Ειδικές άδειες Βασιλείου Γαμβρούδη, τ. Δ/ντή Υπ.Εργασίας Άδεια Φροντιστή Σύμφωνα με το άρθρο 29 του ν.4808/21 κάθε εργαζόμενος ο οποίος έχει συμπληρώσει έξι (6) μήνες συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου, δικαιούται άδεια φροντιστή για τη φροντίδα προσώπου, διαρκείας έως πέντε (5) εργάσιμων ημερών, για κάθε ημερολογιακό έτος, εφόσον το πρόσωπο αυτό έχει ανάγκη σημαντικής φροντίδας ή υποστήριξης, για σοβαρό ιατρικό λόγο ο οποίος βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση. Το άρθρο 26 του νόμου αναφέρει ότι την άδεια για προσωπική φροντίδα ή υποστήριξη την δικαιούνται εργαζόμενοι που έχουν συγγενείς ή πρόσωπα που κατοικούν στο ίδιο νοικοκυριό με αυτούς και που έχουν ανάγκη σημαντικής φροντίδας, λόγω σοβαρών ιατρικών λόγων. Η άδεια αυτή είναι με αποδοχές, αφού δεν αναφέρεται το αντίθετο. Απουσία για λόγους ανωτέρας βίας Από το άρθρο 30 του ν.4808/21 προβλέπεται ότι κάθε εργαζόμενος γονέας ή φροντιστής δικαιούται έως δύο (2) φορές το χρόνο και έως μία (1) εργάσιμη ημέρα κάθε φορά να απουσιάσει από την εργασία του με αποδοχές, για λόγους ανωτέρας βίας, που συνδέονται με επείγοντα οικογενειακά ζητήματα, σε περίπτωση ασθενείας ή ατυχήματος, που καθιστά απαραίτητη την άμεση παρουσία του. Η ασθένεια του παιδιού ή του προσώπου για το οποίο η φροντίδα βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση νοσοκομείου ή θεράποντος ιατρού. Γονική άδεια Σύμφωνα με το άρθρο 28 του ν.4808/21 ο οποίος εκδόθηκε εις εκτέλεση της οδηγίας ΕΕ 2019/1158 ΕΚ προβλέπει ότι κάθε εργαζόμενος γονέας ή πρόσωπο που ασκεί μέριμνα, έχει δικαίωμα γονικής αδείας 4 μηνών, μέχρι το παιδί να συμπληρώσει το 8o έτος της ηλικίας, για εκπλήρωση ελάχιστων υποχρεώσεων ανατροφής. Ο εργαζόμενος πρέπει να έχει συμπληρώσει 1 έτος συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου στον ίδιο εργοδότη. Ο ΟΑΕΔ (ΔΥΠΑ) υποχρεούται να καταβάλει για τους δύο πρώτους μήνες επίδομα γονικής αδείας μηνιαίως ποσό ίσου με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό. Αν υπάρχουν περισσότερα παιδιά το δικαίωμα είναι αυτοτελές για το καθένα από αυτά, εφόσον από τη λήξη της αδείας του προηγούμενου παιδιού μεσολάβησε ένας χρόνος προαπασχόλησης στον ίδιο εργοδότη. Γονείς διδύμων, τριδύμων κλπ δικαιούνται να λάβουν το επίδομα για δύο μήνες επί πλέον, ανεξαρτήτως αριθμού παιδιών. Γονείς μόνοι λόγω θανάτου του άλλου γονέα ή λόγω αφαίρεσης γονικής μέριμνας ή μη αναγνώρισης του τέκνου από τον άλλο γονέα, δικαιούται τη γονική άδεια και το επίδομα εις διπλούν. Η γονική άδεια διακόπτεται με τη λήξη της συμβάσεως ορισμένου χρόνου και μπορεί να συνεχισθεί σε περίπτωση ανανεώσεως ή παράτασης ή όταν συναφθεί σύμβαση με άλλον εργοδότη. Η γονική άδεια χορηγείται συνεχόμενα, τμηματικά ή με άλλο ευέλικτο τρόπο, με βάση σχετική αίτηση του γονέα. Ο εργοδότης κατόπιν διαβούλευσης απαντά στην αίτηση του εργαζομένου άμεσα και κατ΄ανώτατο εντός ενός μηνός από την υποβολή της. Σε κάθε περίπτωση ο εργοδότης υποχρεούται να χορηγήσει τη γονική άδεια εντός δύο μηνών από την υποβολή της αίτησης. Η γονική άδεια αναρτάται στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ Ο χρόνος του τμήματος αδείας που επιχορηγείται από τον ΟΑΕΔ λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθενείας και στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης. Τις εργατικές εισφορές παρακρατεί ο ΟΑΕΔ και αποδίδει στον ασφαλιστικό