Γνωστοποίηση των διατάξεων του αρ. 23 του ν. 4670/2020 (Ασφάλιση εξωκοινοβουλευτικών μελών της κυβέρνησης) Εγκ. Υπ. Εργασίας Φ10042/16159/442/8.5.2020 Σας γνωρίζουμε ότι στο ΦΕΚ Α' 43/28.02.2020 δημοσιεύθηκε ο νόμος 4670 "Ασφαλιστική μεταρρύθμιση και ψηφιακός μετασχηματισμός Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) και άλλες διατάξεις" Α. Με το άρθρο 23 του ν. 4670/2020, προστίθεται άρθρο 5Α στο ν. 4387/2016. Με το άρθρο αυτό ρυθμίζεται το ασφαλιστικό καθεστώς των εξωκοινοβουλευτικών μελών της Κυβέρνησης και Υφυπουργών καθώς και των μετακλητών υπαλλήλων. Με τις ρυθμίσεις του νέου άρθρου 5Α επιλύονται τα προβλήματα που είχαν ανακύψει κατά κύριο λόγο αναφορικά με την ασφάλιση των μετακλητών υπαλλήλων και τη διαφορετική αντιμετώπισή τους ανάλογα με τη σχέση εργασίας τους (δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου). Ειδικότερα, με την κοινοποιούμενη διάταξη, αποσαφηνίζεται το νομοθετικό πλαίσιο και εισάγεται ενιαίος κανόνας σε ό,τι αφορά το ασφαλιστικό καθεστώς των μελών της Κυβέρνησης και των Υφυπουργών που είναι εξωκοινοβουλευτικοί, καθώς και των μετακλητών υπαλλήλων, όπως οι Γενικοί Γραμματείς Υπουργείων, οι Εκτελεστικοί Γραμματείς Δήμων και Περιφερειών, οι συνεργάτες σε ιδιαίτερα γραφεία μελών της Κυβέρνησης, Υφυπουργών, Γενικών και Ειδικών Γραμματέων, συνεργάτες Δημάρχων και Περιφερειαρχών, ανεξάρτητα από τη σχέση εργασίας δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που τους διέπει. Παράγραφος 1 Τα μέλη της Κυβέρνησης και οι Υφυπουργοί που δεν είναι βουλευτές, οι οποίοι διορίζονται από 1.07.2019 και εφεξής, διατηρούν το προγενέστερο καθεστώς κύριας και επικουρικής ασφάλισης, υγειονομικής περίθαλψης και εφάπαξ παροχής, στο οποίο υπάγονταν πριν το διορισμό τους. Ομοίως και οι διοριζόμενοι σε οποιαδήποτε θέση μετακλητού υπαλλήλου, διατηρούν το προγενέστερο καθεστώς ασφάλισής τους, ανεξάρτητα από τη σχέση εργασίας, την οποία συνάπτουν (δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου). Ο χρόνος ασφάλισης των εν λόγω προσώπων θεωρείται ότι έχει διανυθεί στο προγενέστερο καθεστώς. Παράγραφος 2 α. Οι ασφαλιστικές εισφορές τους για τους κλάδους, για τους οποίους προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης βάσει του προγενέστερου καθεστώτος, είναι οι ακόλουθες: i) για κύρια ασφάλιση, μηνιαία εισφορά ασφαλισμένου σε ποσοστό 6,67% και εισφορά εργοδότη ποσοστού 13,33%, σύμφωνα με τις διατάξεις του αρ. 5 του ν. 4387/2016, όπως ισχύουν. ii) για υγειονομική περίθαλψη, μηνιαία εισφορά για παροχές σε χρήμα και είδος ποσοστού 7,10% επιμεριζόμενη σε ποσοστό 2,55% που βαρύνει τον ασφαλισμένο και ποσοστό 4,55% που βαρύνει τον εργοδότη, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 1 του αρ. 41 του 4387/2016, όπως ισχύει. iii) για επικουρική ασφάλιση, μηνιαία εισφορά μισθωτών ασφαλισμένων πριν ή μετά την 1.01.1993, όπως έχει διαμορφωθεί από 1.06.2019 έως και 31.05.2022 ποσοστού 3,25% για τον ασφαλισμένο και 3,25% για τον εργοδότη, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 και της παρ. 2 για τους έμμισθους δικηγόρους του αρ. 97 του ν. 4387/2016, όπως αντικαταστάθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 4578/2018 και από 1.01.2020 και εφεξής, με το αρ. 45 του ν. 4670/2020. Μετά το πέρας της εξαετίας, το ποσοστό της μηνιαίας εισφοράς επανέρχεται στο ύψος που ίσχυε στις 31.12.2015. iv) για