Δ.Α. Τριμ. 4/2018 "Για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στα γραφεία Ταξιδίων και Τουρισμού όλης της Χώρας, μελών της ΓΕΠΟΕΤ".(1) Πράξη Καταθ. 4/14.2.2018 Η Επιτροπή κατέληξε ομόφωνα στην ακόλουθη απόφαση: Άρθρο 1 Πεδίο Εφαρμογής Στις διατάξεις της παρούσας υπάγεται το πάσης φύσεως προσωπικό των ταξιδιωτικών και τουριστικών γραφείων όλης της χώρας όπως το προσωπικό που ασχολείται μεταξύ άλλων και (ενδεικτική απαρίθμηση): 1. Με την οργάνωση των ταξιδιών, δηλαδή με την κατάρτιση και εκτέλεση προγραμμάτων εκδρομών και περιηγήσεων, στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό, με ιδιόκτητα, μισθωμένα ή δημοσίας χρήσης αεροπορικά, χερσαία ή θαλάσσια μεταφορικά μέσα, αναλαμβάνοντας προς τούτο, μεταξύ άλλων, εργασίες εξυπηρέτησης και ενημέρωσης των πελατών. 2. Με τη μεσολάβηση προς εύρεση καταλυμάτων, τόπων σίτισης, ψυχαγωγίας, αναψυχής και μέσων διακίνησης στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό. 3. Με τη μεσολάβηση προς έκδοση εισιτηρίων παντός μεταφορικού μέσου, στο εσωτερικό ή εξωτερικό. 4. Με τη διαμεσολάβηση για την οργάνωση πάσης φύσης συνεδρίων και εκθέσεων στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό. 5. Με τη διαμεσολάβηση για την έκδοση visa ή διαβατηρίων. 6. Με την παροχή κάθε άλλης υπηρεσίας που έχει άμεση ή έμμεση σχέση με τον τουρισμό ή με κάθε τρόπο προβολή προς το ευρύ κοινό τουριστικών προγραμμάτων ή μονάδων του εσωτερικού ή του εξωτερικού. 7. Με τη διάθεση εισιτηρίων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, αθλητικών και άλλων εκδηλώσεων, στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό. 8. Με την εύρεση συνεργατών και την κατάρτιση συμβάσεων συνεργασίας. 9. Με τη συνοδεία ομάδων ή μεμονωμένων πελατών, κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους, αεροπορικώς, οδικώς ή ακτοπλοϊκώς, στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό, καθώς και με τη συνοδεία αυτών κατά τη μεταφορά τους από και προς τα αεροδρόμια, τους σταθμούς τρένων, τα λιμάνια, αλλά και τους τόπους διαμονής σίτισης, αναψυχής και ψυχαγωγίας τους. 10. Με τη μέριμνα για την ορθή παροχή παντός είδους υπηρεσιών προς τους ταξιδιώτες και την επίλυση των τυχόν προκυπτόντων προβλημάτων αυτών, στους χώρους διαμονής, σίτισης, αναψυχής και ψυχαγωγίας τους, στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό και την ευθύνη για την εκτέλεση του ταξιδιωτικού προγράμματος βάση των οδηγιών του εργοδότη. 11. Με την παραλαβή και αποστολή αποσκευών αλλοδαπών ή ημεδαπών ταξιδιωτών, στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό. 12. Με το Handling αεροπορικών εταιρειών. 