Επιδόματα εορτών ή δώρα Χριστουγέννων Ευαγγέλου Παππά, τ. υπαλλήλου Υπ. Εργασίας Περιεχόμενα Α. Γενική εισαγωγή στο θέμα - Προϋποθέσεις χορήγησης των επιδομάτων εορτών Β. Ποιες άλλες κατηγορίες μισθωτών δικαιούνται τα επιδόματα εορτών Γ. Κατηγορίες μισθωτών που δεν δικαιούνται τα επιδόματα εορτών Δ. Υπολογισμός του επιδόματος εορτών των αμοιβομένων με κυμαινόμενες αποδοχές Ε. Υπολογισμός επιδόματος εορτών ειδικών κατηγοριών απασχόλησης μισθωτών ΣΤ. Μεταβίβαση της επιχείρησης και δώρο εορτών Ζ. Επίδομα εορτών στη μερική απασχόληση - Εκ περιτροπής εργασία - Διαλείπουσα εργασία και διαθεσιμότητα Η. Επίδομα εορτών των πολλαπλώς απασχολουμένων και με διαφορετικές συμβάσεις εργασίας Θ. Αποδοχές υπολογισμού του επιδόματος εορτών - Ανάλυση της έννοιας τακτικών αποδοχών - Μη συνυπολογισμός παροχών στο επίδομα εορτών Χρόνος καταβολής των επιδομάτων εορτών - Τμηματική καταβολή - Παραίτηση από το δικαίωμα λήψης του επιδόματος - Περίπτωση θανάτου μισθωτού - Συμψηφισμός - Παραγραφή Κ. Περιορισμός του επιδόματος εορτών Λ. Απόδοση εισφορών στους οικείους ασφαλιστικούς φορείς Μ. Ποινικές και διοικητικές κυρώσεις για παραβάσεις των εργοδοτών επί της υποχρέωσης χορήγησης του δώρου εορτών Ν. Πίνακες συντελεστών προς χρήση για απευθείας υπολογισμό του επιδόματος εορτών - Παρατηρήσεις και οδηγίες σωστής εφαρμογής των Α. Γενική εισαγωγή στο θέμα - Προϋποθέσεις χορήγησης των επιδομάτων αυτών Με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (στο εξής Κ.Υ.Α.) 19040/81 (ΦΕΚ 742/Β/9.12.81) των Υπουργών Οικονομίας και Εργασίας που εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 1 Ν. 1082/80 (ΦΕΚ 250/Α/80) καθορίσθηκε πάγιο σύστημα υπολογισμού της υποχρεωτικής χορήγησης των επιδομάτων εορτών (δώρα) Χριστουγέννων και Πάσχα ως έκτακτη οικονομική ενίσχυση των μισθωτών όλης της χώρας που απασχολούνται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου και αορίστου χρόνου σε πάσης φύσεως εργοδότες του ιδιωτικού και Δημόσιου τομέα (Α.Π. 1158/95 και Ειρ. Αθ. 5742/07). Με βάση τις προϋποθέσεις που θέτει η απόφαση στο άρθρο 1, οι εργοδότες καταβάλλουν στο ακέραιο τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων στους μισθωτούς, ίσο με ένα μισθό ή 25 ημερομίσθια ανάλογα με τον τρόπο αμοιβής (αμειβόμενοι με μισθό ή με ημερομίσθιο) αν απασχοληθούν ανελλιπώς σύμφωνα με το πρόγραμμα εργασίας όλο το χρονικό διάστημα της περιόδου αναφοράς που περιλαμβάνεται από 1ης Μαΐου μέχρι της 31ης Δεκεμβρίου εκάστου έτους. Περαιτέρω με την παρ. 3 της ίδιας Κ.Υ.Α., ορίζεται ότι, σε περίπτωση που η σχέση εργασίας των μισθωτών δεν διήρκεσε όλο τ' ανωτέρω χρονικό διάστημα αναφοράς χορήγησης του επιδόματος εορτών, τότε δικαιούνται αναλογία αυτών ως εξής: Ποσό ίσο με 2/25 του μηνιαίου μισθού ή δύο ημερομίσθια, ανάλογα με τον συμφωνημένο ή ισχύοντα βάση ρυθμίσεων τρόπο αμοιβής, για κάθε 19ήμερο ημερολογιακό χρονικό διάστημα διάρκειας της εργασιακής σχέσεώς τους. Για χρονικό διάστημα μικρότερου του 19ημέρου εντός της περιόδου αναφοράς του επιδόματος, οι μισθωτοί δικαιούνται ανάλογο κλάσμα. Πρέπει να σημειωθεί με έμφαση, ότι με τον όρο «ημερολογιακό», εννοείται ότι συνυπολογίζονται στα επιδόματα εορτών όλες οι εργάσιμες και κατά νόμο ημέρες αργίας του ημερολογίου. Τέλος με την παρ. 5, άρθρου 1 της Κ.Υ.Α., οι απασχολούμενοι στα Δημόσια, Δημοτικά και Κοινοτικά έργα, τις εποχιακά εκτελούμενες εργασίες, καθώς και οι μισθωτοί που απασχολούνται με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου ή για εκτέλεσης εργασίας ορισμένου έργου, δικαιούνται: επίδομα εορτών Χριστουγέννων, ένα (1) ημερομίσθιο για κάθε οκτώ (8) ημερομίσθια που πραγματοποίησαν. Εννοείται, ότι για εργασιακή σχέση διάρκειας ολιγότερη των 8 ημερομισθίων, οι εργαζόμενοι δικαιούνται ανάλογο κλάσμα ως επίδομα εορτών. Το επίδομα εορτών με βάση όλα τα έως τώρα προαναφερθέντα, δικαιούνται και οι εργαζόμενοι που απασχολούνται με τις προϋποθέσεις των παρ. 2 και 3, άρθρου 40 του Ν. 1892/90 (σύστημα 4ης βάρδιας με 12ωρη συνεχή εργασία ή λιγότερο ωράριο, αντίστοιχο προς ευμενέστερο, λόγω ρύθμισης ή συμφωνίας ως εβδομαδιαίο χρόνο απασχόλησης για τις ημέρες των Σαββάτων και Κυριακών) που σύμφωνα με τη διάταξη αυτή τους οφείλεται αμοιβή για πλήρη απασχόληση, ισοδυναμούσα προς τις 40 ώρες εργασίας την εβδομάδα ή ευμενέστερο εφαρμοζόμενο εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας και για την οποία ασφαλίζονται για έξι (6) ημέρες την εβδομάδα (παρ. 6α του άρθρου 40 του Ν. 1892/90). Το εν λόγω επίδομα εορτών αυτής της ειδικής κατηγορίας απασχόλησης των εργαζομένων καταβάλλεται ως εξής: Ολόκληρο, σε όσους εκ των εργαζομένων απασχολήθηκαν ανελλιπώς σύμφωνα με το πρόγραμμα εργασίας καθ' όλα τα χρονικά διαστήματα αναφοράς στα επιδόματα εορτών και αναλογία, σε όσους εκ των εργαζομένων η σχέση εργασίας δεν διήρκεσε όλα τα χρονικά διαστήματα αναφοράς στα επιδόματα εορτών, λόγω εποχικής σύμβασης εργασίας ή σύμβαση με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου ή για εκτέλεση ορισμένου έργου (έγγραφο Υπ. Εργασίας αριθ. 12013/30.6.04). Από το περιεχόμενο της διατύπωσης των διατάξεων παρατηρούμε επίσης, ότι: 1) Ο αριθμός των ημερομισθίων που απαιτείται για την πλήρη καταβολή του επιδόματος εορτών, έχει ως βάση υπολογισμού για το επίδομα εορτών Χριστουγέννων τις 237,50 ημερολογιακές ημέρες και όχι τις 245 που περιλαμβάνονται μεταξύ 1/5 και 31/12 του έτους, γιατί σύμφωνα με την ίδια απόφαση για κάθε 19 ημερολογιακές ημέρες εργασιακής σχέσης οι μισθωτοί δικαιούνται δύο (2) ημερομίσθια δώρου εορτών (237,50:19X2=25 ημερομίσθια). 2) Για τον υπολογισμό του επιδόματος εορτών λαμβάνεται υπόψη ο τρόπος αμοιβής του εργαζόμενου (με μηνιαίο μισθό, ημερομίσθιο, ωρομίσθιο, ποσοστά, κατ' αποκοπήν κ.λπ.) και όχι η ιδιότης του ως υπαλλήλου ή εργατοτεχνίτη και 3) Επιχειρήσεις τελούσες λόγω οικονομικών δυσχερειών σε αργία κατά το επίδικο χρονικό διάστημα αναφοράς στο επίδομα εορτών, καταβάλλουν αυτό στο προσωπικό τους: α) Αν είχαν αργήσει συνέχεια και ολοκληρωτικά άνω του μηνός όχι όμως και του 2μήνου στο 1/2 του ολικού ποσού και β) Στα 2/3 του ολικού ποσού αν είχαν αργήσει συνέχεια και ολοκληρωτικά για χρόνο μεγαλύτερο των δύο (2) μηνών. Η προβλέπουσα τ' ανωτέρω διάταξη παρ. 1-2, άρθρου 8 της Κ.Υ.Α., δεν έχει εφαρμογή, α) στο προσωπικό των επιχειρήσεων το οποίο εξακολουθεί να παρέχει τις υπηρεσίες του παρά την αργία που ευρίσκονται αυτές και β) στις επιχειρήσεις που λειτουργούν εποχιακά. Είναι αυτονόητο, ότι στις τελευταίες αυτές δύο περιπτώσεις εφαρμογή έχουν οι διατάξεις του άρθρου 1 της Κ.Υ.Α. που στο Κεφ. Α περιγράφουμε... Β. Ποιες άλλες κατηγορίες μισθωτών δικαιούνται τα επιδόματα Σύμφωνα με το άρθρο 2 της Κ.Υ.Α., επίδομα εορτών δικαιούνται οι εξής ακόμη κατηγορίες μισθωτών: 1) Οι νομικοί σύμβουλοι και δικηγόροι των πάσης φύσεως Νομικών Προσώπων και επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων που αμείβονται με μισθό (Εγγ. Υπ. Εργασίας 11480/96). 2) Οι υπάλληλοι μεγάλων επιχειρήσεων στους οποίους έχουν ανατεθεί καθήκοντα διευθυντικά υποκαθιστώντας τον εργοδότη τους σαν πρόσωπα εμπιστοσύνης, λόγω των εξαιρετικών προσόντων, γιατί καίτοι κατέχουν τέτοια θέση δεν αποβάλλουν την ιδιότητα του μισθωτού που αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη χορήγηση του επιδόματος εορτών κ.λπ. (Αρ. Πάγου 353/86, 919/86, 621/95, 178/08 και εγγ. Υπ. Εργασίας 11480/29.5.96). 3) Οι εργαζόμενοι στις γεωργοκτηνοτροφικές επιχειρήσεις... (αρθ. 2, παρ. 2 και 3 της Κ.Υ.Α.) ανεξαρτήτως του ασφαλιστικού φορέα ασφάλισης, εφόσον προσφέρουν εξαρτημένη εργασία (εγγ. Υπ. Εργασίας 13559/04 και Αρ. Πάγου Ολομ. 36/07). 4) Οι τελούντες σε κατάσταση στρατεύσεως: α) Για όσο χρόνο έλαβαν επίδομα στρατεύσεως, β) Εφεδρικής στρατιωτικής υπηρεσίας μέχρι ένα (1) μήνα και γ) Γενικής επιστρατεύσεως υπό τα όπλα για όσο χρόνο απουσιάζουν από την εργασία τους (άρθρο 2 παρ. 4 της Κ.Υ.Α.). 