φορέα μαζί με τις εργοδοτικές οι οποίες βαρύνουν τον ίδιο. Τον υπόλοιπο χρόνο μπορεί ο εργαζόμενος να εξαγοράσει ως πλασματικό χρόνο. Ο χρόνος απουσίας θεωρείται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας. Άδεια πατρότητας Από το ν.4808/21 καθιερώνονται αντίστοιχες άδειες και δικαιώματα και για τον πατέρα, με σκοπό την εξισορρόπηση του ρόλου και των δύο γονέων στην οικογένεια, αλλά και ως ένα αντικίνητρο για την πρόσληψη γυναικών. Με την απόκτηση παιδιού ο πατέρας δικαιούται άδεια πατρότητας 14 ημερών, με αποδοχές και 10 ημέρες όταν έχει μερική απασχόληση. Χορηγείται εντός 30 ημερών από τη γέννηση και χωρίς προϋποθέσεις. Η άδεια χορηγείται υποχρεωτικά από τον εργοδότη και δεν εξαρτάται από προηγούμενη απασχόληση ή προϋπηρεσία ή από τη συζυγική ή οικογενειακή κατάσταση του εργαζομένου. Χορηγείται και σε υιοθεσία ή αναδοχή τέκνου έως 8 ετών. Άδεια άνευ αποδοχών Σύμφωνα με το άρθρο 62 του ν.4808/21 εργαζόμενος πλήρους ή μερικής απασχόλησης μπορεί, κατόπιν ατομικής έγγραφης συμφωνίας με τον εργοδότη, να λάβει άδεια άνευ αποδοχών, για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει το ένα (1) έτος, η οποία μπορεί να παραταθεί με νεότερη συμφωνία. Κατά τη διάρκεια της αδείας η σύμβαση εργασίας τίθεται σε αναστολή και δεν οφείλονται ασφαλιστικές εισφορές. Η έγγραφη συμφωνία αναρτάται στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ. Μετά τη λήξη της άδειας άνευ αποδοχών αναβιώνουν τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μερών εκ της συμβάσεως εργασίας. Ο νόμος αυτός εκδόθηκε κατ΄επιταγή της οδηγίας ΕΕ 2019/1158 και εφαρμόζεται σε όλους τους εργαζόμενους γονείς, φυσικούς, θετούς, αναδόχους καθώς και στις τεκμαιρόμενες μητέρες, όπως επίσης και στους φροντιστές οι οποίοι απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα, το δημόσιο τομέα, τα νπδδ, ΟΤΑ και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, με οποιαδήποτε σχέση εργασίας ή μορφής απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων μερικής απασχόλησης και ορισμένου χρόνου, των συμβάσεων προσωρινής απασχόλησης και της έμμισθης εντολής, ανεξάρτητα από τη φύση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Άδεια γάμου Η άδεια που δικαιούται ο εργαζόμενος σε περίπτωση συνάψεως γάμου προβλέπεται για πρώτη φορά από την ΕΓΣΣΕ του 1996 και 2000. Προβλέπονται 5 εργάσιμες ημέρες για όσους εργάζονται 5θήμερο και 6 εργάσιμες ημέρες για όσους εργάζονται 6ήμερο. Η άδεια αυτή δεν συμψηφίζεται με την κανονική άδεια αναπαύσεως. Άδεια σχολικής παρακολούθησης πορείας παιδιών Προκειμένου να παράσχεται η δυνατότητα στους γονείς, όπως προσερχόμενοι στις εκπαιδευτικές μονάδες στις οποίες φοιτούν τα παιδιά τους, παρακολουθήσουν την πορεία αυτών ο ν.1483/84 προβλέπει ότι δικαιούνται να απουσιάζουν ορισμένες ώρες ή ολόκληρη την ημέρα από την εργασία τους, μέχρι τη συμπλήρωση τεσσάρων (4) εργασίμων ημερών, κάθε ημερολογιακό έτος, με άδεια του εργοδότη. Εφαρμόζεται και στους μερικώς απασχολουμένους, χωρίς να γίνεται διάκριση το είδος της μερικής απασχόλησης (μειωμένο ωράριο και πόσο, εκ περιτροπής εργασία κλπ) - Ν.3488/2006 - Εφαρμόζεται στους παρέχοντες εργασία με εξαρτημένη σχέση ή με έμμισθη εντολή. Η άδεια απουσίας χορηγείται στον ένα από τους δύο γονείς. Αν και οι δύο γονείς απασχολούνται αποφασίζουν με κοινή συμφωνία κάθε φορά ποιος από τους δύο θα κάνει χρήση αυτού του δικαιώματος. Το δικαίωμα