13. Με κάθε άλλο συναφές με το έργο των Τουριστικών Γραφείων αντικείμενο. Άρθρο 2 Βασικοί Μισθοί α) Ο καθορισμός του βασικού μηνιαίου μισθού ανάλογα με τα έτη που υπηρετούν οι μισθωτοί (κλίμακες), όπως ορίζονται στους επισυναπτόμενους πίνακες, με βάση την υπηρεσία τους είτε στην ίδια επιχείρηση είτε τα έτη προϋπηρεσίας τους σε όμοια καθήκοντα σε άλλη ιδιωτική επιχείρηση του κλάδου. β) Η προϋπηρεσία των νεοπροσλαμβανομένων αποδεικνύεται με υπεύθυνη δήλωσή τους, που κατατίθεται στον εργοδότη κατά την πρόσληψή τους οπότε και αρχίζει η υποχρέωση καταβολής του βάσει της προϋπηρεσίας βασικού μισθού, έχουν δε υποχρέωση εντός μηνός από την πρόσληψη να υποβάλουν τα σχετικά πιστοποιητικά. Αν με τα πιστοποιητικά αυτά αποδεικνύεται προϋπηρεσία μεγαλύτερη από αυτή που δηλώθηκε αρχικά ή υποβληθούν πιστοποιητικά χωρίς προηγούμενη Υπεύθυνη Δήλωση, το δικαίωμα για την λήψη υψηλότερου μισθού με βάση την προϋπηρεσία αυτή γεννάται από την ημερομηνία που κατατίθενται τα πιστοποιητικά αυτά. γ) Η προϋπηρεσία των ήδη υπηρετούντων μισθωτών, σε περίπτωση που δεν έχουν υποβάλει μέχρι σήμερα τα σχετικά πιστοποιητικά, αποδεικνύεται με δήλωσή τους, από την κατάθεση της οποίας αρχίζει το δικαίωμά τους για λήψη υψηλότερων αποδοχών και έχουν υποχρέωση εντός μηνός από την ισχύ της παρούσης να υποβάλουν τα σχετικά πιστοποιητικά. Τα πιστοποιητικό προϋπηρεσίας επιστρέφονται από τον εργοδότη στο μισθωτό, όταν λύεται η εργασιακή σχέση. δ) Σε περίπτωση μετάταξης του βοηθητικού προσωπικού σε υπαλληλικό, ο χρόνος υπηρεσίας ως υπαλλήλου υπολογίζεται από την ημέρα ανάληψης της υπαλληλικής υπηρεσίας. Κατ' εξαίρεση ο εργοδότης στον οποίο έγινε η μετάταξη, υποχρεούται να προσμετρήσει την προϋπηρεσία στην κατηγορία του βοηθητικού προσωπικού, που διήνυσε ο μεταταγείς σε αυτόν, για τον προσδιορισμό της μισθοδοσίας του, Από την έναρξη ισχύος αυτής της Σ.Σ.Ε. τα κατώτερα όρια των βασικών μηνιαίων μισθών του προσωπικού του Άρθρου 1 καθορίζονται ως εξής: Υπαλληλικό προσωπικό Χρόνια προϋπηρεσίας Βασικός μισθός 0-2 800,15 2-3 829,31 3-4 829,31 4-6 865,91 6-8 910,93 8-9 940,73 9-10 940,73 10-12 980,47 12-14 1005,20 14-15 1030,30 15-16 1030,30 16-18 1059,77 18-20 1080,97 20-21 1103,49 21-22 1127,32 22-23 1149,95 23-24 1172,35 24-25 1194,88 25-26 1217,42 26-27 1239,94 27-28 1262,44 28-29 1283,01 29-30 1283,65 30-31 1304,17 31-32 1344,58 32-33 1364,46 33-34 1384,32 34-35 1404,17 Βοηθητικό προσωπικό Χρόνια προϋπηρεσίας Βασικός μισθός 0-2 800,15 2-3 829,31 3-4 829,31 4-6 831,47 6-8 838,07 8-9 851,97 9-10 851,97 10-12 859,27 12-14 858,12 14-15 876,62 15-16 876,62 16-18 867,66 18-20 880,92 20-21 898,80 21-22 912,71 22-23 927,29 23-24 943,87 24-25 959,08 25-26 974,33 26-27 990,22 27-28 1004,79 28-29 1020,01 29-30 1035,25 30-31 1043,87 31-32 1066,38 32-33 1074,34 33-34 1090,89 34-35 1104,78 Άρθρο 3 Επιδόματα 1. Επίδομα γάμου Στους έγγαμους εργαζομένους της παρούσης ανεξαρτήτως φύλου και ανεξάρτητα αν εργάζονται στον ίδιο εργοδότη, χορηγείται επίδομα γάμου 10% επί του βασικού μισθού του αντίστοιχου μισθολογικού κλιμακίου. Επίσης, το επίδομα γάμου χορηγείται και στους χήρους/ες, διαζευγμένους/ες καθώς και στους άγαμους γονείς (Ν.1489/1989, άρθρο 20 παρ. 2). 