5) Οι μισθωτοί σε κατάσταση ασθενείας μόνο για όσο χρόνο συμπεριλαμβάνεται εντός των ορίων βραχείας διαρκείας ασθένεια (άρθρο 3 του Ν. 4558/30) κατά τον οποίο δεν επιδοτήθηκαν από το οικείο ασφαλιστικό τους ταμείο (έγγραφο Υπ. Εργασίας 12791/04). Από το ασφαλιστικό τους ταμείο έχουν δικαίωμα συμπληρωματικού ποσού δώρου για τις επιδοτούμενες ημέρες ασθένειας. 6) Οι μισθωτοί επί ακύρου συμβάσεως εξαρτημένης εργασίας στην οποία λαμβάνονται υπόψη οι καταβαλλόμενες πραγματικές αποδοχές χωρίς τον υπολογισμό των διαφόρων επιδομάτων με βάση τις ισχύουσες ρυθμίσεις (Α.Π. 141/89, 94/ 76, 1274/83, 389/98, 544/97, 977/98, 983/00, 735/03 και 777/06). Οι αξιώσεις απολήψεως του δώρου εορτών στηρίζεται στο νόμο και όχι στις διατάξεις περί αδικαιολογήτου πλουτισμού (Α.Π. 807/08). 7) Το αλλοδαπό παράνομα απασχολούμενο προσωπικό με βάση το κατώτερο μισθό χωρίς τις επιδοματικές προβλεπόμενες προσαυξήσεις κατά τις αρχές του αδικαιολογήτου πλουτισμού (Εφ. Αθ. 1749/90). 8) Οι τελούντες σε άδεια λουτροθεραπείας-αεροθεραπείας βάσει γνωμάτευσης υγειονομικής επιτροπής του ΙΚΑ (Πρωτ. Αθ. 26521/67, Ειρ. Αθ. 1010/72 και Εγγ. Υπ. Εργασίας 11366/80). 9) Οι ξεναγοί που σύμφωνα με το Ν. 710/77 προσφέρουν εξαρτημένη εργασία. Αλλά και του άρθ. 4 παρ. δ της Κ.Υ.Α. 19040/81 (Εφ. Αθ. 7064/75). 10) Οι κατ' οίκον εργαζόμενοι με σχέση εξαρτημένης εργασίας, αδιακρίτως κατά την άποψή μας του περιορισμού που θέτει η παρ. β, άρθρου 11 της Κ.Υ.Α. 19040/81 περί μη εφαρμογής της σχετικά σε κωμοπόλεις (δήμους ή κοινότητες) πληθυσμού κάτω των 6000 κατοίκων. Τούτο γιατί έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τη βασική αρχή της Κ.Υ.Α. στο άρθρο 1 αυτής που αναφέρεται στη χορήγηση του επιδόματος εορτών σε όλους τους μισθωτούς με σχέση εξαρτημένης εργασίας, αλλά και της Συνταγματικής Αρχής (άρθρο 4), περί ίσης μεταχείρισης... (Εφ. Αθηνών 1747/90). Γ. Κατηγορίες μισθωτών που δεν δικαιούνται το επίδομα εορτών 1) Οι απασχολούμενοι σε γεωργοκτηνοτροφικές εργασίες για τις οποίες ο εργοδότης δεν υποχρεούται να τους ασφαλίζει (Α.Π. 794/95). 2) Οι εργαζόμενοι με ποσοστά με εξαίρεση τις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 5 της Κ.Υ.Α. (άρθρο 11γ της Κ.Υ.Α.). 3) Οι φορτοεκφορτωτές λιμένων ξηράς που διέπονται από τη νομοθεσία που τους αφορά (άρθ. 11δ της Κ.Υ.Α.). 4) Οι αλλοδαποί που εργάζονται στην Ελλάδα και υπάγονται σε αλλοδαπό δίκαιο (άρθρο 25 του Α.Κ.). Δύνανται όμως να υπαχθούν στο ελληνικό ως προς την καταβολή του επιδόματος εορτών (Α.Π. 985/82). Αν όμως το αλλοδαπό δίκαιο δεν το προβλέπει τότε δεν το δικαιούνται (Α.Π. 1206/82). Είναι όμως προφανές ότι τέτοια μετέωρα ζητήματα επιλύονται από τα δικαστήρια. 5) Οι Έλληνες μισθωτοί που απασχολούνται στο εξωτερικό και δεν εφαρμόζεται γι' αυτούς το Ελληνικό Εργατικό Δίκαιο (Α.Π. 958/82, Πρ. Πειρ. 326/69). 6) Οι πρακτικώς ασκούμενοι σπουδαστές: α) ΤΕΙ (ΚΥΑ Ε5/1797/86 Υ.ΕΘ.Π.-Θ. και Εργασίας, ΦΕΚ 183/Β/86), β) ΣΕΔΕΤΕ-ΑΕΙ (άρθρο 11 Ν. 2327/95, ΦΕΚ 156/Α/95), γ) ΙΕΚ (άρθρο 2 Ν. 2009/92, ΦΕΚ 18/Α/92 και ΥΑ Ζ/1802/6.2.96, ΦΕΚ 104/Β/96), δ) TEE μαθητείας ΟΑΕΔ (άρθρο 9 του Ν. 1566/85, ΦΕΚ 167/Α/85) και γενικά κάθε σπουδαστής συνδεόμενος με σύμβαση μαθητείας με σκοπό την πρακτική εξάσκηση και εκπαίδευση του μαθητευόμενου για την καλύτερη κατανόηση του αντικειμένου της τέχνης του επαγγέλματος κατά την οποία γίνεται παρακολούθηση και δεν παρέχεται καμιάς μορφής παραγωγική εργασία από μέρους των σπουδαστών. 7) Οι συνδεόμενοι με σύμβαση ναυτικής εργασίας (Α.Π. 1158/95). Δ. Υπολογισμός του επιδόματος εορτών των εργαζομένων που αμείβονται με κυμαινόμενες αποδοχές Το ζήτημα υπολογισμού του επιδόματος εορτών των μισθωτών των περιπτώσεων που προβλέπονται στις διατάξεις του άρθρου 4 της Κ.Υ.Α., επειδή αμείβονται με κυμαινόμενες αποδοχές, δηλαδή με ποσοστά ή κατά μονάδα εργασίας ή με άλλο σύστημα αμοιβής εργασίας σε σταθερό ή κυμαινόμενο ωράριο, όπως με μικτό σύστημα (μηνιαίος μισθός ή ημερομίσθιο και πρόσθετες κυμαινόμενες αποδοχές με ποσοστά ή επίδομα παραγωγής ή επίδομα αυξημένης ευθύνης κ.λπ.), αντιμετωπίζεται κατά τον εξής τρόπο: Πρώτον, εξευρίσκουμε το ύψος του ποσού του μέσου όρου του μηνιαίου μισθού ή του μέσου όρου του ημερομισθίου (ανάλογα με τον τρόπο αμοιβής) με τη διαίρεση του συνόλου των αποδοχών που πληρώθηκαν οι εργαζόμενοι εντός των χρονικών ορίων αναφοράς στα επιδόματα εορτών ή για όσο χρονικό διάστημα εντός αυτών διήρκεσε η εργασιακή των σχέση διά (:) του αριθμού των μηνών που εργάσθηκαν ή των ημερομισθίων που πραγματοποίησαν ή διατήρησαν λόγω υπερημερίας κ.λπ. του εργοδότη αξίωση αποδοχών. Ο μέσος όρος των αποδοχών των αμειβομένων με ωρομίσθιο, προκύπτει από την αναγωγή του συνόλου των αποδοχών τους κατά τα επίδικα χρονικά διαστήματα... με τη διαίρεση του ολικού ποσού που πληρώθηκαν διά (:) του αριθμού των ημερών που προσέφεραν εργασία. Δεύτερον, εξευρίσκουμε τον αριθμό των ημερομισθίων του επιδόματος εορτών που δικαιούνται οι εργαζόμενοι εφαρμόζοντας τις διατάξεις του άρθρου 1 της Κ.Υ.Α. που αναλυτικά στο ΚΕΦ. Α της παρούσας εργασίας μας περιγράφουμε. Τρίτον, πολλαπλασιάζουμε τους δυο ανωτέρω υπολογισθέντες αριθμούς, δηλαδή του μέσου ημερομισθίου ή το 1/25 (1/30 για το δώρο Πάσχα) του μέσου μηνιαίου μισθού προκειμένου για αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό επί (Χ) τον αριθμό των ημερομισθίων των επιδομάτων εορτών, ώστε το γινόμενο εκ της αριθμητικής αυτής πράξης να μας δίδει το ποσό-μισθό των επιδομάτων εορτών που δικαιούται ο κάθε εργαζόμενος. Αυτονόητο είναι, ότι όσοι από τους με μηνιαίο μισθό αμειβόμενους μισθωτούς απασχολήθηκαν πλήρη τα χρονικά διαστήματα αναφοράς στα επιδόματα εορτών, αρκεί μόνο η πρώτη αριθμητική πράξη εξεύρεσης του μέσου όρου των μηνιαίων αποδοχών που εκφράζει-απεικονίζει και το ποσό του επιδόματος εορτών. Ε. Υπολογισμός επιδόματος εορτών ειδικών κατηγοριών απασχόλησης μισθωτών Επειδή ένα μέρος εκ των κατηγοριών αυτών έχει εκλείψει, ενώ κάποιο άλλο μέρος αποτελεί αντικείμενο συλλογικών ρυθμίσεων, θα ασχοληθούμε με τις σημαντικότερες. Αυτές είναι: 1) Οι σερβιτόροι και βοηθοί σερβιτόρων που αμείβονται με ποσοστά και εργάζονται σε επισιτιστικές, ξενοδοχειακές επιχειρήσεις κ.λπ. (άρθρο 1, παρ. 5 της Κ.Υ.Α.). Γι' αυτούς προβλέπεται αύξηση των ποσοστών που έχουν κανονιστεί για την αμοιβή τους (άρθρο 54 του Ν. 2224/94) από 16% σε 28%, από 13% σε 21% και από 11% σε 18% κατά τις χρονικές περιόδους από 16 Δεκεμβρίου μέχρι 15 Ιανουαρίου του επόμενου έτους όταν αφορά το δώρο Χριστουγέννων και από την Μεγάλη Τρίτη μέχρι και την 9η ημέρα μετά το Πάσχα, όταν αφορά το δώρο Πάσχα. Ειδικά για τις κοσμικές ταβέρνες, τα κέντρα διασκεδάσεως, τα εξοχικά κέντρα και τα ψητοπωλεία οι ανωτέρω ημερομηνίες της αύξησης των ποσοστών μετατίθενται για τις 23/12 έως 22/1 για το δώρο Χριστουγέννων και από το Μεγάλο Σάββατο μέχρι και την 13η ημέρα μετά το Πάσχα για το δώρο Πάσχα. Το προϊόν της αυξήσεως αυτής περιέρχεται στον οικείο εργοδότη ο οποίος έχει υποχρέωση να καταβάλλει το αναλογούν δώρο με βάση το τεκμαρτό ημερομίσθιο της ασφαλιστικής κλάσης του ΙΚΑ, εφαρμόζοντας για τον υπολογισμό τις διατάξεις του άρθρου 1 της Κ.Υ.Α. που στο ΚΕΦ. Α της εργασίας μας περιγράφουμε. Εξαιρετικά, προκειμένου για τους σερβιτόρους και βοηθούς τους σε κοσμικά κέντρα διασκεδάσεως, ταβέρνες και εξοχικά κέντρα που διαθέτουν ορχήστρα καθώς και τα ψητοπωλεία της περιοχής Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, Αττικής πλην Νήσων το ανωτέρω προϊόν της ποσοστιαίας αύξησης μοιράζεται μεταξύ των εργαζομένων κατά την αυτή αναλογία κατά την οποία μοιράζεται και η τακτική αμοιβή τους από τα κανονικά ποσοστά. Όσοι όμως εκ των αμέσως ανωτέρω εργαζομένων δεν εργασθούν την περίοδο αυξήσεως των ποσοστών, είτε γιατί έχει λυθεί η εργασιακή των σχέση, είτε γιατί η επιχείρηση στην οποία απασχολούνται δεν θα λειτουργήσει, θα πρέπει το επίδομα εορτών να το λάβουν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 της Κ.Υ.Α. (ΚΕΦ. Α' εργασίας μας) και με βάση το τεκμαρτό ημερομίσθιο του ΙΚΑ (Εγγ. Υπ. Εργ. 10976/ 94). 