εφάπαξ παροχή μηνιαία εισφορά μισθωτού ασφαλισμένου, όπως είχε διαμορφωθεί για το χρονικό διάστημα από 1.07.2019 έως και 31.12.2019 από τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 35 του ν. 4387/2016, όπως αυτές αντικαταστάθηκαν με αυτές του άρθρου 5 του ν. 4578/2018 και από 1.01.2020 και εφεξής, όπως ορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 31 του ν. 4670/2020. β. Οι ανωτέρω ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται επί των συντάξιμων μηνιαίων αποδοχών, όπως αυτές καθορίζονται στο άρθρο 5 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει, και βαρύνουν τα πρόσωπα της παρ. 1 της κοινοποιούμενης διάταξης, όσον αφορά την εισφορά ασφαλισμένου και το αρμόδιο Υπουργείο για τα μέλη της Κυβέρνησης και τους Υφυπουργούς ή το Φορέα στον οποίο διορίζεται ο μετακλητός υπάλληλος, όσον αφορά την εργοδοτική εισφορά, όπου αυτή προβλέπεται. Η εισφορά ασφαλισμένου παρακρατείται από τον εργοδότη και αποδίδεται μαζί με την εργοδοτική εισφορά στους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης. Ειδικά για τους έμμισθους δικηγόρους που έχουν διορισθεί στις ανωτέρω θέσεις από 1.07.2019, η μηνιαία εισφορά για επικουρική ασφάλιση υπολογίζεται, μέχρι 31.12.2019 επί του κατώτατου βασικού μισθού σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 97 του ν. 4387/2016 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 4578/2018. Ενώ από 1.01.2020 και εφεξής οι εν λόγω ασφαλισμένοι καταβάλουν ποσό μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς βάσει του πίνακα της παρ. 3 του άρθρου 97 του ν. 4387/2016 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 45 του ν. 4670/2020. Ειδικά, για τους μισθωτούς μηχανικούς, υγειονομικούς και τους έμμισθους δικηγόρους και για το διάστημα από 1.07.2019 έως και 31.12.2019, η μηνιαία εισφορά για εφάπαξ παροχή υπολογίζεται επί του κατώτατου βασικού μισθού μισθωτού βάσει των οριζόμενων στις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 35 του ν. 4387/2016, όπως αντικαταστάθηκαν με αυτές του άρθρου 5 του ν. 4578/2018. Από 1.01.2020, οι εν λόγω ασφαλισμένοι καταβάλουν ποσό μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς βάσει του πίνακα της παραγράφου 3γ του άρθρου 35 του ν. 4387/2016 και των αναφερόμενων περιπτώσεων της παραγράφου αυτής, όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 31 του ν. 4670/2020. Σε ό,τι αφορά τις συντάξιμες αποδοχές, επισημαίνουμε ότι εξακολουθούν να είναι σε ισχύ και να εφαρμόζονται και για τα πρόσωπα της παρ. 1 της κοινοποιούμενης διάταξης, οι οδηγίες που παρασχέθηκαν με τις εγκυκλίους 2/24112/ΔΕΠ/31.03.2017, Φ80020/45578/Δ15.780/ 16.06.2017, Φ10042/13567/329/8.06.2018, Φ80020/948/Δ16.29/15.03.2019, Φ80020/902/Δ16.20/15.03.2019, Φ10042/57802/1618/22.05.2019, με τις οποίες έχουν προσδιορισθεί οι συντάξιμες αποδοχές κύριας, επικουρικής ασφάλισης, εφάπαξ παροχής, καθώς και υγειονομικής περίθαλψης, όσων προσώπων αμείβονται με το ενιαίο μισθολόγιο (ν. 4354/2015) και υπηρετούν με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου ή ιδιωτικού δικαίου (ορισμένου ή αορίστου χρόνου). Παραδείγματα 1. Μηχανικός παλαιός ασφαλισμένος, ασφαλισμένος στο πρώην ΤΣΜΕΔΕ ως ανεξάρτητα απασχολούμενος, διορίζεται σε θέση Υφυπουργού, χωρίς να κατέχει την ιδιότητα του βουλευτή. Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις διατηρεί το προγενέστερο ασφαλιστικό καθεστώς, δηλαδή αυτό του πρώην ΕΤΑΑ - ΤΣΜΕΔΕ. Καταβάλλει επί των συντάξιμων αποδοχών του, και όπως αυτές έχουν προσδιορισθεί στις ανωτέρω αναφερόμενες εγκυκλίους, ασφαλιστικές εισφορές μισθωτού μηχανικού για κύρια και επικουρική ασφάλιση και υγειονομική περίθαλψη, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 2 της κοινοποιούμενης διάταξης. Ο χρόνος του θεωρείται ότι έχει διανυθεί στην ασφάλιση του εν λόγω πρώην φορέα. Από 1.07.2019 έως και 31.12.2019, ο ασφαλισμένος θα καταβάλει για εφάπαξ παροχή εισφορά ποσοστού ύψους 4%, υπολογιζόμενη επί του ποσού που αντιστοιχεί στον κατώτατο βασικό μισθό μισθωτού, ήτοι επί του ποσού των 650,00 ευρώ. Από 1.01.2020, ο ασφαλισμένος θα καταβάλει για εφάπαξ παροχή, ποσό μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς βάσει του πίνακα της παραγράφου 2γ του άρθρου 35 του ν. 4387/2016 όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 31 του ν. 4670/2020 και των αναφερόμενων περιπτώσεων της παραγράφου αυτής. 2. Δικηγόρος νέος ασφαλισμένος, ασφαλισμένος στους πρώην Τομείς Νομικών διορίζεται σε θέση μετακλητού υπαλλήλου, με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου. Σύμφωνα με τις κοινοποιούμενες διατάξεις διατηρεί το προγενέστερο ασφαλιστικό του καθεστώς, ήτοι το πρώην ΕΤΑΑ - Τομείς Νομικών και επί των τακτικά καταβαλλόμενων αποδοχών του, όπως έχουν προσδιορισθεί στις ανωτέρω αναφερόμενες εγκυκλίους, καταβάλλει ασφαλιστικές εισφορές κύριας ασφάλισης και υγειονομικής περίθαλψης της παρ. 2, με το χρόνο του να θεωρείται ότι έχει διανυθεί στο καθεστώς αυτό. Όσον αφορά στην επικουρική ασφάλιση θα καταβληθεί εισφορά ποσοστού 3,25% για τον εν λόγω ασφαλισμένο και 3,25% για τον φορέα στον οποίο διορίστηκε ως μετακλητός επί του κατωτάτου βασικού μισθού μισθωτού ήτοι επί του ποσού των 650,00 ευρώ (εφόσον ο διορισμός του είναι από 1.07.2019) και από 1.01.2020 και εφεξής, θα καταβληθεί το ποσό της ασφαλιστικής κατηγορίας στην οποία έχει επιλέξει να καταταχθεί, σύμφωνα με τον πίνακα της παρ. 3 του άρθρου 97 του ν. 4387/2016 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 45 του ν. 4670/2020, επιμεριζόμενο κατά 50% για τον ασφαλισμένο και κατά 50% για την υπηρεσία στην οποία έχει διορισθεί. Από 1.07.2019 έως και 31.12.2019, επιβάλλεται στον ασφαλισμένο εισφορά για εφάπαξ παροχή ποσοστού ύψους 4%, υπολογιζόμενη επί του ποσού που αντιστοιχεί στον κατώτατο βασικό μισθό μισθωτού, ήτοι επί του ποσού των 650,00 ευρώ, επιμεριζόμενη σε ποσοστό 2% για τον φορέα στον οποίο διορίστηκε ως μετακλητός υπάλληλος όσον αφορά την εργοδοτική εισφορά και σε ποσοστό 2% για τον ασφαλισμένο. Από 1.01.2020, ο ασφαλισμένος θα καταβάλει για εφάπαξ παροχή, ποσό μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς βάσει, του πίνακα της παραγράφου 2γ του άρθρου 35 του ν. 4387/2016 όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 31 του ν. 4670/2020 και των αναφερόμενων περιπτώσεων της παραγράφου αυτής. Το ποσό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς επιμερίζεται κατά 50% για τον φορέα στον οποίο διορίστηκε ως μετακλητός υπάλληλος και κατά 50% για τον ασφαλισμένο. γ. Οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται με την κοινοποιούμενη διάταξη, θεωρούνται εισφορές μισθωτού, στην περίπτωση εφαρμογής των διατάξεων των αρ. 17 και 36 του ν. 4387/2016, όπως αντικαταστάθηκαν με το αρ. 32 