2. Επίδομα τέκνων Στους άνδρες και γυναίκες μισθωτούς χορηγείται επίδομα τέκνων σε ποσοστό 6% για κάθε τέκνο, που υπολογίζεται στο βασικό μισθό του αντίστοιχου μισθολογικού κλιμακίου τους. Το εν λόγω επίδομα χορηγείται και στους χήρους/ες, διαζευγμένους/ες καθώς και στους άγαμους γονείς. Το επίδομα αυτό χορηγείται μέχρι τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους, εκτός εάν σπουδάζουν σε μεταλυκιακές σχολές και προσκομίζονται ανάλογα πιστοποιητικά, οπότε παρατείνεται η χορήγηση του μέχρι το τέλος των σπουδών τους και όχι πέραν του 24ου έτους της ηλικίας τους. 3. Επιστημονικό επίδομα α) Στους πτυχιούχους οποιασδήποτε Ανωτάτης Σχολής ή άλλης ισότιμης του εσωτερικού ή χωρών της EE ή άλλων χωρών του εξωτερικού που είναι ανεγνωρισμένη από το Κράτος, χορηγείται επιστημονικό επίδομα σε ποσοστό 18%, υπολογιζόμενο στο βασικό μισθό του αντίστοιχου μισθολογικού κλιμακίου. β) Στους πτυχιούχους οποιασδήποτε Ανωτέρας Σχολής ή άλλης ισότιμης του εσωτερικού ή εξωτερικού ή χωρών της EE ή άλλων χωρών του εξωτερικού που είναι ανεγνωρισμένη από το Κράτος, χορηγείται επίδομα σε ποσοστό 10% υπολογιζόμενο στο βασικό μισθό του αντίστοιχου μισθολογικού κλιμακίου. 4. Επίδομα πολυετούς υπηρεσίας Χορηγείται στους μισθωτούς της παρούσας επίδομα πολυετούς υπηρεσίας σε ποσοστό 5% επί του βασικού μισθού του αντίστοιχου μισθολογικού κλιμακίου για κάθε τριετία πραγματικής υπηρεσίας ή και προϋπηρεσίας των εργαζομένων στις επιχειρήσεις του κλάδου που καλύπτονται από την παρούσα και μέχρι συμπληρώσεως έξι (6) τριετιών. Με βάση τα παραπάνω, από την έναρξη ισχύος της παρούσας τα κατώτερα όρια των βασικών μηνιαίων μισθών του προσωπικού του Άρθρου 1 διαμορφώνονται όπως στους συνημμένους αντίστοιχους πίνακες, που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της παρούσης. Άρθρο 4 Γενικοί όροι 1. Άδεια γάμου Στους μισθωτούς που υπάγονται στην παρούσα χορηγείται σε περίπτωση γάμου (θρησκευτικού ή πολιτικού), άδεια με αποδοχές πέντε (5) εργασίμων ημερών. Η άδεια αυτή είναι πρόσθετη και δεν συμψηφίζεται με την προβλεπόμενη κανονική άδεια ανάπαυσης του ΑΝ 539/45. 2. Ρυθμίσεις τοκετού - Γονικής παροχής - Γονικής άδειας α) Οι μητέρες εργαζόμενες δικαιούνται, για τον θηλασμό και τις αυξημένες φροντίδες, που απαιτούνται για την ανατροφή του παιδιού επί χρονικό διάστημα τριάντα μηνών από τη λήξη της άδειας τοκετού να προσέρχονται αργότερα, είτε να αποχωρούν νωρίτερα από την εργασία τους κατά μία ώρα κάθε ημέρα. Εναλλακτικά με συμφωνία των μερών, το ημερήσιο ωράριο των μητέρων μπορεί να ορίζεται μειωμένο κατά δύο ώρες ημερησίως για τους πρώτους 12 μήνες και κατά μία ώρα για έξι (6) επιπλέον μήνες. β) Την παραπάνω άδεια απουσίας για λόγους φροντίδας του παιδιού μπορεί εναλλακτικά να ζητήσει ο πατέρας εφόσον δεν κάνει χρήση αυτής η εργαζόμενη μητέρα ή ασκεί ελεύθερο επάγγελμα. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει ο σύζυγος να προσκομίσει στην επιχείρηση που απασχολείται βεβαίωση από τον εργοδότη της συζύγου του ότι η ίδια δεν λαμβάνει την άδεια θηλασμού και φροντίδας παιδιών, ή ότι ασκεί ελεύθερο επάγγελμα. Το μειωμένο ωράριο για την φροντίδα του παιδιού θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας. Το μειωμένο αυτό ωράριο δικαιούται ο/η εργαζόμενος/η με αίτησή του/της να το ζητήσει εναλλακτικά ως συνεχόμενη ισόχρονη άδεια με αποδοχές εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία δικαιούται μειωμένου ωραρίου για τη φροντίδα του παιδιού. γ) Το δικαίωμα καθυστερημένης προσέλευσης ή πρόωρης αποχώρησης της μητέρας και εναλλακτικά του πατέρα για τη φροντίδα του παιδιού, έχουν και οι θετοί γονείς παιδιού ηλικίας ως έξι (6) ετών, υπό τους ίδιους ως άνω όρους των φυσικών γονέων και χρονική αφετηρία την υιοθεσία. δ) Την άδεια φροντίδας παιδιού δικαιούνται και οι άγαμοι γονείς. ε) Στους εργαζόμενους/ες που έχουν χηρέψει και στον άγαμο/η γονέα, που έχουν την επιμέλεια του παιδιού, χορηγείται άδεια με αποδοχές έξι (6) εργάσιμων ημερών το χρόνο, πέραν αυτής που δικαιούται από άλλες διατάξεις. Γονέας με τρία (3) παιδιά ή περισσότερα, δικαιούται άδεια οκτώ (8) εργασίμων ημερών. Η άδεια αυτή χορηγείται λόγω αυξημένων αναγκών φροντίδας των παιδιών ηλικίας μέχρι δώδεκα (12) ετών συμπληρωμένων, χορηγείται εφ' άπαξ ή τμηματικά μετά από συνεννόηση με τον εργοδότη, σύμφωνα με τις ανάγκες του γονέα και δεν πρέπει να συμπίπτει χρονικά με την αρχή ή το τέλος της ετήσιας κανονικής άδειας. στ) Ο πατέρας δικαιούται δύο (2) ημέρες άδεια με αποδοχές για κάθε τέκνο και αφορά την ημέρα γέννησης του παιδιού. ζ) Η συνολική διάρκεια της άδειας μητρότητας ορίζεται σε δέκα επτά (17) εβδομάδες. Οκτώ (8) εβδομάδες θα χορηγούνται υποχρεωτικά πριν από την πιθανή ημερομηνία τοκετού και οι υπόλοιπες εννέα (9) μετά τον τοκετό. Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε χρόνο προγενέστερο από αυτόν που είχε αρχικό πιθανολογηθεί, το υπόλοιπο της αδείας θα χορηγείται υποχρεωτικό μετά τον τοκετό, ώστε να εξασφαλίζεται ο χρόνος συνολικής αδείας δέκα επτά (17) εβδομάδων. Ο χρόνος αυτής της αδείας αμείβεται σύμφωνα με τις προβλεπόμενες για το θέμα αυτό διατάξεις. η) Γονική άδεια ανατροφής του παιδιού η.1. Ο εργαζόμενος γονέας έχει δικαίωμα γονικής άδειας ανατροφής του παιδιού μέχρις ότου συμπληρώσει την ηλικία των έξι (6) ετών, με σκοπό την εκπλήρωση των ελάχιστων υποχρεώσεων ανατροφής προς αυτό. η.2. Για τη χορήγηση της γονικής άδειας ανατροφής οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν συμπληρώσει ένα (1) χρόνο συνεχόμενης ή διακεκομμένης εργασίας στον ίδιο εργοδότη, εκτός αν ορίζεται ευνοϊκότερα από ειδική διάταξη νόμων, διαταγμάτων, κανονισμών, Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, Διαιτητικών Αποφάσεων ή συμφωνιών εργοδοτών και εργαζομένων. η.3. Η γονική άδεια ανατροφής είναι άνευ αποδοχών, χορηγείται εγγράφως για περίοδο τουλάχιστον τεσσάρων (4) μηνών και αποτελεί ατομικό δικαίωμα