2) Το προσωπικό των κουρείων και κομμωτηρίων, που αμείβεται με ποσοστά μόνο, οι τιμές των κουρευτικών και λοιπών υπηρεσιών αυξάνονται κατά 30% για 15 ημέρες πριν από το Πάσχα και από 6 Δεκεμβρίου έως 5 Ιανουαρίου του νέου έτους. Το προκύπτον ποσόν εκ της αυξήσεως αυτής μετά την παροχή από αυτό ποσόν ίσο με το δπλάσιο για το δώρο Χριστουγέννων και 4πλάσιο για το δώρο Πάσχα του γενικού κατώτατου ορίου ημερομισθίου (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.) σε κάθε βοηθό... μοιράζεται σε ίσα μέρη σε όλους τους τεχνίτες και τεχνίτριες κάθε καταστήματος και αποκλείονται οι προσωπικά εργαζόμενοι εργοδότες, εφόσον απασχολούν περισσότερους από ένα τεχνίτες. Εργοδότης με ένα μόνο τεχνίτη δύναται να συμμετέχει στο προϊόν της ανωτέρω αυξήσεως, αρκεί πρώτα να αφαιρέσει το μερίδιο που αντιστοιχεί για τους βοηθούς σύμφωνα με τ' ανωτέρω. Κουρεία και Κομμωτήρια που δεν αυξάνουν ως ανωτέρω τις τιμές τους, οφείλουν σε καθένα εργαζόμενο, αν μεν είναι τεχνίτης το 25πλάσιο του ημερομισθίου ως δώρο Χριστουγέννων, ενώ για τους βοηθούς τεχνιτών ημερομίσθια, ίσο με το 10πλάσιο ως δώρο Χριστουγέννων. Ως ημερομίσθιο λαμβάνεται το κατώτερο... των Ε.Γ.Σ.Σ.Ε., εκτός και ισχύει ευνοϊκότερο βάσει συλλογικής ρύθμισης... 3) Στο προσωπικό που αμείβεται με ποσοστά των επιχειρήσεων λουτρών καθαριότητας, ιαματικών και θαλασσίων λουτρών οι τιμές των εισιτηρίων αυξάνονται κατά 25% από 8/12 έως 25/1 του επόμενου έτους για την απόδοση του δώρου Χριστουγέννων. Το προϊόν της αυξήσεως αυτής περιέρχεται στον οικείο εργοδότη που υποχρεούται να καταβάλλει τα επιδόματα εορτών σε ημερομίσθια με βάση την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. και σύμφωνα με τους ορισμούς των διατάξεων άρθρου 1 της Κ.Υ.Α. που στο ΚΕΦ. Α' της εργασίας μας αναφέρουμε. 4) Οδηγοί επιβατικών αυτοκινήτων δημοσίας χρήσεως (Ταξί-Αγοραία). Με βάση τις διατάξεις του άρθρου 33, παρ. 1 Ν.Δ. 3334/55, των άρθρων 15 των Π.Δ. 243 και 244/87 (ΦΕΚ 104 Α'), του άρθ. 8 Ν. 3076/54, καθώς και του άρθ. 3 του Α.Ν. 4/67, εκδίδονται έγκαιρα τις παραμονές των εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα κάθε έτους, αποφάσεις από τον Υπουργό Μεταφορών και Επικοινωνιών, για οικονομική ενίσχυση και για ορισμένο χρονικό διάστημα κατά τις εορτές αυτές, οι οποίες συνίστανται σε ευρώ, ποσό που επιβαρύνει τον μισθωτή (πελάτη-επιβάτη) του αυτοκινήτου πέραν του ποσού που γράφει ο μετρητής για την κάθε διαδρομή. Επειδή στις αποφάσεις αυτές δεν γίνεται αναφορά και επομένως διάκριση για την σχέση του οδηγού με το όχημα (π.χ. αν είναι ιδιοκτήτης του ή το κατέχει με ενοίκιο δηλαδή με σύμβαση μίσθωσης προσοδοφόρου πράγματος κατ' αρθ. 638 του Α.Κ. ή συνδέεται μετά του ιδιοκτήτη του με σχέση εξαρτημένης εργασίας), προκύπτει, ότι σκοπός των διατάξεων αυτών είναι ο της οικονομικής ενίσχυσης όλων των οδηγών Ταξί-Αγοραίων χωρίς εξαίρεση. Με βάση τα προεκτεθέντα αλλά και το σύνολο των ρυθμίσεων αναφορικά με το επίδομα εορτών, στο επίμαχο πρόβλημα διαμορφώνονται δύο λύσεις: α) Αν μεν τα χρήματα της οικονομικής ενίσχυσης βάσει της οικείας απόφασης του Υπουργού Μεταφορών... που εισπράττει ο οδηγός τα αποδίδει εξ ολοκλήρου στον εργοδότη του (ιδιοκτήτης Ταξί), τότε θα πρέπει να πληρώνεται τα επιδόματα εορτών σύμφωνα με το άρθρο 1 της Κ.Υ.Α. και β) Αν δε τα χρήματα αυτά συμφωνείται να τα παίρνει ο ίδιος ο εργαζόμενος ως αντάλλαγμα του επιδόματος εορτών, τότε θα πρέπει να του γίνονται από τον μισθό του οι ανάλογες εισφορές... Θα πρέπει πάντως να τονισθεί, ότι σύμφωνα με την παρ. 8 άρθ. 4 της Κ.Υ.Α. για το δώρο εορτών οι οδηγοί Ταξί στην ανωτέρω α' περίπτωση δικαιούνται επιπλέον 6πλάσιο και 11πλάσιο ημερομίσθιο αντίστοιχα ως δώρο Πάσχα και Χριστουγέννων, ενώ στη β' περίπτωση το δώρο εορτών καταβάλλεται σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθ. 1 της Κ.Υ.Α. με βάση τις οικείες ρυθμίσεις για τους όρους εργασίας των οδηγών αυτοκινήτων Αγοραίων-Ταξί. 5) Προσωπικό εξυπηρέτησης του οίκου του εργοδότη (βοηθοί, θαλαμηπόλοι, παιδαγωγοί, κηπουροί, μάγειροι κ.λπ.). Το επίδομα εορτών υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 της Κ.Υ.Α. (ΚΕΦ. Α) βάσει των σε χρήμα καταβαλλομένων μηνιαίων αποδοχών. Ειδικά για το οικόσιτο προσωπικό το δώρο εορτών δεν δύναται να είναι κατώτερο του 10πλασίου για τα Χριστούγεννα και του 8πλασίου για το Πάσχα του γενικού κατωτάτου ημερομισθίου της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε., μειούμενο ανάλογα για μικρότερη απασχόληση από τα πλήρη όρια που θέτει το άρθρο 1 της Κ.Υ.Α. 6) Οι μισθωτοί που απασχολούνται στην επεξεργασία και συσκευασία σταφίδας, στην κοπή και συσκευασία σταφυλιών καθώς και στην συσκευασία εσπεριδοειδών και φρούτων γενικά, δικαιούνται επίδομα εορτών... ένα ημερομίσθιο για κάθε πέντε (5) ημερομίσθια που πραγματοποίησαν. 7) Οικοδόμοι: Σύμφωνα με το Ν. 4321/63 (άρθρα 1 έως 9) για τους εργατοτεχνίτες οικοδόμους διαφόρων οικοδομικών και τεχνικών εν γένει έργων, έχει συσταθεί ειδικός λογαριασμός Δώρου Εορτών Οικοδόμων (ΕΛΔΕΟ) στον οποίο οι κύριοι των έργων ή οι εργολάβοι καταβάλλουν εισφορά εκ ποσοστού 25% επί των αποδοχών των οικοδόμων. Με βάση το λογαριασμό αυτό αποδίδεται τρεις φορές το χρόνο στους δικαιούμενους οικοδόμους το αναλογούν ποσό του επιδόματος εορτών και του επιδόματος αδείας από την αρμόδια υπηρεσία του ΙΚΑ. Με το άρθρο 8 του ιδίου νόμου είναι άκυρη πάσα συμφωνία περί καταβολής ή προκαταβολής συμψηφισμού προς υπερτέραν των νομίμων αποδοχές προ του καθορισμένου χρόνου απόδοσης των αποδοχών των δώρων εορτών... και του επιδόματος αδείας των οικοδόμων, όταν αυτές χορηγούνται υπό του ειδικού λογαριασμού (ΕΛΔΕΟ). Η διάταξη αυτή έχει ως σκοπό την διαφύλαξη της τάξεως στο θέμα αυτό, αφενός μεν για να αποτρέπει σφάλματα και παραλήψεις των εργοδοτών από κάθε είδους συμψηφισμούς, αφετέρου δε την προστασία των συμφερόντων των εργαζομένων που σύμφωνα με την απόφαση Ολομέλειας του Αρείου Πάγου αριθ. 452/71 αφορά αποκλειστικά τους οικοδόμους. 8) Αποκλειστικές νοσοκόμες: Ο υπολογισμός των επιδομάτων εορτών καθώς και των αποδοχών αδείας και του επιδόματος αδείας γίνεται σύμφωνα με τις εγκυκλίους του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, (εφαρμογή έχει το κατώτερο βασικό ημερομίσθιο της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.). 9) Δημόσιοι υπάλληλοι: α) Τον τρόπο υπολογισμού προβλέπει ο Ν. 1041/80 σε συνδυασμό με το Ν. 3205/03 «μισθολόγιο για το προσωπικό της Δημόσιας Διοίκησης...». β) Σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 4 της Κ.Υ.Α. 19040/81 στους υπαλλήλους που συνδέονται με το Δημόσιο ή τα Ν.Π.Δ.Δ. με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου και έχουν αντιμισθία τακτικού διοικητικού υπαλλήλου, καταβάλλεται σαν επίδομα εορτών ότι και στους τακτικούς υπαλλήλους του αντιστοίχου μισθού. Χρονική διάρκεια υπολογισμού δώρου εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα είναι αντιστοίχως η 16/4 έως 15/12 και 16/12 έως 15/4 του έτους (Έγγραφο Υπ. Οικονομικών - ΓΛΚ αριθ. 2038675/6239/0022/90). Η εφαρμογή των ανωτέρω ισχύει και για τα ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα επιχορηγούμενα από το κράτος εφόσον υιοθετούν βάσει κανονισμού ή απόφασης το μισθολόγιο των Δημοσίων Υπαλλήλων... Αν όμως οι εργαζόμενοι δεν αμείβονται με τις ανωτέρω διατάξεις, τότε ο χρόνος υπολογισμού κ.λπ. είναι αυτός των λοιπών άρθρων της Κ.Υ.