούχους με αναπηρία. Σήμερα οι συνταξιούχοι με αναπηρία δεν είχαν δικαίωμα για εργασία χωρίς να διακόπτεται η καταβολή αναπηρικής σύνταξης και το επίδομα, με εξαίρεση τους ασθενείς με ψυχιατρικά προβλήματα ή νοητική υστέρηση.
– Αύξηση ορίου οφειλών. Αυξάνεται το όριο των οφειλών για όσους επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν. Ετσι, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι με οφειλές έως 30.000 ευρώ θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης. Η απόφαση θα εκδίδεται και, μέχρι το χρέος να υποχωρήσει έως τα 20.000 ευρώ, θα λαμβάνουν μόνο το 50% της σύνταξης που δικαιούνται. Το υπόλοιπο ποσό θα αξιοποιείται για τη μείωση του χρέους τους. Εφόσον καλυφθεί η διαφορά, τότε θα εντάσσονται στην ισχύουσα ρύθμιση που προβλέπει αποπληρωμή του συνόλου της οφειλής σε 60 μηνιαίες δόσεις, με παρακράτηση του ανάλογου ποσού από τη σύνταξή τους. Παράλληλα, όμως, θα αίρεται το τραπεζικό απόρρητο και δεν θα πρέπει ο δυνάμει συνταξιούχος να διαθέτει καταθέσεις άνω των 15.000 ευρώ. Για τους αγρότες, το όριο της οφειλής θα ανέλθει στα 10.000 ευρώ.
– Περικοπή συντάξεων χηρείας. Επεκτείνεται και στον ιδιωτικό τομέα η ρύθμιση που ισχύει για το Δημόσιο σχετικά με την περικοπή της σύνταξης χηρείας στο μισό, στην περίπτωση απασχόλησης ή συνταξιοδότησης του δικαιούχου. Στην πράξη, οι αποδοχές θα περιορίζονται στο 35% της σύνταξης του θανόντος, καθώς η περικοπή του 50% που ορίζει ο νόμος αναφέρεται στο 70% της σύνταξης του άμεσα ασφαλισμένου, που λαμβάνει ο/η χήρος/α. Βάσει του αρχικού σχεδιασμού, η περικοπή θα πρέπει να επιβληθεί σε όλες τις συντάξεις χηρείας (ανδρών και γυναικών) που δόθηκαν πριν από την 1η Οκτωβρίου 2020 και σήμερα ο δικαιούχος εργάζεται ή συνταξιοδοτείται. Ωστόσο, θα υπάρχει ρήτρα, ώστε ο συνταξιούχος να μπορεί να επιλέξει ποια από τις δύο συντάξεις θα περιοριστεί στο 50%.
– Περικοπή της δεύτερης εθνικής σύνταξης, σε περίπτωση που ο δικαιούχος λαμβάνει περισσότερες από δύο συντάξεις.