κάθε γονέα, χωρίς δυνατότητα μεταβίβασης. η.4. Η γονική άδεια ανατροφής χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά, με βάση σχετική αίτηση του εργαζόμενου, όπου διευκρινίζεται η έναρξη και η λήξη της. Η γονική άδεια ανατροφής χορηγείται από τον εργοδότη με βάση τη σειρά προτεραιότητας των απασχολούμενων στην επιχείρηση για κάθε ημερολογιακό έτος. Αιτήσεις χορήγησης γονικής άδειας γονέων παιδιών με αναπηρία, με μακροχρόνια ή αιφνίδια ασθένεια και μόνων γονέων λόγω θανάτου γονέα, ολικής αφαίρεσης της γονικής μέριμνας ή μη αναγνώρισης τέκνων, χορηγούνται με απόλυτη προτεραιότητα. η.5. Αν υπάρχουν περισσότερα παιδιά, το δικαίωμα των γονέων είναι αυτοτελές για το καθένα από αυτά, εφόσον από τη λήξη της άδειας που δόθηκε για το προηγούμενο παιδί μεσολάβησε ένας (1) χρόνος πραγματικής απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, εκτός αν ορίζεται ευνοϊκότερα από ειδική διάταξη νόμων, διαταγμάτων, κανονισμών, Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, Διαιτητικών Αποφάσεων ή συμφωνιών εργοδοτών και εργαζομένων. η.6. Αν και οι δύο γονείς απασχολούνται στον ίδιο εργοδότη, αποφασίζουν με κοινή δήλωσή τους, κάθε φορά, ποιος από τους δύο θα κάνει πρώτος χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα. η.7. Σε περίπτωση θανάτου γονέα, ολικής αφαίρεσης της γονικής μέριμνας ή μη αναγνώρισης τέκνου, η γονική άδεια ανατροφής του Ν. 4075/2012 χορηγείται στο διπλάσιο στον άλλο γονέα. Σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου το δικαίωμα είναι αυτοτελές για κάθε γονέα. η.8. Τη γονική άδεια ανατροφής δικαιούται και ο εργαζόμενος ο οποίος υιοθετεί ή αναδέχεται τέκνο ηλικίας έως έξι (6) ετών. Η άδεια χορηγείται μετά την περαίωση της διαδικασίας υιοθεσίας ή αναδοχής, ενώ τμήμα αυτής μπορεί να χορηγείται, με αίτηση του εργαζόμενου και στο προ της ολοκλήρωσης των ως άνω διαδικασιών διάστημα. Το ανωτέρω δικαίωμα ισχύει μέχρι τα οκτώ (8) έτη του παιδιού, σε περίπτωση που η διαδικασία υιοθεσίας ή αναδοχής δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι την ηλικία των έξι (6) ετών αυτού. 3. Άδεια λόγω θανάτου συγγενούς Στους εργαζόμενους/ες με εξαρτημένη σχέση εργασίας χορηγείται άδεια δύο (2) ημερών με αποδοχές σε περίπτωση θανάτου συζύγου, τέκνων, γονέων και αδελφών εξ αίματος ή εξ αγχιστείας στην ίδια γραμμή και τον ίδιο βαθμό. 4. Ετήσια άδεια εργαζομένων α) Χορηγείται κανονική άδεια ανάπαυσης όπως ορίζει ο ΑΝ 539/45, όπως ισχύει σήμερα. β) Εργαζόμενοι που έχουν συμπληρώσει υπηρεσία οκτώ (8) ετών στον ίδιο εργοδότη ή προϋπηρεσία εννέα (9) ετών σε οποιοδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε σχέση εξαρτημένης εργασίας δικαιούνται άδεια 5 εβδομάδων, δηλαδή είκοσι πέντε (25) εργασίμων ημερών. γ) Μετά τη συμπλήρωση 25ετούς υπηρεσίας ή προϋπηρεσίας, οι εργαζόμενοι δικαιούνται μία (1) επιπλέον εργάσιμη ημέρα, δηλαδή είκοσι εξ (26) εργάσιμες ημέρες. δ) Ο εργαζόμενος/η δικαιούται κατά τον πρώτο χρόνο εργασίας του σε συγκεκριμένο εργοδότη να λάβει από την έναρξη της απασχόλησής του ποσοστό της ετήσιας κανονικής άδειας με αποδοχές (χρήση δικαιώματος αναλογικής άδειας) εφόσον αυτός το επιλέξει. 