Α. αυτά μέχρι και την ισχύ του Ν. 3845/10, άρθρο 3 παρ. 6 (ΦΕΚ 65 Α) «μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της Ελληνικής Οικονομίας...», σύμφωνα με τον οποίο τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα..., καθορίζονται ως εξής: α) Το επίδομα εορτών Χριστουγέννων σε πεντακόσια (500) ευρώ και β) Το επίδομα εορτών Πάσχα σε διακόσια πενήντα (250) ευρώ. Αυτά καταβάλλονται εφόσον οι πάσης φύσεως τακτικές αποδοχές, επιδόματα και αμοιβές δεν υπερβαίνουν κατά μήνα, υπολογιζόμενες σε δωδεκάμηνη βάση τα τρεις χιλιάδες (300) ευρώ. Αν υπερβαίνουν το ύψος αυτό, τα επιδόματα καταβάλλονται μέχρι του ορίου των τριών χιλιάδων (3000) ευρώ με ανάλογη μείωσή τους. Ήδη όμως με την παράγραφο Γ του ν. 4293/12 καταργήθηκαν από 1.1.2013 τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων, Πάσχα που προβλέπονται από οποιαδήποτε γενική ή ειδική διάταξη ή ρήτρα ή όρο συλλογικής σύμβασης εργασίας, διαιτητική απόφαση ή με ατομική σύμβαση εργασίας ή συμφωνία για λειτουργούς, υπαλλήλους και μισθωτούς του Δημοσίου, ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ και ΟΤΑ καθώς και για τα μόνιμα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και αντίστοιχους της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού και Λιμενικού Σώματος. 10) Ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί: Δικαιούνται τα επιδόματα εορτών κ.λπ., όπως οι δημόσιοι εκπαιδευτικοί, γιατί σύμφωνα με τις διατάξεις των Νόμων 3385/58, 682/77, 817/78, άρθρο 62 του Ν. 1566/85 του Ειρην. Πειραιά 103/91 και της απόφ. 1469/84 Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, ωρίσθη, ότι οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί λαμβάνουν τουλάχιστον τις εκάστοτε αποδοχές των πάσης φύσεως επιδομάτων των ομοιοβάθμων των Δημοσίων Εκπαιδευτικών. Σχετικά με το ζήτημα αν η εισοδηματική πολιτική που αφορά τις περικοπές στο Δημόσιο Τομέα καταλαμβάνει και τους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς, το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και θρησκευμάτων με την ανακοίνωση τύπου την 21.3.10, αναφέρει, ότι, «ο νόμος για την εισοδηματική πολιτική αφορά στο δημόσιο τομέα για την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την περικοπή αποδοχών εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα προς όφελος των ιδιωτικών συμφερόντων... κ.λπ.». ΣΤ. Μεταβίβαση της επιχείρησης και δώρο εορτών Ο νέος εργοδότης υποχρεούται να καταβάλλει το τυχόν οφειλόμενο από τον αρχικό εργοδότη Δώρο Εορτών (Α.Π. 469/92, αρθ. 651 του Α.Κ. και Π.Δ. 178/02). Ζ. Το επίδομα εορτών στη μερική απασχόληση - Εκ περιτροπής και διαλείπουσα εργασία - Διαθεσιμότητα Στη μερική απασχόληση διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις: α) Μισθωτός απασχολούμενος καθημερινώς λιγότερο από το πλήρες ωράριο, το δώρο εορτών υπολογίζεται κατά τον ίδιο τρόπο με την πλήρη απασχόληση, αλλά με βάση τις μειωμένες αποδοχές που αντιστοιχούν στη μειωμένη απασχόληση. β) Μισθωτός απασχολούμενος με διαλείπουσα ή εκ περιτροπής εργασία με πλήρες ή μειωμένο ωράριο, το επίδομα εορτών υπολογίζεται με την ίδια μέθοδο-τακτική που ακολουθείται σύμφωνα με την παρ. 5 άρθ. 1 της Κ.Υ.Α. για τους απασχολούμενος στα δημόσια, δημοτικά και κοινοτικά έργα, τις εποχικά εκτελούμενες εργασίες κ.λπ. (ΚΕΦ Α). Αξιοσημείωτη παρατήρηση: Η διάταξη της παρ. 3 άρθ. 4 της Κ.Υ.Α. που αναφέρει, ότι οι μισθωτοί με σύστημα εργασίας εκ περιτροπής, δικαιούνται τα επιδόματα εορτών... που αναλογούν στις ημέρες κατά τις οποίες δεν προσέφεραν εργασία στο μισό, μετά και τον Ν. 2639/98 (παρ. 2 άρθ. 2) που διασαφηνίζει την εκ περιτροπής εργασία και ταυτίζει την αμοιβή της με τον πραγματικό χρόνο απασχόλησης των μισθωτών, δεν έχει εφαρμογή σήμερα παρά μόνο στην περίπτωση συμφωνημένης συνθήκης μεταξύ των κοινωνικών εταίρων ή σε ατομικό επίπεδο, μεταξύ εργοδότη και μισθωτού (Α.Π. 570/56, Πρ. Αθ. 9308/58). Οι μισθωτοί σε κατάσταση διαθεσιμότητας (χρόνος έως τρεις (3) κατ' έτος μήνες, άρθρο 10 του Ν. 3198/55), δικαιούνται για το χρόνο της κατάστασης αυτής το μισό των επιδομάτων εορτών... που αναλογούν στο χρόνο αυτό (παρ. 2, άρθ. 4 της Κ.Υ.Α.). Η. Επιδόματα εορτών των πολλαπλώς απασχολουμένων και με διαφορετικές συμβάσεις εργασίας Οι μισθωτοί γενικά (ιδιωτικοί υπάλληλοι, εργατοτεχνίτες, μαθητευόμενοι) που απασχολούνται σε περισσότερους από ένα εργοδότες και αμείβονται με μηνιαίο μισθό ή ημερομίσθιο ή ωρομίσθιο ή κατά μονάδα εργασίας δικαιούνται να λάβουν δώρο εορτών από όλους τους εργοδότες με τους οποίους συνδέονται με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, ανάλογα με το χρόνο της εργασίας τους και το ποσό της αμοιβής τους που τους αντιστοιχεί από τον κάθε εργοδότη. Περιπτώσεις μισθωτών που κατά τα επίδικα χρονικά διαστήματα των δώρων εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα έχουν υπογράψει με τους εργοδότες διαφορετικές συμβάσεις εργασίας, π.χ. μια πλήρους και άλλη μερικής απασχόλησης, υπολογίζεται το δώρο εορτών χωριστά για κάθε χρονική περίοδο που αντιστοιχεί η κάθε σύμβαση. Θ. Αποδοχές που λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του επιδόματος εορτών - Ανάλυση της έννοιας τακτικών αποδοχών - Μη συνυπολογισμός παροχών στο επίδομα εορτών Σύμφωνα με την παρ. 1 άρθρου 3 της Κ.Υ.Α. τα επιδόματα εορτών υπολογίζονται βάσει των πράγματι καταβαλλομένων μισθών ή ημερομισθίων την 10η Δεκεμβρίου κάθε χρόνου, για το επίδομα Χριστουγέννων και την 15η ημέρα πριν από το Πάσχα για το επίδομα Πάσχα ή την ημερομηνία λύσεως της εργασιακής τους σχέσης. Περαιτέρω με την παρ. 3 του ιδίου άρθρου ορίζεται ότι, αποδοχές δια οικείων συλλογικών συμβάσεων εργασίας, διαιτητικών αποφάσεων ή άλλων διατάξεων κ.λπ. μεγαλύτερες των ισχυόντων τις ανωτέρω καθοριζόμενες ημερομηνίες και με αναδρομική ισχύ προγενέστερη αυτών, θα πρέπει να καταβάλλονται ως συμπληρωματική διαφορά στα δώρα εορτών. Εξ αντιδιαστολής προς τη διάταξη αυτή επιδόματα κ.λπ. παροχές χορηγούμενες τακτικά, αλλά διακόπηκαν ξαφνικά για κάποιο λόγο θα πρέπει κατά τη γνώμη μας να συνυπολογίζονται μέχρι τη συγκεκριμένη ημερομηνία διακοπής τους. (Σχετικό και το υπ' αριθμ. 10653/17.2.05 έγγραφο του Υπ. Εργασίας...). Το επίδομα εορτών καταβάλλεται σε χρήμα και δεν επιτρέπεται η καταβολή του σε είδος. Στην περίπτωση κατά την οποία ολόκληρος ο καταβαλλόμενος μισθός ή μέρος αυτού παρέχεται από τον εργοδότη προς τον εργαζόμενο σε είδος, θα πρέπει να αποτιμηθεί σε χρήμα προκειμένου να υπολογισθεί το επίδομα εορτών. Για τον υπολογισμό του λαμβάνουμε την αμοιβή που αντιστοιχεί για τον νόμιμο χρόνο απασχόλησης των εργαζομένων (Έγγρ. Υπ. Εργασίας 10510/98). Χρόνος καταβολής των επιδομάτων εορτών - Τμηματική καταβολή - Παραίτηση από το δικαίωμα λήψης του επιδόματος - Περίπτωση θανάτου μισθωτού - Συμψηφισμός - Παραγραφή Σύμφωνα με το άρθρο 10 παρ. 1 της Κ.Υ.Α. το επίδομα εορτών Χριστουγέννων καταβάλλεται την 21η Δεκεμβρίου. Ο εργοδότης όμως δύναται να παρακρατήσει τα ποσά τα οποία αντιστοιχούν και αναλογούν στο χρονικό διάστημα από 21ης μέχρι 31ης Δεκεμβρίου και να τα αποδώσει στο μισθωτό την 31η Δεκεμβρίου (δήλη ημέρες κατ' Α.Κ. άρθρο 341, χωρίς να επιτρέπεται παράταση των καταληκτικών αυτών ημερομηνιών παρά μόνο σε περίπτωση που συμπίπτουν με ημέρα αργίας η καταβολή γίνεται την επομένη ημέρα (άρθρο 341 του Α.Κ.). Εάν ο εργοδότης δεν καταβάλλει τα επιδόματα εορτών μέχρι τις ορισθείσες ημερομηνίες, τότε καθίσταται υπερήμερος και οφείλει τόκους υπερημερίας (άρθ. 345 του Α.Κ., Ειρ. Πειρ. 555/06, Α.Π. 233 και 234/04 και Αρ. Πάγου Ολομέλεια 39 και 40/02). Τμηματική καταβολή: Από τα πολιτικά δικαστήρια έγινε δεκτό ότι, επιτρέπεται η συνομολόγηση ειδικής συμφωνίας μεταξύ εργοδότη και μισθωτού με την οποία τα δώρα εορτών θα προκαταβάλλονται ή θα καταβάλλονται τμηματικά σε μηνιαίες δόσεις πριν από τον καθορισμένο χρόνο πληρωμής τους, εφόσον δεν παραβιάζονται οι διατάξεις των ελαχίστων νομίμων αποδοχών (Α.Π. 1282/81, 1921/90, 392/05, Εφ. Θεσ/νίκης 2032/89, Ειρ. Πειρ. 754/87 και Ολομ. Α.Π. 452/71). Παραίτηση: Οι διατάξεις που αναφέρονται στην καταβολή των δώρων εορτών θεωρούνται δημοσίας τάξεως, επειδή έχουν θεσπισθεί για λόγους κοινωνικούς και δημοσίου συμφέροντος. Έτσι δεν επιτρέπεται και είναι άκυρη κάθε αντίθετη ρητή ή σιωπηρή συμφωνία καθώς και παραίτηση του μισθωτού από την αξίωση για δώρα εορτών. Επίδομα εορτών αποθανόντος μισθωτού: Δικαιούνται να απαιτήσουν οι κληρονόμοι το επίδομα εορτών, εφόσον η εργασία του θανόντος είχε παρασχεθεί κατά τα χρονικά διαστήματα που προβλέπει η Κ.