Στη Βουλή κατατίθεται, πιθανότατα το Νοέμβριο, το πρώτο από τα πέντε νομοσχέδια
του υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, για την ανάκαμψη της οικονομίας, που ορίζει το θεσμικό πλαίσιο ρύθμισης των χρεών προς τις τράπεζες υπερχρεωμένων καταναλωτών.
Με το νομοσχέδιο, η υπουργός, Λούκα Κατσέλη, επιχειρεί, μέσα από καθορισμένη δικαστική διαδικασία, να δώσει τη δυνατότητα, σε όσους καταναλωτές έχουν διαπιστωμένη και μόνιμη αδυναμία να ρυθμίσουν τα χρέη τους, να εξοφλήσουν τουλάχιστον ένα μέρος αυτών με όρους που θα βασίζονται στο εισόδημά τους.
Το δεύτερο νομοσχέδιο του υπουργείου, που θα κατατεθεί επίσης το Νοέμβριο στη Βουλή από την υπουργό Λούκα Κατσέλη, θα αφορά στην κατάργηση των καταχρηστικών όρων στις τραπεζικές συμβάσεις, ενώ θα ακολουθήσουν σε άμεσο χρόνο τα νομοσχέδια για την απλοποίηση των διαδικασιών ίδρυσης και λειτουργίας εταιρειών, την τόνωση της ρευστότητας στην αγορά και την ίδρυση και λειτουργία βιομηχανικών και επιχειρηματικών περιοχών.
Οι προϋποθέσεις ένταξης
Σε ό,τι αφορά το πρώτο νομοσχέδιο, θα προβλέπει ότι τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, προκειμένου να αποκτήσουν τη δυνατότητα ρύθμισης των χρεών τους, θα πρέπει να μη διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία και να μην επαρκούν τα τρέχοντα εισοδήματά τους για την ικανοποίηση των δανειακών υποχρεώσεων. Στην περίπτωση αυτή, ο οφειλέτης θα αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταθέτει κάθε μήνα και για τρία έως πέντε έτη μέρος του εισοδήματός του στους πιστωτές.
Το ποσό αυτό θα προσδιορίζεται από το δικαστήριο, το οποίο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα εισοδήματα του οφειλέτη από την εργασία του και να τα σταθμίζει με τις βιοτικές ανάγκες του ιδίου και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του. Σε κάθε περίπτωση, μέχρι τη λήξη της περιόδου των 3-5 ετών, θα πρέπει να έχει εξοφληθεί ποσοστό τουλάχιστον 10% των συνολικών οφειλών του οφειλέτη. Από εκεί κι έπειτα, θα κηρύσσεται η οριστική απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη του.
Το νομοσχέδιο θα προβλέπει επίσης την καταβολή χαμηλότερων ή και μηδενικών καταβολών σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ιδίως σε περιπτώσεις χρόνιας ανεργίας ή σημαντικών προβλημάτων υγείας, οπότε το εισόδημα του οφειλέτη δεν θα επαρκεί για την κάλυψη στοιχειωδών βιοτικών του αναγκών. Το δικαστήριο, ωστόσο, θα μπορεί να επανεξετάζει κάθε οκτώ μήνες ή και νωρίτερα, αυτεπαγγέλτως ή ύστερα από αίτηση του οφειλέτη ή του πιστωτή, εάν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τις εξαιρετικές αυτές περιπτώσεις.
Προστασία κύριας κατοικίας
Σε ό,τι αφορά την κύρια κατοικία του οφειλέτη, το νομοσχέδιο θα προβλέπει την προστασία της κατά τη διαδικασία ρύθμισης και απαλλαγής από τα χρέη. Ειδικότερα, ο οφειλέτης θα μπορεί να ζητήσει την εξαίρεσή της από την περιουσία που ρευστοποιείται για την ικανοποίηση των πιστωτών, εφόσον δεν υπερβαίνει σε έκταση το προβλεπόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξανόμενο κατά 25%.
Σε αυτή την περίπτωση, θα αναλαμβάνει την υποχρέωση να εξοφλήσει, σε χρονικό διάστημα που δεν θα υπερβαίνει τα 20, με περίοδο χάριτος και σε ευνοϊκούς όρους, ποσό οφειλών μέχρι το 85% της εμπορικής αξίας του ακινήτου, όπως αυτή αποτιμάται από το δικαστήριο. Παράγοντες του υπουργείου διευκρινίζουν ότι οι διατάξεις του υπό κατάρτιση νομοσχεδίου θα καθορίζουν τις προϋποθέσεις ρύθμισης και απαλλαγής των φυσικών προσώπων από χρέη που δεν προέρχονται από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας. «Χρέη που προέρχονται από περιορισμένη σε έκταση επαγγελματική δραστηριότητα, που δεν προσδίδει όμως στον οφειλέτη την εμπορική ιδιότητα, θα μπορούν να υπαχθούν στη διαδικασία που θα προβλέπει η πρόταση νόμου», προσθέτουν τα ίδια στελέχη, τονίζοντας ότι «σε κάθε περίπτωση όμως, θα εξαιρούνται τα πρόστιμα, οι χρηματικές ποινές και οι εισφορές προς ασφαλιστικούς οργανισμούς».
Τα τρία στάδια
Σε ό,τι αφορά την απαλλαγή του υπερχρεωμένου καταναλωτή, θα υλοποιείται σε τρία στάδια.
Στο πρώτο στάδιο, θα επιδιώκεται η εξωδικαστική επίλυση της διαφοράς στη βάση ενός πλάνου εξυγίανσης των χρεών.
Στο δεύτερο στάδιο -και εφόσον δεν θα καθίστατο δυνατό το πρώτο- ο οφειλέτης θα δικαιούται να υποβάλει αίτηση για έναρξη της διαδικασίας απαλλαγής από τα χρέη, με σκοπό να επιδιωχθεί δικαστικώς πλέον η συναινετική αποδοχή του.
Με την υποβολή της αίτησης, ο οφειλέτης θα επισυνάπτει, μεταξύ άλλων, εκ νέου σχέδιο εξυγίανσης των οφειλών (το οποίο θα μπορεί να είναι ίδιο με το προηγούμενο), με σκοπό να επιδιωχθεί -πάντα δικαστικώς- η συναινετική αποδοχή του. Αν δεν υπάρξει συναινετική αποδοχή κατά την προηγούμενη φάση, θα ξεκινά η δικαστική διαδικασία ρύθμισης των χρεών και απαλλαγής από αυτά και θα ελέγχεται αυτεπαγγέλτως αν πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις.
Σημειώνεται, τέλος, ότι, με το νομοσχέδιο, θα προβλέπει και την προστασία της μελλοντικής φερεγγυότητας του δανειολήπτη που θα προχωρήσει σε ρύθμιση και απαλλαγή από χρέη έναντι πιστωτικών ιδρυμάτων, καθότι, όπως σημειώνεται, η ρύθμιση χρεών δεν θα ισοδυναμεί με πτώχευση. Ειδικότερα, τονίζεται χαρακτηριστικά ότι «η ρύθμιση και η απαλλαγή από χρέη δεν θα μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο επεξεργασίας δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς από πιστωτικά ιδρύματα ή τρίτους για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τριών και πέντε ετών αντίστοιχα».