5. Άδειες εορτών Οι κάτωθι εορτές ανεξαρτήτως του νομικού χαρακτηρισμού τους ως υποχρεωτικές προαιρετικές ή κατ' έθιμο καθιερώνονται ως υποχρεωτικές αργίες και οι εργαζόμενοι που τυχόν θα απασχοληθούν κατ' αυτές αμείβονται όπως ορίζει ο Νόμος για τις Κυριακές και αργίες: - Η Πρωτοχρονιά - Ημέρα των Θεοφανείων - Η Καθαρά Δευτέρα - Η 25η Μαρτίου - Η Κυριακή του Πάσχα - Η Δευτέρα του Πάσχα - Η 1η Μάη (Η οποία καθορίζεται σαν ημέρα υποχρεωτικής αργίας με απόφαση του αρμόδιου Υπουργού) - Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου) - Η 28η Οκτωβρίου - Η εορτή της Γεννήσεως του Χριστού (25η Δεκεμβρίου) - Η Δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων 6. Ρυθμίσεις ωραρίου εργασίας εργαζομένων Για τους μισθωτούς της παρούσας ισχύει η κυλιόμενη πενθήμερη εβδομάδα σαράντα (40) ωρών εβδομαδιαίως συνεχούς ωραρίου και οκτώ (8) ωρών ημερησίως. 7. Επιδόματα εορτών (Πάσχα και Χριστουγέννων) Στους υπαγόμενους στην παρούσα μισθωτούς χορηγούνται τα επιδόματα εορτών Πάσχα και Χριστουγέννων, όπως ορίζεται κάθε φορά από τη σχετική νομοθεσία. 8. Συνδικαλιστική άδεια Στα μέλη του Δ.Σ., τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο, τον γεν. γραμματέα, τον ταμία, της αναφερόμενης συνδικαλιστικής οργάνωσης χορηγείται συνδικαλιστική άδεια πέντε (5) εργασίμων ημερών κάθε μήνα με πλήρεις αποδοχές, για τη συνδικαλιστική τους δράση. Η άδεια αυτή δεν συμψηφίζεται με εκείνη του Α.Ν. 539/1945, όπως ισχύει σήμερα. 9. Παρακράτηση ποσοστού μισθού εργαζομένων Γίνεται παρακράτηση από τις επιχειρήσεις ποσοστού 0,25% από τις αποδοχές όλων των εργαζομένων, που καλύπτονται από αυτή τη σύμβαση και αποδίδεται στον ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟ (ΠΑΣΕΝΤ). 10. Εκπαίδευση Καταβάλλεται κάθε συντονισμένη προσπάθεια για την εκπαίδευση και την εξειδίκευση του προσωπικού που απασχολείται στις τουριστικές επιχειρήσεις της χώρας. Για τον λόγο αυτό τα μέρη συμπράττουν προς όφελος και των δύο πλευρών (επιχειρήσεων και εργαζομένων) τόσο στα εκπαιδευτικά προγράμματα που ήδη έχουν εγκριθεί από Δημοσίους ή Ιδιωτικούς φορείς, αλλά και σε όσα καταρτίζονται περαιτέρω. Επίσης ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εργαζομένων στη Ναυτιλία & Τουρισμό θα συμμετέχει στην εκπόνηση των προγραμμάτων και στην επιλογή εκπαιδευομένων στο ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ. 11. Γενικές διατάξεις Τυχόν ανώτερες αποδοχές ή ευνοϊκότεροι όροι ατομικών συμβάσεων εργασίας που δεν καταργούνται ή δεν τροποποιούνται ρητώς από την παρούσα δεν θίγονται και εξακολουθούν να ισχύουν. Άρθρο 5 Έναρξη Ισχύος Η ισχύς της παρούσας, αρχίζει από 12.9.2017 και λήγει την 31η Μαΐου 2019. (1) Προηγούμενη ρύθμιση ΕΑΕΔ 2017 σελ. 767.