Υ.Α. 19040/81 (Εγγ. Υπ. Εργασίας 18890/82). Συμψηφισμός: Έγινε δεκτό από τα δικαστήρια, ότι είναι επιτρεπτή και νόμιμη η συμφωνία μεταξύ εργοδότου και μισθωτού, όπως στις καταβαλλόμενες υπέρτερες αποδοχές καταλογίζονται τα επιδόματα εορτών, αρκεί το σύνολο των αποδοχών να καλύπτει τα νόμιμα κατώτατα όρια των μισθών και των επιδομάτων εορτών. Απαγορεύεται μόνον ο μονομερής υπό του εργοδότου συμψηφισμός (Ολ. Α.Π. 452/71, Α.Π. 823/79, 1682/81, 1532/83 και 1921/90). Παραγραφή: Τα δώρα εορτών αποτελούν αποδοχές και ως εκ τούτου υπάγονται στην δετή παραγραφή κατ' άρθρο 250 του Α.Κ. Για τους εργαζόμενους στο Δημόσιο Τομέα ισχύει 2ετής παραγραφή (Ν.Δ. 321/69 και 369/76 και απόφ. Ανωτ. ΕΙΔ. Δικαστηρίου 9/09). Κ. Περιορισμός του επιδόματος εορτών Σύμφωνα με τις παρ. 2 και 3 άρθρου 10 της Κ.Υ.Α. τα επιδόματα εορτών... δύνανται να περιορισθούν για τους υπαλλήλους και τους εργατοτεχνίτες... σε ποσά ίσα με το 100πλάσιο για το επίδομα εορτών Χριστουγέννων, του γενικού κατωτάτου ορίου (βασικού) ημερομισθίου του ανειδικεύτου εργάτου που προβλέπεται από την εκάστοτε ισχύουσα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, για όσους μισθωτούς δικαιούνται να λάβουν το επίδομα εορτών πλήρες. Για όσους δεν το δικαιούνται πλήρες, επειδή δεν απασχολήθηκαν όλα τα χρονικά διαστήματα που αναφέρονται στην παρ. 2 άρθρου 1 της Κ.Υ.Α., το ποσό του περιορισμού θα είναι αντιστοίχως ανάλογο μειωμένο προς τον χρόνο απασχόλησής τους. Από την εν λόγω διατύπωση της διάταξης προκύπτει, ότι ο περιορισμός είναι δυνητικός και όχι υποχρεωτικός (Α.Π. 353/86). Αυτό σημαίνει κατά την παρ. 3, άρθ. 10, ότι ο περιορισμός αυτός δεν χωρεί, όταν βάσει του μισθού ή του ημερομισθίου της οικείας ρύθμισης ή συμφωνίας ή συνήθειας ή υποχρεωτικού κανόνα δικαίου ή άλλης διάταξης, προκύπτει μεγαλύτερο ποσό δώρου εορτών... Άρα σ' αυτή την περίπτωση ο μισθωτός δύναται να τύχει απολαβών υψηλότερων του περιορισμού που θέτει η σχετική διάταξη (Α.Π. 392/05 και 591/06). Λ. Απόδοση εισφορών εκ του επιδόματος εορτών στους οικείους ασφαλιστικούς φορείς Τα επιδόματα εορτών υπόκεινται αυτοτελώς όπως και οι τακτικές αποδοχές σε όλες τις κρατήσεις και εισφορές που προβλέπονται για τους οικείους ασφαλιστικούς Οργανισμούς ή λογαριασμούς κοινωνικής πολιτικής και σε φόρο μισθωτών υπηρεσιών και χαρτόσημο μέχρι του ποσού της ανωτάτης ασφαλιστικής κλάσης του ΙΚΑ-ΤΕΑΜ ή του πλαφόν που ισχύει κάθε φορά για τους ασφαλισμένους από 1.1.1992 και εντεύθεν (Ν. 2084/92). Οι εισφορές υπέρ του ΙΚΑ πρέπει να καταβάλλονται εφάπαξ μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου προκειμένου για το Δώρο Χριστουγέννων. Μ. Ποινικές και διοικητικές κυρώσεις για παραβάσεις των εργοδοτών επί της υποχρέωσης χορηγήσεως του δώρου εορτών Για τους παραβάτες των διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας, άρα και της υποχρέωσης καταβολής-χορήγησης του επιδόματος εορτών στους εργαζόμενους, εφαρμογή έχουν οι διατάξεις των κατωτέρω νόμων περί ποινικών και διαιτητικών κυρώσεων, ως εξής: α) Ποινικές κυρώσεις: Ο Α.Ν. 690/45 (άρθρο μόνο) «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του Α.Ν. 28/44 όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 άρθρου 8 του Ν. 2336/95 (ΦΕΚ 189/A') «Κυρώσεις για καθυστέρηση καταβολής αποδοχών». Εν συνεχεία το άρθρο 17 του Ν. 2639/98 που τροποποιήθηκε με την παρ. 2, άρθ. 3 του Ν. 3385/05 ως ακολούθως: 1) Κάθε εργοδότης που παραβαίνει τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, που αφορούν στους όρους και τις συνθήκες εργασίας και συγκεκριμένα τα χρονικά όρια εργασίας ή την αμοιβή ή την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 6 μηνών ή με χρηματική ποινή τουλάχιστον 900 ευρώ ή και με τις δύο αυτές ποινές. 2) Ειδικές διατάξεις... που προβλέπουν βαρύτερη ποινική μεταχείριση εξακολουθούν να ισχύουν». β) Διοικητικές κυρώσεις: Σύμφωνα με το άρθρο 11 του Ν. 3846/10 (ΦΕΚ 66/Α/10) και του 8 του Ν. 3762/09 (ΦΕΚ 75/Α/09) που τροποποίησε το άρθρο 3 παρ. 3 του Ν. 3385/05, α) ορίζονται νέα όρια προστίμου για κάθε μία παράβαση της εργατικής νομοθεσίας, από τριακόσια (300) ευρώ μέχρι πενήντα χιλιάδες ευρώ (50.000) και β) προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της συγκεκριμένης παραγωγικής διαδικασίας... για χρονικό διάστημα μέχρι τριών (3) ημερών. Επίσης με απόφαση του Υπουργού Εργασίας... προσωρινή διακοπή... μεγαλύτερο από τρεις (3) ημέρες ή και οριστική διακοπή της λειτουργίας... . Προϊσχύουσες διατάξεις το άρθ. 16 Ν. 2639/98, το άρθ. 12-4 Ν. 2874/00, το άρθ. 21 παρ. 11 Ν. 3144/03 και το άρθρο 4 Ν. 3227/04. 1ος Πίνακας Εξεύρεση του συντελεστή επί μισθών και ημερομισθίων αναλογίας Δώρου Χριστουγέννων διαστήματος από 1/5-31/12 Εάν π.χ. είναι μισθωτός εργάσθηκε μέχρι 31/5 δηλ. 31 ημέρες (1/5 - 31/5) θα λάβει ως δώρο Χριστουγέννων ο επί μισθώ αμειβόμενος 0,1305 του μισθού και ο με ημερομίσθιο αμειβόμενος 3,263 ημερομίσθια. Ολόκληρο το δώρο Χριστουγέννων το δικαιούνται όσοι απασχολήθηκαν όλο το χρονικό διάστημα που καλύπτει από 1/4 έως 31/12. Οι αμειβόμενοι με μισθό δικαιούνται 2/25 του μισθού τους για κάθε 19 ημέρες σχέσης εργασίας. Επομένως με τη συμπλήρωση 257,5 ημερών δικαιούνται ολόκληρο το δώρο (19:2=9,5X25=237,5). 2ος Πίνακας Εξεύρεση των επιπλέον ημερομισθίων λόγω απασχολήσεως κατά τις Κυριακές ή εορτές ή νύκτες από 1/5 - 31/12 Για την εξεύρεση των επιπλέον ημερομισθίων (προσαυξήσεως) του δώρου Χριστουγέννων - Νέου Έτους που δικαιούνται οι μισθωτοί (που αμείβονται με μισθό ή ημερομίσθιο) λόγω απασχολήσεως κατά Κυριακές και εξαιρετέες εορτές ή νύκτες μέσα στο διάστημα από 1/5 έως 31/12. Ο συντελεστής εξευρίσκεται για μεν τους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό (Υπάλλ.) με τη διαίρεση των 25 ημερομισθίων δια των 200 ημερών, για δε τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο (Εργ/τη) με τη διαίρεση των 25 ημερομισθίων δια 210. Στον παρόντα Πίνακα δεν έχει γίνει στρογγυλοποίηση του προκύπτοντος πηλίκου. Όσοι απασχολούνται κατά Κυριακές και εορτές ή νυκτερινές ώρες για τις προσαυξήσεις του 75% και 25% αντίστοιχα δικαιούνται αναλογία δώρου εορτών. Για την εξεύρεση του αναλογούντος δώρου Χριστουγέννων ανάγονται σε ημερομίσθια οι προσαυξήσεις αυτές. Π.χ. εάν ένας εργαζόμενος στο διάστημα από 1/5 έως 31/12 εργάσθηκε 15 Κυριακές και 20 νύκτες οι προσαυξήσεις 75% και 25% αντιστοιχούν με 16,25 ημερομίσθια. (15 Κυριακές Χ 75% = 11,25 + 20 νύκτες Χ 25% = 5. Σύνολο 11,25+5=16,25 ημερομίσθια). Ανατρέχοντας στον πίνακα 4 στη στήλη των Ημερομισθίων 16,25 και πολλαπλασιάζοντας με τον συντελεστή εξευρίσκουμε το επιπλέον ύψος του επιδόματος Χριστουγέννων που δικαιούται. Ο συντελεστής είναι διαφορετικός για τον αμειβόμενο με μισθό (Υπαλλ.) από αυτόν του αμειβόμενου με ημερομίσθιο (Εργ/τη). Έτσι βλέπουμε ο μεν πρώτος δικαιούται 2,03/25 του μισθού επιπλέον και ο δε δεύτερος 1,93 ημερομίσθια. Αυτό είναι το επιπλέον δώρο λόγω Κυριακής και νυκτερινής εργασίας. Στο σύνολο του επιδόματος Πάσχα πρέπει να προστεθεί και η αναλογία λόγω επιδόματος αδείας. Το σύνολο πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή 0,04166 (0,5:12). Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 P2015/DEC/DE-51.RTF Επιδόματα εορτών ή δώρα Χριστουγέννων Ευαγγέλου Παππά, τ. υπαλλήλου Υπ. Εργασίας Περιεχόμενα Α. Γενική εισαγωγή στο θέμα - Προϋποθέσεις χορήγησης των επιδομάτων εορτών Β. Ποιες άλλες κατηγορίες μισθωτών δικαιούνται τα επιδόματα εορτών Γ. Κατηγορίες μισθωτών που δεν δικαιούνται τα επιδόματα εορτών Δ. Υπολογισμός του επιδόματος εορτών των αμοιβομένων με κυμαινόμενες αποδοχές Ε. Υπολογισμός επιδόματος εορτών ειδικών κατηγοριών απασχόλησης μισθωτών ΣΤ. Μεταβίβαση της επιχείρησης και δώρο εορτών Ζ. Επίδομα εορτών στη μερική απασχόληση - Εκ περιτροπής εργασία - Διαλεί πουσα εργασία και διαθεσιμότητα Η. Επίδομα εορτών των πολλαπλώς απασχολουμένων και με διαφορετικές συμβά σεις εργασίας Θ. Αποδοχές υπολογισμού του επιδόματος εορτών - Ανάλυση της έννοιας τακτικών αποδοχών - Μη συνυπολογισμός παροχών στο επίδομα εορτών Χρόνος καταβολής των επιδομάτων εορτών - Τμηματική καταβολή - Παραίτηση από το δικαίωμα λήψης του επιδόματος - Περίπτωση θανάτου μισθωτού - Συμ ψηφισμός - Παραγραφή Κ. Περιορισμός του επιδόματος εορτών Λ. Απόδοση εισφορών στους οικείους ασφαλιστικούς φορείς Μ. Ποινικές και διοικητικές κυρώσεις για παραβάσεις των εργοδοτών επί της υποχρέωσης χορήγησης του δώρου εορτών Ν. Πίνακες συντελεστών προς χρήση για απευθείας υπολογισμό του επιδόματος ε ορτών - Παρατηρήσεις και οδηγίες σωστής εφαρμογής των Α. Γενική εισαγωγή στο θέμα - Προϋποθέσεις χορήγησης των επιδομάτων αυτών Με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (στο εξής Κ.