απουσίας το έχουν οι γονείς που έχουν παιδιά μέχρι 16 ετών και φοιτούν σε σχολεία στοιχειώδους ή μέσης εκπαίδευσης. Συμπεριλαμβάνονται και τα Νηπιαγωγεία και τα προνήπια. Η άδεια απουσίας μπορεί να είναι ορισμένες ώρες ή ολόκληρη την ημέρα και μέχρι 4 ημέρες ετησίως, με άδεια του εργοδότη, ο οποίος μπορεί να ζητήσει βεβαίωση του σχολείου, προκειμένου να πιστοποιείται η επίσκεψη του γονέα στο σχολείο. Η άδεια απουσίας είναι για κάθε παιδί, συνολικά όμως και για τους δύο γονείς (ΕΓΣΣΕ 2008) Επειδή η διάταξη του νόμου δεν αναφέρει το αντίθετο συνάγεται ότι η άδεια αυτή είναι με αποδοχές. Αυτό δέχεται και ο ΑΠ με την αριθ. 4/2000 απόφασή του καθώς και το Υπ. Εργασίας με το αριθ. 588/87 έγγραφό του. Άδεια μονογονεϊκής οικογένειας Σύμφωνα με το άρθρο 45 του ν.4808/21 στον εργαζόμενο γονέα που έχει χηρέψει και στον άγαμο γονέα που έχει την αποκλειστική επιμέλεια παιδιού, χορηγείται άδεια έξι (6) εργασίμων ημερών ετησίως, με αποδοχές, επί πλέον αυτής που δικαιούται από άλλες διατάξεις. Γονέας με τρία (3) παιδιά ή περισσότερα δικαιούται αδείας οκτώ (8) ημερών εργασίμων ετησίως. Άδεια αναπήρων & ατόμων με ειδικές ανάγκες Τα άτομα που έχουν ποσοστό αναπηρίας 50% τουλάχιστον, τα οποία έχουν περιορισμένες δυνατότητες για επαγγελματική απασχόληση, εξ αιτίας οποιασδήποτε χρόνιας σωματικής ή πνευματικής ή ψυχικής παθήσεως ή βλάβης, δικαιούνται όπως η κανονική τους άδεια προσαυξηθεί κατά έξι (6) εργάσιμες ημέρες. Το ίδιο ισχύει και για το Δημόσιο, ΟΤΑ και ΝΠΔΔ. Την επαύξηση αυτή δικαιούνται όλα τα παραπάνω άτομα με ειδικές ανάγκες και οι ανάπηροι, ανεξάρτητα από τον τρόπο και το χρόνο της πρόσληψής τους (ν.2643/ 98 άρθρο 8). Άδεια προγεννητικών εξετάσεων Από το άρθρο 40 του ν.4808/21 προβλέπεται ότι οι έγκυοι εργαζόμενες απαλλάσσονται από την εργασία, χωρίς περικοπή αποδοχών, κατόπιν προηγούμενης ενημέρωσης του εργοδότη, με κάθε πρόσφορο μέσο, προκειμένου να υποβάλλονται σε εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου, εφόσον αυτές οι εξετάσεις πρέπει να γίνουν κατά τη διάρκεια του χρόνου εργασίας. Άδεια υποβοηθούμενης αναπαραγωγής Σύμφωνα με τo άρθρο 35 του ν.4808/21 εργαζόμενες οι οποίες υποβάλλονται σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, δικαιούνται άδεια επτά (7) εργασίμων ημερών, με αποδοχές, ύστερα από βεβαίωση του θεράποντος ιατρού ή του διευθυντή της μονάδος. Κατά τα ιατρικώς ισχύοντα η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή περιλαμβάνει όλες τις μεθόδους που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της σύλληψης ενός παιδιού, περιλαμβανομένων και των μεθόδων εξωσωματικής γονιμοποίησης. Άδεια λουτροθεραπείας Οι ανάπηροι μισθωτοί των πάσης φύσεως επιχειρήσεων, αλλά και του Δημοσίου, δικαιούνται, πέραν της κανονικής, και επιπρόσθετη άδεια 30 ημερών, με πλήρεις αποδοχές. Η άδεια αυτή χορηγείται για τη διευκόλυνσή τους μετάβασης στα κέντρα λουτροθεραπείας, η αναγκαιότητα της οποίας κρίνεται από τη γνωμάτευση αρμόδιας επιτροπής. Η γνωμάτευση αυτή απαιτείται όπως υποβληθεί στον εργοδότη. Οι ημέρες αυτής της αδείας είναι ημερολογιακές (αν.1324/49 - ν.1487/50 - ν.2643/98) Άδεια χειριστών ακτινολογικών μηχανημάτων Οι χειριστές ακτινολογικών μηχανημάτων, οι εμφανιστές ακτινολογικών εργαστηρίων, οι ραδιοφυσικοί που απασχολούνται σε ακτινολογικά εργαστήρια ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ, Δημοτικά ιδρύματα και πάσης φύσεως