του ν. 4670/2020, περί καταβολής εισφορών επί παράλληλης απασχόλησης. Παράγραφος 3 Στην περίπτωση που το προγενέστερο καθεστώς ασφάλισης των προσώπων της παρ. 1 περιλαμβάνει φορείς που δεν έχουν ενταχθεί στον e-ΕΦΚΑ ή στο πρώην ΕΤΕΑΕΠ, καταβάλλονται οι προβλεπόμενες σε αυτούς τους φορείς ασφαλιστικές εισφορές. Παράγραφος 4 Στην περίπτωση που για τα πρόσωπα της παρ. 1 δεν υφίσταται προηγούμενο ασφαλιστικό καθεστώς, προβλέπεται η καταβολή ασφαλιστικών εισφορών σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 2 της κοινοποιούμενης διάταξης για κύρια σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη υπέρ e-ΕΦΚΑ και ο χρόνος θεωρείται ότι διανύεται στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ (πρ. ΙΚΑ - ΕΤΑΜ) και για επικουρική ασφάλιση στον Κλάδο Επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ (πρ. ΕΤΕΑΕΠ). Προκειμένου να διαπιστωθεί αν υφίσταται ή όχι προγενέστερο καθεστώς, ελέγχεται από τις υπηρεσίες μισθοδοσίας του φορέα στον οποίο έχουν διορισθεί τα εν λόγω πρόσωπα, εάν υπήρχε ασφάλιση κατά το δωδεκάμηνο που προηγείται του διορισμού τους. Σε περίπτωση που κατά το προηγούμενο δωδεκάμηνο προκύπτει ασφάλιση, ανεξάρτητα εάν αυτή μεταγενέστερα διεκόπη, θεωρείται ότι ο ασφαλισμένος έχει προγενέστερο καθεστώς ασφάλισης, το οποίο και διατηρεί, σύμφωνα με τα ανωτέρω αναφερόμενα. Παράγραφος 5 Στην περίπτωση που τα πρόσωπα της παρ. 1 είναι συνταξιούχοι από ίδιο δικαίωμα (συνταξιούχοι γήρατος ή ανικανότητας), καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές για κύρια σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη υπέρ e-ΕΦΚΑ και ο χρόνος τους θεωρείται ότι έχει διανυθεί στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ (πρ. ΙΚΑ - ΕΤΑΜ). Για τους συνταξιούχους λόγω θανάτου (επιζώντες σύζυγοι και δικαιοδόχα τέκνα), εάν πρόκειται για εν ενεργεία ασφαλισμένους, διατηρούν το προγενέστερο καθεστώς ασφάλισης και αντιμετωπίζονται σύμφωνα με την παρ. 1. Στην περίπτωση δε, που για τους εν λόγω συνταξιούχους δεν υφίσταται προγενέστερο καθεστώς ασφάλισης, εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα στην παρ. 4. Ειδικά για την υγειονομική περίθαλψη, έχουν εφαρμογή οι ρυθμίσεις του άρθρου 44 του ν. 4387/2016, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 39 του ν. 4670/2020. Συνεπώς, καταβάλλονται οι προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές επί των αποδοχών τους και παρακρατείται εισφορά ύψους 6% επί της τυχόν καταβαλλόμενης σύνταξης. Παράδειγμα: Συνταξιούχος γήρατος διορίζεται ως διευθυντής γραφείου Υφυπουργού και συνεπώς θα καταβληθούν υπέρ e-ΕΦΚΑ ασφαλιστικές εισφορές για κύρια ασφάλιση ποσοστού 20% και υπέρ υγειονομικής περίθαλψης ποσοστού ύψους 7,10%. Ταυτόχρονα και δεδομένου ότι είναι συνταξιούχος, θα παρακρατηθεί και εισφορά ύψους 6% επί της καταβαλλόμενης σύνταξης του για υγειονομική περίθαλψη. Σημειώνουμε ότι για τους συνταξιούχους που υπάγονται για παροχή υγειονομικής περίθαλψης σε φορέα μη εντασσόμενο στον e-ΕΦΚΑ, εφαρμόζονται οι διατάξεις του αρ. 36 παρ. 5 του ν. 4387/2016, όπως αντικαταστάθηκαν από το αρ. 32 του ν. 4670/2020 και τα ειδικότερα οριζόμενα στην εγκύκλιό μας Φ80000/34136/2065/2018. Επομένως, εφόσον, μετά το διορισμό τους ως μετακλητοί, επιλέξουν να διατηρήσουν την υπαγωγή τους στην ασφάλιση για υγειονομική περίθαλψη στο μη εντασσόμενο στον e-ΕΦΚΑ φορέα, εξαιρούνται από την υπαγωγή στην ασφάλιση για υγειονομική περίθαλψη του e-ΕΦΚΑ και ακολούθως από την υποχρέωση καταβολής εισφοράς σε αυτόν. Σε κάθε περίπτωση, εξακολουθούν να ισχύουν τα προβλεπόμενα από τους κανονισμούς των φορέων ασθένειας που έχουν διατηρήσει την αυτοτέλειά τους. Παράγραφος 6 και 7 Οι ρυθμίσεις της κοινοποιούμενης διάταξης εφαρμόζονται στα πρόσωπα που διορίζονται μέλη της Κυβέρνησης ή Υφυπουργοί (που δεν έχουν την ιδιότητα του βουλευτή) καθώς και σε μετακλητούς υπαλλήλους από 1.07.2019 και εφεξής, και για περιόδους ασφάλισης από την ανωτέρω ημερομηνία και μετά. Στην περίπτωση που κατά την αναδρομική εφαρμογή των ανωτέρω ρυθμίσεων προκύψουν διαφορές στα ποσά των ασφαλιστικών εισφορών που έχουν καταβληθεί έως την ημερομηνία δημοσίευσης του ν. 4670/2020, οι αρμόδιες υπηρεσίες των φορέων θα πρέπει να αντιμετωπίζουν τις περιπτώσεις ως εξής: i. Εάν το ποσό της ασφαλιστικής εισφοράς που έχει καταβληθεί είναι υψηλότερο από εκείνο που προκύπτει από την εφαρμογή των ανωτέρω ρυθμίσεων, τότε το επιπλέον ποσό συμψηφίζεται, μέχρι εξάλειψής του, με μελλοντικές καταβολές ασφαλιστικών εισφορών. Παράδειγμα: Για το χρονικό διάστημα Ιούλιος 2019 - Φεβρουάριος 2020 καταβλήθηκε συνολική εισφορά (ασφαλισμένου και εργοδότη) ύψους 100 ευρώ μηνιαίως, ενώ με βάση τις ανωτέρω ρυθμίσεις θα έπρεπε να έχει καταβληθεί μηνιαία εισφορά ύψους 70 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή προκύπτει διαφορά ύψους 30 ευρώ μηνιαίως, δηλαδή 240 ευρώ (8 μήνες x 30 ευρώ) συνολικά. Για την τακτοποίηση κατά τους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο και Μάιο 2020 δεν θα καταβληθεί μηνιαία εισφορά και για τον Ιούνιο 2020 θα καταβληθεί εισφορά 40 ευρώ (70 ευρώ - 30 ευρώ που έχει ήδη καταβληθεί), οπότε και μηδενίζεται η επιπλέον καταβληθείσα εισφορά ύψους 240 ευρώ. ii. Εάν το ποσό της ασφαλιστικής εισφοράς που έχει καταβληθεί είναι χαμηλότερο από εκείνο που προκύπτει από την εφαρμογή των ανωτέρω ρυθμίσεων και συνεπώς προκύπτει οφειλή, τότε το επιπλέον ποσό που πρέπει να καταβληθεί για την τακτοποίηση των εισφορών των προηγούμενων μηνών, καταβάλλεται σε δόσεις, ο αριθμός των οποίων είναι ίσος με τον αριθμό των μηνών για τους οποίους προκύπτει διαφορά στο ύψος των εισφορών, χωρίς ωστόσο να επιβληθούν πρόστιμα καθυστέρησης εξόφλησης. Παράδειγμα: Για το χρονικό διάστημα Ιούλιος 2019 - Φεβρουάριος 2020 καταβλήθηκε συνολική εισφορά (ασφαλισμένου και εργοδότη) ύψους 100 ευρώ μηνιαίως, ενώ με βάση τις ανωτέρω ρυθμίσεις θα έπρεπε να έχει καταβληθεί μηνιαία εισφορά ύψους 140 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή προκύπτει διαφορά ύψους 40 ευρώ μηνιαίως, δηλαδή 320 ευρώ (8 μήνες x 40 ευρώ) συνολικά. Για την τακτοποίηση καταβάλλεται για τους επόμενους οκτώ μήνες επιπλέον ποσό εισφοράς ύψους 40 ευρώ, δηλαδή το ποσό της μηνιαίας εισφοράς για τους μήνες Μάρτιο 2020 έως Οκτώβριο 2020 διαμορφώνεται σε 180 (140 ευρώ + 40 ευρώ). Τέλος επισημαίνεται ότι στις ρυθμίσεις των κοινοποιούμενων διατάξεων, δηλαδή στη διατήρηση του προηγούμενου καθεστώτος ασφάλισης, δύνανται να υπαχθούν και πρόσωπα της παρ. 1 που έχουν διορισθεί έως 30.06.2019 και εξακολουθούν να υπηρετούν στις θέσεις, με την προϋπόθεση υποβολής σχετικής αίτησης εντός τριμήνου από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου. Στην περίπτωση αυτή υπάγονται στις εν λόγω ρυθμίσεις από 1.07.2019 και εφεξής.