Υ.Α.) 19040/81 (ΦΕΚ 742/Β/9.12.81) των Υπουργών Οικονομίας και Εργασίας που εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 1 Ν. 1082/80 (ΦΕΚ 250/Α/80) καθορίσθηκε πάγιο σύστημα υπολογισμού της υποχρεωτικής χορήγησης των επιδομάτων εορτών (δώρα) Χριστουγέννων και Πάσχα ως έκτακτη οικονομική ενίσχυση των μισθωτών όλης της χώρας που απασχολούνται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου και αορίστου χρόνου σε πάσης φύσεως εργοδότες του ιδιωτικού και Δημόσιου τομέα (Α.Π. 1158/95 και Ειρ. Αθ. 5742/07). Με βάση τις προϋποθέσεις που θέτει η απόφαση στο άρθρο 1, οι εργοδότες καταβάλλουν στο ακέραιο τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων στους μισθωτούς, ίσο με ένα μισθό ή 25 ημερομίσθια ανάλογα με τον τρόπο αμοιβής (αμειβόμενοι με μισθό ή με ημερομίσθιο) αν απασχοληθούν ανελλιπώς σύμφωνα με το πρόγραμμα εργασίας όλο το χρονικό διάστημα της περιόδου αναφοράς που περιλαμβάνεται από 1ης Μαΐου μέχρι της 31ης Δεκεμβρίου εκάστου έτους. Περαιτέρω με την παρ. 3 της ίδιας Κ.Υ.Α., ορίζεται ότι, σε περίπτωση που η σχέση εργασίας των μισθωτών δεν διήρκεσε όλο τ' ανωτέρω χρονικό διάστημα αναφοράς χορήγησης του επιδόματος εορτών, τότε δικαιούνται αναλογία αυτών ως εξής: Ποσό ίσο με 2/25 του μηνιαίου μισθού ή δύο ημερομίσθια, ανάλογα με τον συμφωνημένο ή ισχύοντα βάση ρυθμίσεων τρόπο αμοιβής, για κάθε 19ήμερο ημερολογιακό χρονικό διάστημα διάρκειας της εργασιακής σχέσεώς τους. Για χρονικό διάστημα μικρότερου του 19ημέρου εντός της περιόδου αναφοράς του επιδόματος, οι μισθωτοί δικαιούνται ανάλογο κλάσμα. Πρέπει να σημειωθεί με έμφαση, ότι με τον όρο «ημερολογιακό», εννοείται ότι συνυπολογίζονται στα επιδόματα εορτών όλες οι εργάσιμες και κατά νόμο ημέρες αργίας του ημερολογίου. Τέλος με την παρ. 5, άρθρου 1 της Κ.Υ.Α., οι απασχολούμενοι στα Δημόσια, Δημοτικά και Κοινοτικά έργα, τις εποχιακά εκτελούμενες εργασίες, καθώς και οι μισθωτοί που απασχολούνται με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου ή για εκτέλεσης εργασίας ορισμένου έργου, δικαιούνται: επίδομα εορτών Χριστου γέννων, ένα (1) ημερομίσθιο για κάθε οκτώ (8) ημερομίσθια που πραγματοποίησαν. Εννοείται, ότι για εργασιακή σχέση διάρκειας ολιγότερη των 8 ημερομισθίων, οι εργαζόμενοι δικαιούνται ανάλογο κλάσμα ως επίδομα εορτών. Το επίδομα εορτών με βάση όλα τα έως τώρα προαναφερθέντα, δικαιούνται και οι εργαζόμενοι που απασχολούνται με τις προϋποθέσεις των παρ. 2 και 3, άρθρου 40 του Ν. 1892/90 (σύστημα 4ης βάρδιας με 12ωρη συνεχή εργασία ή λιγότερο ωράριο, αντίστοιχο προς ευμενέστερο, λόγω ρύθμισης ή συμφωνίας ως εβδομαδιαίο χρόνο απασχόλησης για τις ημέρες των Σαββάτων και Κυριακών) που σύμφωνα με τη διάταξη αυτή τους οφείλεται αμοιβή για πλήρη απασχόληση, ισοδυναμούσα προς τις 40 ώρες εργασίας την εβδομάδα ή ευμενέστερο εφαρμοζόμενο εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας και για την οποία ασφαλίζονται για έξι (6) ημέρες την εβδομάδα (παρ. 6α του άρθρου 40 του Ν. 1892/90). Το εν λόγω επίδομα εορτών αυτής της ειδικής κατηγορίας απασχόλησης των εργαζομένων καταβάλλεται ως εξής: Ολόκληρο, σε όσους εκ των εργαζομένων απασχολήθηκαν ανελλιπώς σύμφωνα με το πρόγραμμα εργασίας καθ' όλα τα χρονικά διαστήματα αναφοράς στα επιδόματα εορτών και αναλογία, σε όσους εκ των εργαζομένων η σχέση εργασίας δεν διήρκεσε όλα τα χρονικά διαστήματα αναφοράς στα επιδόματα εορτών, λόγω εποχικής σύμβασης εργασίας ή σύμβαση με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου ή για εκτέλεση ορισμένου έργου (έγγραφο Υπ. Εργασίας αριθ. 12013/30.6.04). Από το περιεχόμενο της διατύπωσης των διατάξεων παρατηρούμε επίσης, ότι: 1) Ο αριθμός των ημερομισθίων που απαιτείται για την πλήρη καταβολή του επιδόματος εορτών, έχει ως βάση υπολογισμού για το επίδομα εορτών Χριστου γέννων τις 237,50 ημερολογιακές ημέρες και όχι τις 245 που περιλαμβάνονται μεταξύ 1/5 και 31/12 του έτους, γιατί σύμφωνα με την ίδια απόφαση για κάθε 19 ημερολογιακές ημέρες εργασιακής σχέσης οι μισθωτοί δικαιούνται δύο (2) ημερομίσθια δώρου εορτών (237,50:19X2=25 ημερομίσθια). 2) Για τον υπολογισμό του επιδόματος εορτών λαμβάνεται υπόψη ο τρόπος αμοιβής του εργαζόμενου (με μηνιαίο μισθό, ημερομίσθιο, ωρομίσθιο, ποσοστά, κατ' αποκοπήν κ.λπ.) και όχι η ιδιότης του ως υπαλλήλου ή εργατοτεχνίτη και 3) Επιχειρήσεις τελούσες λόγω οικονομικών δυσχερειών σε αργία κατά το επίδικο χρονικό διάστημα αναφοράς στο επίδομα εορτών, καταβάλλουν αυτό στο προσωπικό τους: α) Αν είχαν αργήσει συνέχεια και ολοκληρωτικά άνω του μηνός όχι όμως και του 2μήνου στο 1/2 του ολικού ποσού και β) Στα 2/3 του ολικού ποσού αν είχαν αργήσει συνέχεια και ολοκληρωτικά για χρόνο μεγαλύτερο των δύο (2) μηνών. Η προβλέπουσα τ' ανωτέρω διάταξη παρ. 1-2, άρθρου 8 της Κ.Υ.Α., δεν έχει εφαρμογή, α) στο προσωπικό των επιχειρήσεων το οποίο εξακολουθεί να παρέχει τις υπηρεσίες του παρά την αργία που ευρίσκονται αυτές και β) στις επιχειρήσεις που λειτουργούν εποχιακά. Είναι αυτονόητο, ότι στις τελευταίες αυτές δύο περιπτώσεις εφαρμογή έχουν οι διατάξεις του άρθρου 1 της Κ.Υ.Α. που στο Κεφ. Α περιγράφουμε... Β. Ποιες άλλες κατηγορίες μισθωτών δικαιούνται τα επιδόματα Σύμφωνα με το άρθρο 2 της Κ.Υ.Α., επίδομα εορτών δικαιούνται οι εξής ακόμη κατηγορίες μισθωτών: 1) Οι νομικοί σύμβουλοι και δικηγόροι των πάσης φύσεως Νομικών Προσώπων και επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων που αμείβονται με μισθό (Εγγ. Υπ. Εργασίας 11480/96). 2) Οι υπάλληλοι μεγάλων επιχειρήσεων στους οποίους έχουν ανατεθεί καθή κοντα διευθυντικά υποκαθιστώντας τον εργοδότη τους σαν πρόσωπα εμπιστοσύνης, λόγω των εξαιρετικών προσόντων, γιατί καίτοι κατέχουν τέτοια θέση δεν αποβάλλουν την ιδιότητα του μισθωτού που αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη χορήγηση του επιδόματος εορτών κ.λπ. (Αρ. Πάγου 353/86, 919/86, 621/95, 178/08 και εγγ. Υπ. Εργασίας 11480/29.5.96). 3) Οι εργαζόμενοι στις γεωργοκτηνοτροφικές επιχειρήσεις... (αρθ. 2, παρ. 2 και 3 της Κ.Υ.Α.) ανεξαρτήτως του ασφαλιστικού φορέα ασφάλισης, εφόσον προσφέρουν εξαρτημένη εργασία (εγγ. Υπ. Εργασίας 13559/04 και Αρ. Πάγου Ολομ. 36/07). 4) Οι τελούντες σε κατάσταση στρατεύσεως: α) Για όσο χρόνο έλαβαν επίδομα στρατεύσεως, β) Εφεδρικής στρατιωτικής υπηρεσίας μέχρι ένα (1) μήνα και γ) Γενικής επιστρατεύσεως υπό τα όπλα για όσο χρόνο απουσιάζουν από την εργασία τους (άρθρο 2 παρ. 4 της Κ.Υ.Α.). 5) Οι μισθωτοί σε κατάσταση ασθενείας μόνο για όσο χρόνο συμπεριλαμβά νεται εντός των ορίων βραχείας διαρκείας ασθένεια (άρθρο 3 του Ν. 4558/30) κατά τον οποίο δεν επιδοτήθηκαν από το οικείο ασφαλιστικό τους ταμείο (έγγραφο Υπ. Εργασίας 12791/04). Από το ασφαλιστικό τους ταμείο έχουν δικαίωμα συμπληρωματικού ποσού δώρου για τις επιδοτούμενες ημέρες ασθένειας. 6) Οι μισθωτοί επί ακύρου συμβάσεως εξαρτημένης εργασίας στην οποία λαμβάνονται υπόψη οι καταβαλλόμενες πραγματικές αποδοχές χωρίς τον υπολο γισμό των διαφόρων επιδομάτων με βάση τις ισχύουσες ρυθμίσεις (Α.Π. 141/89, 94/ 76, 1274/83, 389/98, 544/97, 977/98, 983/00, 735/03 και 777/06). Οι αξιώσεις απολήψεως του δώρου εορτών στηρίζεται στο νόμο και όχι στις διατάξεις περί αδικαιολογήτου πλουτισμού (Α.Π. 807/08). 7) Το αλλοδαπό παράνομα απασχολούμενο προσωπικό με βάση το κατώτερο μισθό χωρίς τις επιδοματικές προβλεπόμενες προσαυξήσεις κατά τις αρχές του αδικαιολογήτου πλουτισμού (Εφ. Αθ. 1749/90). 8) Οι τελούντες σε άδεια λουτροθεραπείας-αεροθεραπείας βάσει γνωμάτευσης υγειονομικής επιτροπής του ΙΚΑ (Πρωτ. Αθ. 26521/67, Ειρ. Αθ. 1010/72 και Εγγ. Υπ. Εργασίας 11366/80). 9) Οι ξεναγοί που σύμφωνα με το Ν. 710/77 προσφέρουν εξαρτημένη εργασία. Αλλά και του άρθ. 4 παρ. δ της Κ.Υ.Α. 19040/81 (Εφ. Αθ. 7064/75). 10) Οι κατ' οίκον εργαζόμενοι με σχέση εξαρτημένης εργασίας, αδιακρίτως κατά την άποψή μας του περιορισμού που θέτει η παρ. β, άρθρου 11 της Κ.Υ.Α. 19040/81 περί μη εφαρμογής της σχετικά σε κωμοπόλεις (δήμους ή κοινότητες) πληθυσμού κάτω των 6000 κατοίκων. Τούτο γιατί έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τη βασική αρχή της Κ.Υ.Α. στο άρθρο 1 αυτής που αναφέρεται στη χορήγηση του επιδόματος εορτών σε όλους τους μισθωτούς με σχέση εξαρτημένης εργασίας, αλλά και της Συνταγματικής Αρχής (άρθρο 4), περί ίσης μεταχείρισης... (Εφ. Αθηνών 1747/90). Γ. Κατηγορίες μισθωτών που δεν δικαιούνται το επίδομα εορτών 1) Οι απασχολούμενοι σε γεωργοκτηνοτροφικές εργασίες για τις οποίες ο εργοδότης δεν υποχρεούται να τους ασφαλίζει (Α.Π. 794/95). 2) Οι εργαζόμενοι με ποσοστά με εξαίρεση τις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 5 της Κ.Υ.Α. (άρθρο 11γ της Κ.Υ.Α.). 3) Οι φορτοεκφορτωτές λιμένων ξηράς που διέπονται από τη νομοθεσία που τους αφορά (άρθ. 11δ της Κ.Υ.Α.). 4) Οι αλλοδαποί που εργάζονται στην Ελλάδα και υπάγονται σε αλλοδαπό δίκαιο (άρθρο 25 του Α.Κ.). Δύνανται όμως να υπαχθούν στο ελληνικό ως προς την καταβολή του επιδόματος εορτών (Α.Π. 985/82). Αν όμως το αλλοδαπό δίκαιο δεν το προβλέπει τότε δεν το δικαιούνται (Α.Π. 1206/82). Είναι όμως προφανές ότι τέτοια μετέωρα ζητήματα επιλύονται από τα δικαστήρια. 5) Οι Έλληνες μισθωτοί που απασχολούνται στο εξωτερικό και δεν εφαρμόζεται γι' αυτούς το Ελληνικό Εργατικό Δίκαιο (Α.Π. 958/82, Πρ. Πειρ. 326/69). 6) Οι πρακτικώς ασκούμενοι σπουδαστές: α) ΤΕΙ (ΚΥΑ Ε5/1797/86 Υ.ΕΘ.Π.-Θ. και Εργασίας, ΦΕΚ 183/Β/86), β) ΣΕΔΕΤΕ-ΑΕΙ (άρθρο 11 Ν. 2327/95, ΦΕΚ 156/Α/95), γ) ΙΕΚ (άρθρο 2 Ν. 2009/92, ΦΕΚ 18/Α/92 και ΥΑ Ζ/1802/6.2.96, ΦΕΚ 104/Β/96), δ) TEEμαθητείας ΟΑΕΔ (άρθρο 9 του Ν. 1566/85, ΦΕΚ 167/Α/85) και γενικά κάθε σπουδαστής συνδεόμενος με σύμβαση μαθητείας με σκοπό την πρακτική εξάσκηση και εκπαίδευση του μαθητευόμενου για την καλύτερη κατανόηση του αντικειμένου της τέχνης του επαγγέλματος κατά την οποία γίνεται παρακολούθηση και δεν παρέχεται καμιάς μορφής παραγωγική εργασία από μέρους των σπουδαστών. 7) Οι συνδεόμενοι με σύμβαση ναυτικής εργασίας (Α.Π. 1158/95). Δ. Υπολογισμός του επιδόματος εορτών των εργαζομένων που αμείβονται με κυμαινόμενες αποδοχές Το ζήτημα υπολογισμού του επιδόματος εορτών των μισθωτών των περιπτώσεων που προβλέπονται στις διατάξεις του άρθρου 4 της Κ.Υ.Α., επειδή αμείβονται με κυμαινόμενες αποδοχές, δηλαδή με ποσοστά ή κατά μονάδα εργασίας ή με άλλο σύστημα αμοιβής εργασίας σε σταθερό ή κυμαινόμενο ωράριο, όπως με μικτό σύστημα (μηνιαίος μισθός ή ημερομίσθιο και πρόσθετες κυμαινόμενες αποδοχές με ποσοστά ή επίδομα παραγωγής ή επίδομα αυξημένης ευθύνης κ.λπ.), αντιμετωπί ζεται κατά τον εξής τρόπο: Πρώτον, εξευρίσκουμε το ύψος του ποσού του μέσου όρου του μηνιαίου μισθού ή του μέσου όρου του ημερομισθίου (ανάλογα με τον τρόπο αμοιβής) με τη διαίρεση του συνόλου των αποδοχών που πληρώθηκαν οι εργαζόμενοι εντός των χρονικών ορίων αναφοράς στα επιδόματα εορτών ή για όσο χρονικό διάστημα εντός αυτών διήρκεσε η εργασιακή των σχέση διά (:) του αριθμού των μηνών που εργάσθηκαν ή των ημερομισθίων που πραγματοποίησαν ή διατήρησαν λόγω υπερημερίας κ.λπ. του εργοδότη αξίωση αποδοχών. Ο μέσος όρος των αποδοχών των αμειβομένων με ωρομίσθιο, προκύπτει από την αναγωγή του συνόλου των αποδοχών τους κατά τα επίδικα χρονικά διαστήματα... με τη διαίρεση του ολικού ποσού που πληρώθηκαν διά (:) του αριθμού των ημερών που προσέφεραν εργασία. Δεύτερον, εξευρίσκουμε τον αριθμό των ημερομισθίων του επιδόματος εορτών που δικαιούνται οι εργαζόμενοι εφαρμόζοντας τις διατάξεις του άρθρου 1 της Κ.Υ.Α. που αναλυτικά στο ΚΕΦ. Α της παρούσας εργασίας μας περιγράφουμε. Τρίτον, πολλαπλασιάζουμε τους δυο ανωτέρω υπολογισθέντες αριθμούς, δηλαδή του μέσου ημερομισθίου ή το 1/25 (1/30 για το δώρο Πάσχα) του μέσου μηνιαίου μισθού προκειμένου για αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό επί (Χ) τον αριθμό των ημερομισθίων των επιδομάτων εορτών, ώστε το γινόμενο εκ της αριθμητικής αυτής πράξης να μας δίδει το ποσό-μισθό των επιδομάτων εορτών που δικαιούται ο κάθε εργαζόμενος. Αυτονόητο είναι, ότι όσοι από τους με μηνιαίο μισθό αμειβόμενους μισθωτούς απασχολήθηκαν πλήρη τα χρονικά διαστήματα αναφοράς στα επιδόματα εορτών, αρκεί μόνο η πρώτη αριθμητική πράξη εξεύρεσης του μέσου όρου των μηνιαίων αποδοχών που εκφράζει-απεικονίζει και το ποσό του επιδόματος εορτών. Ε. Υπολογισμός επιδόματος εορτών ειδικών κατηγοριών απασχόλησης μισθωτών Επειδή ένα μέρος εκ των κατηγοριών αυτών έχει εκλείψει, ενώ κάποιο άλλο μέρος αποτελεί αντικείμενο συλλογικών ρυθμίσεων, θα ασχοληθούμε με τις σημαντικότερες. Αυτές είναι: 1) Οι σερβιτόροι και βοηθοί σερβιτόρων που αμείβονται με ποσοστά και εργάζονται σε επισιτιστικές, ξενοδοχειακές επιχειρήσεις κ.λπ. (άρθρο 1, παρ. 5 της Κ.Υ.Α.). Γι' αυτούς προβλέπεται αύξηση των ποσοστών που έχουν κανονιστεί για την αμοιβή τους (άρθρο 54 του Ν. 2224/94) από 16% σε 28%, από 13% σε 21% και από 11% σε 18% κατά τις χρονικές περιόδους από 16 Δεκεμβρίου μέχρι 15 Ιανουαρίου του επόμενου έτους όταν αφορά το δώρο Χριστουγέννων και από την Μεγάλη Τρίτη μέχρι και την 9η ημέρα μετά το Πάσχα, όταν αφορά το δώρο Πάσχα. Ειδικά για τις κοσμικές ταβέρνες, τα κέντρα διασκεδάσεως, τα εξοχικά κέντρα και τα ψητοπωλεία οι ανωτέρω ημερομηνίες της αύξησης των ποσοστών μετατίθενται για τις 23/12 έως 22/1 για το δώρο Χριστουγέννων και από το Μεγάλο Σάββατο μέχρι και την 13η ημέρα μετά το Πάσχα για το δώρο Πάσχα. Το προϊόν της αυξήσεως αυτής περιέρχεται στον οικείο εργοδότη ο οποίος έχει υποχρέωση να καταβάλλει το αναλογούν δώρο με βάση το τεκμαρτό ημερομίσθιο της ασφαλιστικής κλάσης του ΙΚΑ, εφαρμόζοντας για τον υπολογισμό τις διατάξεις του άρθρου 1 της Κ.Υ.Α. που στο ΚΕΦ. Α της εργασίας μας περιγράφουμε. Εξαιρετικά, προκειμένου για τους σερβιτόρους και βοηθούς τους σε κοσμικά κέντρα διασκεδάσεως, ταβέρνες και εξοχικά κέντρα που διαθέτουν ορχήστρα καθώς και τα ψητοπωλεία της περιοχής Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, Αττικής πλην Νήσων το ανωτέρω προϊόν της ποσοστιαίας αύξησης μοιράζεται μεταξύ των εργαζομένων κατά την αυτή αναλογία κατά την οποία μοιράζεται και η τακτική αμοιβή τους από τα κανονικά ποσοστά. Όσοι όμως εκ των αμέσως ανωτέρω εργαζομένων δεν εργασθούν την περίοδο αυξήσεως των ποσοστών, είτε γιατί έχει λυθεί η εργασιακή των σχέση, είτε γιατί η επιχείρηση στην οποία απασχολούνται δεν θα λειτουργήσει, θα πρέπει το επίδομα εορτών να το λάβουν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 της Κ.Υ.Α. (ΚΕΦ. Α' εργασίας μας) και με βάση το τεκμαρτό ημερομίσθιο του ΙΚΑ (Εγγ. Υπ. Εργ. 10976/ 94). 2) Το προσωπικό των κουρείων και κομμωτηρίων, που αμείβεται με ποσοστά μόνο, οι τιμές των κουρευτικών και λοιπών υπηρεσιών αυξάνονται κατά 30% για 15 ημέρες πριν από το Πάσχα και από 6 Δεκεμβρίου έως 5 Ιανουαρίου του νέου έτους. Το προκύπτον ποσόν εκ της αυξήσεως αυτής μετά την παροχή από αυτό ποσόν ίσο με το δπλάσιο για το δώρο Χριστουγέννων και 4πλάσιο για το δώρο Πάσχα του γενικού κατώτατου ορίου ημερομισθίου (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.) σε κάθε βοηθό... μοιράζεται σε ίσα μέρη σε όλους τους τεχνίτες και τεχνίτριες κάθε καταστήματος και αποκλείονται οι προσωπικά εργαζόμενοι εργοδότες, εφόσον απασχολούν περισσότερους από ένα τεχνίτες. Εργοδότης με ένα μόνο τεχνίτη δύναται να συμμετέχει στο προϊόν της ανωτέρω αυξήσεως, αρκεί πρώτα να αφαιρέσει το μερίδιο που αντιστοιχεί για τους βοηθούς σύμφωνα με τ' ανωτέρω. Κουρεία και Κομμωτήρια που δεν αυξάνουν ως ανωτέρω τις τιμές τους, οφείλουν σε καθένα εργαζόμενο, αν μεν είναι τεχνίτης το 25πλάσιο του ημερομισθίου ως δώρο Χριστουγέννων, ενώ για τους βοηθούς τεχνιτών ημερομίσθια, ίσο με το 10πλάσιο ως δώρο Χριστουγέννων. Ως ημερομίσθιο λαμβάνεται το κατώτερο... των Ε.