εργαστήρια, δικαιούνται πρόσθετη μηνιαία άδεια κατ' έτος, λόγω του επικινδύνου της εργασίας τους. Την άδεια αυτή δικαιούνται αντίστοιχα και οι εργαζόμενοι των πιο πάνω ειδικοτήτων σε ιδιωτικές κλινικές και διαγνωστικά κέντρα, όπως και οι νοσηλευτές-τριες και το παραϊατρικό προσωπικό των εργαστηρίων ακτινοθεραπείας και ραδιοϊσοτόπων, αλλά και οι χειριστές αξονικών τομογράφων. (ΝΔ 4111/60). Άδεια νοσηλευτών κλπ. ιδ. κλινικών Στους νοσηλευτές, φυσικοθεραπευτές πλήρους απασχόλησης που εργάζονται σε μονάδες εντατικής θεραπείας, χειρουργεία και μονάδες τεχνικού νεφρού χορηγείται ειδική πρόσθετη άδεια με αποδοχές 10 ημερών, πέραν της κανονικής. Η ειδική άδεια χορηγείται μετά από συνεχή υπηρεσία ενός χρόνου στις ανωτέρω μονάδες και σε χρονικό διάστημα που δεν διαταράσσεται η εύρυθμη λειτουργία των εν λόγω μονάδων. (ΣΣΕ από 6.5.1996). Άδεια ιατρών Οι ιατροί πυρηνικής ιατρικής, πέραν από τους ακτινολόγους και ακτινοθεραπευτές, δικαιούνται πρόσθετη κανονική άδεια έξι (6) εβδομάδων κατ΄έτος. Την άδεια αυτή δικαιούνται και οι ειδικευόμενοι. Χορηγείται με τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις που ισχύουν για τη χορήγηση της κανονικής αδείας. Άδεια ναρκαλιευτών Οι ιδιωτικοί ναρκαλιευτές δικαιούνται πρόσθετη άδεια 12 ημερών ετησίως, (ΝΔ 1033/71 άρθ. 5) Άδεια εργαζομένων στις χωματερές - ΟΤΑ Ι.δ. Στους εργαζομένους αποκλειστικά στις χωματερές (υγειονομική ταφή - σταθμούς μεταφόρτωσης απορριμμάτων κλπ.) μετά τη συμπλήρωση ενός έτους απασχόλησης χορηγούνται πέντε (5) ημέρες επί πλέον κανονική άδεια το χρόνο (ΣΣΕ από 12.8.2004) Άλλες ειδικές άδειες Άλλες ειδικές άδειες είναι: - Άδεια λόγω αιμοκάθαρσης - Άδειες σπουδαστών - Άδεια εκλογών - Άδεια λόγω aids - Άδεια ανηλίκων - Άδεια συνδικαλιστικών στελεχών - Επιμορφωτική άδεια - Αιμοδοτική άδεια - Άδεια γονική ναυτικών Ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας Από το άρθρο 31 του ν.4808/21 προβλέπεται ότι κάθε εργαζόμενος γονέας παιδιών ηλικίας έως δώδεκα ετών ή φροντιστής δικαιούται να ζητεί ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας, για λόγους φροντίδας, όπως ιδίως τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο εργασίας ή μερική απασχόληση. Ο εργαζόμενος γονέας πρέπει να έχει συμπληρώσει έξι (6) μήνες συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις, στον ίδιο εργοδότη. Ο εργοδότης εξετάζει και διεκπεραιώνει εντός ενός (1) μηνός κάθε αίτηση, λαμβάνοντας υπόψη και τις ανάγκες της επιχείρησης και του εργαζομένου. Σημείωση Οι πιο πάνω ειδικές άδειες και διευκολύνσεις καθώς και η άδεια πατρότητας, η οδηγία προβλέπει ότι εφαρμόζονται σε όλους τους εργαζόμενους γονείς φυσικούς, θετούς, αναδόχους, καθώς και στις τεκμαιρόμενες μητέρες, όπως επίσης και στους φροντιστές, οι οποίοι απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα, το δημόσιο τομέα, τα νπδδ, ΟΤΑ και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, με οποιαδήποτε σχέση εργασίας ή μορφής απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων μερικής απασχόλησης και ορισμένου χρόνου, των συμβάσεων προσωρινής απασχόλησης και της έμμισθης εντολής, ανεξάρτητα από τη φύση των παρεχομένων υπηρεσιών.
ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου – Εργατικά – Εργατική νομοθεσία – Ασφαλιστική νομοθεσία – ΣΣΕ – Αποδοχές – Μισθός – Ημερομίσθιο – Επιδόματα – Συνταξιοδότηση – ΙΚΑ – ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου
