ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου – Εργατικά – Εργατική νομοθεσία – Ασφαλιστική νομοθεσία – ΣΣΕ – Αποδοχές – Μισθός – Ημερομίσθιο – Επιδόματα – Συνταξιοδότηση – ΙΚΑ – ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου
Πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης
Βασ. Γαμβρούδη, τ. Δ/ντή Υπ.Εργασίας
Γενικά
Η ασφάλιση στους οικείους φορείς κοινωνικής ασφάλισης είναι υποχρεωτική και καταλαμβάνει τα πρόσωπα κατά τη διάρκεια της απασχόλησής τους.
Φορείς κοινωνικής ασφάλισης είναι όλα τα ασφαλιστικά ταμεία και οργανισμοί που λειτουργούν με μορφή ν.π.δ.δ και τελούν υπό την εποπτεία του κράτους.
Από 1.1.2017 συστήθηκε ο e-ΕΦΚΑ στον οποίο εντάχθηκαν όλα τα ασφαλιστικά ταμεία.
Για τη θεμελίωση δικαιώματος συνταξιοδότησης ενός εργαζομένου, εκτός από τα όρια ηλικίας που καθορίζονται εκάστοτε, για την περίπτωσή του, λαμβάνεται υπόψη και ο χρόνος πραγματικής υπηρεσίας κάθε ασφαλισμένου.
Εκτός όμως από το χρόνο πραγματικής υπηρεσίας υπάρχουν και ορισμένες άλλες περίοδοι της ασφαλιστικής ζωής του εργαζομένου οι οποίες λαμβάνονται υπόψη και λογίζονται ως χρόνος ασφάλισης στους φορείς κοινωνικής ασφάλισης. Οι χρόνοι αυτοί αναγνωρίζονται και, με εξαγορά ή όχι, υπολογίζονται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Υπολογίζονται όμως και για την προσαύξηση της σύνταξης. Οι χρόνοι αυτοί λέγονται πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης.
Δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικών χρόνων παρέχεται μέχρι και επτά (7) χρόνια για κάθε ασφαλισμένο, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις.
Οι διατάξεις οι οποίες προβλέπουν τη δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικών χρόνων ασφάλισης είναι ο ν.1358/83, για τη στρατιωτική υπηρεσία, ο ν.2084/92, ο ν.1483/84, ο ν.3863/10, ο ν.3092/02, ο ν.3996/11, ο ν.4387/16, ο ν.4425/16, ο ν.4578/18, ο ν.4611/19, ο ν.4670/20.
|
Πίνακας Πλασματικών Χρόνων |
||
| Κατηγορία | Χρόνος αναγνώρισης | Τρόπος αναγνώρισης |
| Στρατιωτική υπηρεσία | Όλος ο χρόνος | Εξαγορά |
| Γονική άδεια ανατροφής παιδιών | Όλος ο χρόνος | Εξαγορά |
| Χρόνος επιδότησης λόγω ασθενείας | Έως 300 ημέρες | Χωρίς εξαγορά |
| Χρόνος κύησης και λοχείας (17 εβδ) | Όλος ο χρόνος | Χωρίς εξαγορά |
| Τακτική ανεργία – Χρόνος Επιδότησης | Έως 300 ημέρες | Χωρίς εξαγορά |
| Εκπαιδευτική άδεια Άνευ αποδοχών | Έως δύο (2) έτη | Εξαγορά |
| Χρόνος σύνταξης αναπηρ.- Ενδιάμεσος – | Όλος ο χρόνος | Χωρίς εξαγορά |
| Απόκτηση παιδιών – μετά1.1.2003 -ΙΚΑ | 1 έτος για 1ο παιδί | Με εξαγορά |
| 1.5 έτη για 2ο παιδί | Με εξαγορά | |
| 2 έτη για 3ο παιδί | Με εξαγορά | |
| Χρόνος σπουδών | Ακέραια χρόνια οικείας σχολής | Με εξαγορά |
| Χρόνος κενού ασφάλισης | Όλος ο χρόνος | Με εξαγορά |
| Χρόνος νόμιμης απεργίας | Όλος ο χρόνος | Με εξαγορά |
| Χρόνος μαθητείας | Μέχρι 2 έτη | Με εξαγορά |
| Χρόνος από απόκτηση πτυχίου μέχρι άσκηση επαγγέλματος (ΟΑΕΕ) | Όλος ο χρόνος | Με εξαγορά |
| Χρόνος προσωρ. κράτησης ή φυλάκισης (στρατ. Αδίκ.) | Όλος ο χρόνος | Με εξαγορά |
| Διδακτορικές σπουδές μελών Διδακ. Προσωπ. ΔΕΠ- ΤΕΙ κλπ | Μέχρι 5 έτη | Με εξαγορά |
| Σε περίπτωση μη εξαγοράς ο χρόνος αυτός υπολογίζεται μόνο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος. (ν.4611/19 αρθ.20) | ||
Υπολογισμός εισφοράς εξαγοράς
Όπου για την αναγνώριση των πλασματικών αυτών χρόνων ασφάλισης προβλέπεται καταβολή εισφοράς, η αναγνώριση γίνεται με την καταβολή από τον ασφαλισμένο, για κάθε μήνα αναγνωριζόμενου πλασματικού χρόνου ασφάλισης, της εισφοράς ασφαλισμένου και εργοδότη κλάδου σύνταξης, στο ποσοστό που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης εξαγοράς. Η εισφορά υπολογίζεται με βάση τις αποδοχές του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα, πλήρους απασχόλησης, πριν από την υποβολή της αίτησης εξαγοράς και εφόσον έχει διακοπεί η απασχόληση επί των αποδοχών του τελευταίου μήνα απασχόλησης προσαυξανόμενων κατά την ετήσια μεταβολή μισθών, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
Το ποσό αυτό μπορεί να καταβληθεί εφάπαξ, οπότε παρέχεται έκπτωση 2% για κάθε έτος. Μπορεί να καταβληθεί επίσης σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με τον αριθμό των μηνών που αναγνωρίζονται. Τόσες δόσεις όσοι και οι μήνες που αναγνωρίζονται (ν.4425/16). H πρώτη δόση καταβάλλεται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα της κοινοποίησης της απόφασης. Καθυστέρηση καταβολής δόσης συνεπάγεται επιβάρυνσή της με τον εκάστοτε προβλεπόμενο τόκο καθυστέρησης.
Σε περίπτωση θεμελιώσεως συνταξιοδοτικού δικαιώματος ισχύει το άρθρο 40 του ν. 3996/2011 και το ποσό της εξαγοράς παρακρατείται κάθε μήνα από τη σύνταξη και μέχρι την εξόφληση (μέχρι 1/4 του ποσού της σύνταξης)
Πότε υποβάλλεται η αίτηση
Η αίτηση για την εξαγορά μπορεί να υποβληθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ οποτεδήποτε, συνοδευόμενη με τα σχετικά δικαιολογητικά. Μπορεί να υποβληθεί προγενέστερα ή μεταγενέστερα του έτους εκείνου, τις προϋποθέσεις του οποίου επιθυμεί να κατοχυρώσει ο ασφαλισμένος, ακόμη και ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης. Όχι όμως μετά τη συνταξιοδότηση.
Οι πλασματικοί χρόνοι που υπολογίζονται
Οι πλασματικοί χρόνοι που αναγνωρίζονται με εξαγορά συνυπολογίζονται για την αύξηση τόσο της ανταποδοτικής σύνταξης, καθώς επηρεάζουν το ποσοστό αναπλήρωσης, αλλά και το ύψος των συντάξιμων αποδοχών, όσο και τη διαμόρφωση της εθνικής σύνταξης. Επίσης και για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος.
Οι πλασματικοί χρόνοι που αναγνωρίζονται χωρίς εξαγορά χρησιμοποιούνται μόνο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και λαμβάνονται υπόψη μόνο για τη διαμόρφωση της εθνικής σύνταξης.
Στρατιωτική υπηρεσία μισθωτών και μη μισθωτών
Σύμφωνα με το ν. 4387/16 από 13.5.2016 ο χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας αναγνωρίζεται πλέον σύμφωνα με τα ανωτέρω, ως προς τον προσδιορισμό της καταβαλλόμενης εισφοράς εξαγοράς, καταργούμενου του άρθρου 2 του ν. 1388/83.
Καταργείται ακόμη το δικαίωμα αναγνώρισης στρατιωτικής υπηρεσίας από τους συνταξιούχους.
Επίσης καταργείται η έκπτωση ποσοστού 50% επί του ποσού της εξαγοράς που δόθηκε σε όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα.
Ελεύθεροι επαγγελματίες – Αγρότες
Σύμφωνα με το ν.4670/2020 από 1.1.2020 προβλέπεται φθηνότερη εξαγορά πλασματικών χρόνων για ελεύθερους επαγγελματίες, αυτό απασχολούμενους και αγρότες. Αυτό γιατί για τις κατηγορίες αυτές των ασφαλισμένων προβλέπεται μείωση των ασφαλίστρων για την κύρια σύνταξή τους από το 20 στο 13.33% υπέρ e-ΕΦΚΑ.
Το κόστος εξαγοράς των πλασματικών χρόνων για τις κατηγορίες αυτές θα καθορίζεται από την κλίμακα της ασφαλιστικής εισφοράς την οποία έχει επιλέξει ο ασφαλισμένος κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.
Εάν ο ελεύθερος επαγγελματίας έχει επιλέξει πχ. την τρίτη ασφαλιστική κατηγορία των 302 ευρώ τότε θα πρέπει να καταβάλλει για κάθε μήνα εξαγοράς 236 ευρώ (εισφορά κύριας σύνταξηςe-ΕΦΚΑ)
Εάν ένας αγρότης επιλέξει π.χ. την ελάχιστη κλίμακα των 121 ευρώ τότε θα πρέπει να καταβάλλει, για κάθε μήνα εξαγοράς, 87 ευρώ (εισφορά κύριας σύνταξης e-ΕΦΚΑ)
Η σχετική αίτηση εξαγοράς μπορεί να υποβληθεί στις υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ οποτεδήποτε, προγενέστερα ή μεταγενέστερα του έτους τις προϋποθέσεις του οποίου επιθυμεί να κατοχυρώσει ο ασφαλισμένος, ακόμη και ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης, σε καμία όμως περίπτωση μετά την αίτηση συνταξιοδότησης.
Δημόσιο
Από 1.1.2020 σύμφωνα με τα άρθρα 23, 24, 28,30 του ν. 4670/20, αυξάνεται για τους Δημοσίους υπαλλήλους το κόστος εξαγοράς πλασματικών χρόνων για συνταξιοδότηση. Για όσους ΔΥ υποβάλουν αίτηση εξαγοράς πλασματικών χρόνων εντός του 2019, το κόστος υπολογίζεται στο 16,67% επί των συντάξιμων αποδοχών του υπαλλήλου, του μηνός της αίτησης, ενώ για το 2020 το κόστος εξαγοράς αυξάνεται στο 20%, όπως ισχύει για όλους τους υπόλοιπους μισθωτούς.
Η αλλαγή στην εξαγορά δεν αφορά όσους έχουν ήδη κάνει αίτηση για αναγνώριση πλασματικών χρόνων.
Στο Δημόσιο μπορούν να εξαγοραστούν 7 έτη πλασματικών χρόνων.
Η καταβολή του ποσού της εξαγοράς γίνεται:
α) Εφάπαξ μέσα σε τρεις μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης, με έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς.
β) Σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με τον αριθμό των μηνών (τόσες δόσεις όσοι και οι μήνες που αναγνωρίζονται)
γ) Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης, το ποσό εξαγοράς παρακρατείται κάθε μήνα από τη σύνταξή του και μέχρι την εξόφληση ποσού ίσο με το 1/4 του ποσού της σύνταξης.
Η αίτηση εξαγοράς υποβάλλεται μέχρι την ημέρα συνταξιοδότησης, σε καμία όμως περίπτωση μετά την αίτηση συνταξιοδότησης.
Παραδείγματα
α) Μισθωτός απασχολούμενος ως υπάλληλος με τελευταία απασχόληση 10/2011. Μηνιαίο εισόδημα 700 ευρώ και πλήρη απασχόληση. Επιθυμεί αναγνώριση χρόνου σπουδών το 2016.
Για τον υπολογισμό της προσαύξησης κατά τη μεταβολή του μέσου ετήσιου δείκτη τιμών καταναλωτή της ΕΛΣΤΑΤ θα πρέπει από τους πίνακες να επιλέγεται ο δείκτης ανάλογα με το έτος που έχει υποβληθεί η αίτηση (Πίνακες ΕΛΣΤΑΤ ΕΑΕΔ 2017 σελ. 805)
Υπολογισμός για 700 ευρώ με πλήρη απασχόληση.
Δείκτης ΕΛΣΤΑΤ 700 x1,00771 (Πίνακας ΙΚΑ αποχώρηση 2016, δείκτης προηγούμενου έτους απασχόλησης – 2010)
700×1,00771=705,39 προσαυξημένες αποδοχές με τις οποίες υπολογίζεται η αναγνώριση.
β) Ασφαλισμένος πρώην ΟΑΕΕ με καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα (ΚΦΑ) 2015 14000 ευρώ και μηνιαίο εισόδημα (μηνιαία βάση υπολογισμού) 1200 ευρώ, έχει υποβάλει τον 9/2016 αίτηση για αναγνώριση 18 μηνών κενού χρόνου ασφάλισης.
Το ύψος της μηνιαίας εισφοράς κλάδου σύνταξης ανέρχεται σε 240 ευρώ (1200×20%).
Το συνολικό ποσό εξαγοράς των 18 μηνών θα είναι 4320 (240×18)
γ) Εργαζόμενος στον ΟΤΕ ασφαλισμένος στον e-ΕΦΚΑ (πρώην ΤΑΠΟΤΕ) που αιτείται την αναγνώριση χρόνου ασφάλισης το έτος 2017, θα καταβάλει εισφορά που θα ανέρχεται σε ποσοστό 25,99% (8,29 ασφαλισμένου και 17,70% εργοδότη).