Γ.Σ.Σ.Ε., εκτός και ισχύει ευνοϊκότερο βάσει συλλογικής ρύθμισης... 3) Στο προσωπικό που αμείβεται με ποσοστά των επιχειρήσεων λουτρών καθαριότητας, ιαματικών και θαλασσίων λουτρών οι τιμές των εισιτηρίων αυξάνονται κατά 25% από 8/12 έως 25/1 του επόμενου έτους για την απόδοση του δώρου Χριστουγέννων. Το προϊόν της αυξήσεως αυτής περιέρχεται στον οικείο εργοδότη που υποχρε ούται να καταβάλλει τα επιδόματα εορτών σε ημερομίσθια με βάση την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. και σύμφωνα με τους ορισμούς των διατάξεων άρθρου 1 της Κ.Υ.Α. που στο ΚΕΦ. Α' της εργασίας μας αναφέρουμε. 4) Οδηγοί επιβατικών αυτοκινήτων δημοσίας χρήσεως (Ταξί-Αγοραία). Με βάση τις διατάξεις του άρθρου 33, παρ. 1 Ν.Δ. 3334/55, των άρθρων 15 των Π.Δ. 243 και 244/87 (ΦΕΚ 104 Α'), του άρθ. 8 Ν. 3076/54, καθώς και του άρθ. 3 του Α.Ν. 4/67, εκδίδονται έγκαιρα τις παραμονές των εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα κάθε έτους, αποφάσεις από τον Υπουργό Μεταφορών και Επικοινωνιών, για οικονομική ενίσχυση και για ορισμένο χρονικό διάστημα κατά τις εορτές αυτές, οι οποίες συνίστανται σε ευρώ, ποσό που επιβαρύνει τον μισθωτή (πελάτη-επιβάτη) του αυτοκινήτου πέραν του ποσού που γράφει ο μετρητής για την κάθε διαδρομή. Επειδή στις αποφάσεις αυτές δεν γίνεται αναφορά και επομένως διάκριση για την σχέση του οδηγού με το όχημα (π.χ. αν είναι ιδιοκτήτης του ή το κατέχει με ενοίκιο δηλαδή με σύμβαση μίσθωσης προσοδοφόρου πράγματος κατ' αρθ. 638 του Α.Κ. ή συνδέεται μετά του ιδιοκτήτη του με σχέση εξαρτημένης εργασίας), προκύπτει, ότι σκοπός των διατάξεων αυτών είναι ο της οικονομικής ενίσχυσης όλων των οδηγών Ταξί-Αγοραίων χωρίς εξαίρεση. Με βάση τα προεκτεθέντα αλλά και το σύνολο των ρυθμίσεων αναφορικά με το επίδομα εορτών, στο επίμαχο πρόβλημα διαμορφώνονται δύο λύσεις: α) Αν μεν τα χρήματα της οικονομικής ενίσχυσης βάσει της οικείας απόφασης του Υπουργού Μεταφορών... που εισπράττει ο οδηγός τα αποδίδει εξ ολοκλήρου στον εργοδότη του (ιδιοκτήτης Ταξί), τότε θα πρέπει να πληρώνεται τα επιδόματα εορτών σύμφωνα με το άρθρο 1 της Κ.Υ.Α. και β) Αν δε τα χρήματα αυτά συμφωνείται να τα παίρνει ο ίδιος ο εργαζόμενος ως αντάλλαγμα του επιδόματος εορτών, τότε θα πρέπει να του γίνονται από τον μισθό του οι ανάλογες εισφορές... Θα πρέπει πάντως να τονισθεί, ότι σύμφωνα με την παρ. 8 άρθ. 4 της Κ.Υ.Α. για το δώρο εορτών οι οδηγοί Ταξί στην ανωτέρω α' περίπτωση δικαιούνται επιπλέον 6πλάσιο και 11πλάσιο ημερομίσθιο αντίστοιχα ως δώρο Πάσχα και Χριστουγέννων, ενώ στη β' περίπτωση το δώρο εορτών καταβάλλεται σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθ. 1 της Κ.Υ.Α. με βάση τις οικείες ρυθμίσεις για τους όρους εργασίας των οδηγών αυτοκινήτων Αγοραίων-Ταξί. 5) Προσωπικό εξυπηρέτησης του οίκου του εργοδότη (βοηθοί, θαλαμηπόλοι, παιδαγωγοί, κηπουροί, μάγειροι κ.λπ.). Το επίδομα εορτών υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 της Κ.Υ.Α. (ΚΕΦ. Α) βάσει των σε χρήμα καταβαλλομένων μηνιαίων αποδοχών. Ειδικά για το οικόσιτο προσωπικό το δώρο εορτών δεν δύναται να είναι κατώτερο του 10πλασίου για τα Χριστούγεννα και του 8πλασίου για το Πάσχα του γενικού κατωτάτου ημερομισθίου της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε., μειούμενο ανάλογα για μικρότερη απασχό ληση από τα πλήρη όρια που θέτει το άρθρο 1 της Κ.Υ.Α. 6) Οι μισθωτοί που απασχολούνται στην επεξεργασία και συσκευασία σταφίδας, στην κοπή και συσκευασία σταφυλιών καθώς και στην συσκευασία εσπεριδοειδών και φρούτων γενικά, δικαιούνται επίδομα εορτών... ένα ημερομίσθιο για κάθε πέντε (5) ημερομίσθια που πραγματοποίησαν. 7) Οικοδόμοι: Σύμφωνα με το Ν. 4321/63 (άρθρα 1 έως 9) για τους εργατοτεχνίτες οικοδόμους διαφόρων οικοδομικών και τεχνικών εν γένει έργων, έχει συσταθεί ειδικός λογαριασμός Δώρου Εορτών Οικοδόμων (ΕΛΔΕΟ) στον οποίο οι κύριοι των έργων ή οι εργολάβοι καταβάλλουν εισφορά εκ ποσοστού 25% επί των αποδοχών των οικοδόμων. Με βάση το λογαριασμό αυτό αποδίδεται τρεις φορές το χρόνο στους δικαιού μενους οικοδόμους το αναλογούν ποσό του επιδόματος εορτών και του επιδόματος αδείας από την αρμόδια υπηρεσία του ΙΚΑ. Με το άρθρο 8 του ιδίου νόμου είναι άκυρη πάσα συμφωνία περί καταβολής ή προκαταβολής συμψηφισμού προς υπερτέραν των νομίμων αποδοχές προ του καθορισμένου χρόνου απόδοσης των αποδοχών των δώρων εορτών... και του επιδόματος αδείας των οικοδόμων, όταν αυτές χορηγούνται υπό του ειδικού λογαριασμού (ΕΛΔΕΟ). Η διάταξη αυτή έχει ως σκοπό την διαφύλαξη της τάξεως στο θέμα αυτό, αφενός μεν για να αποτρέπει σφάλματα και παραλήψεις των εργοδοτών από κάθε είδους συμψηφισμούς, αφετέρου δε την προστασία των συμφερόντων των εργαζομένων που σύμφωνα με την απόφαση Ολομέλειας του Αρείου Πάγου αριθ. 452/71 αφορά αποκλειστικά τους οικοδόμους. 8) Αποκλειστικές νοσοκόμες: Ο υπολογισμός των επιδομάτων εορτών καθώς και των αποδοχών αδείας και του επιδόματος αδείας γίνεται σύμφωνα με τις εγκυκλίους του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, (εφαρμογή έχει το κατώτερο βασικό ημερομίσθιο της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.). 9) Δημόσιοι υπάλληλοι: α) Τον τρόπο υπολογισμού προβλέπει ο Ν. 1041/80 σε συνδυασμό με το Ν. 3205/03 «μισθολόγιο για το προσωπικό της Δημόσιας Διοίκησης...». β) Σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 4 της Κ.Υ.Α. 19040/81 στους υπαλλήλους που συνδέονται με το Δημόσιο ή τα Ν.Π.Δ.Δ. με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου και έχουν αντιμισθία τακτικού διοικητικού υπαλλήλου, καταβάλλεται σαν επίδομα εορτών ότι και στους τακτικούς υπαλλήλους του αντιστοίχου μισθού. Χρονική διάρκεια υπολογισμού δώρου εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα είναι αντιστοίχως η 16/4 έως 15/12 και 16/12 έως 15/4 του έτους (Έγγραφο Υπ. Οικονομικών - ΓΛΚ αριθ. 2038675/6239/0022/90). Η εφαρμογή των ανωτέρω ισχύει και για τα ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα επιχορηγούμενα από το κράτος εφόσον υιοθετούν βάσει κανονισμού ή απόφασης το μισθολόγιο των Δημοσίων Υπαλλήλων... Αν όμως οι εργαζόμενοι δεν αμείβονται με τις ανωτέρω διατάξεις, τότε ο χρόνος υπολογισμού κ.λπ. είναι αυτός των λοιπών άρθρων της Κ.Υ.Α. αυτά μέχρι και την ισχύ του Ν. 3845/10, άρθρο 3 παρ. 6 (ΦΕΚ 65 Α) «μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της Ελληνικής Οικονομίας...», σύμφωνα με τον οποίο τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα..., καθορίζονται ως εξής: α) Το επίδομα εορτών Χριστουγέννων σε πεντακόσια (500) ευρώ και β) Το επίδομα εορτών Πάσχα σε διακόσια πενήντα (250) ευρώ. Αυτά καταβάλλονται εφόσον οι πάσης φύσεως τακτικές αποδοχές, επιδόματα και αμοιβές δεν υπερβαίνουν κατά μήνα, υπολογιζόμενες σε δωδεκάμηνη βάση τα τρεις χιλιάδες (300) ευρώ. Αν υπερβαίνουν το ύψος αυτό, τα επιδόματα καταβάλλονται μέχρι του ορίου των τριών χιλιάδων (3000) ευρώ με ανάλογη μείωσή τους. Ήδη όμως με την παράγραφο Γ του ν. 4293/12 καταργήθηκαν από 1.1.2013 τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων, Πάσχα που προβλέπονται από οποιαδήποτε γενική ή ειδική διάταξη ή ρήτρα ή όρο συλλογικής σύμβασης εργασίας, διαιτητική απόφαση ή με ατομική σύμβαση εργασίας ή συμφωνία για λειτουργούς, υπαλλήλους και μισθωτούς του Δημοσίου, ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ και ΟΤΑ καθώς και για τα μόνιμα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και αντίστοιχους της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβε στικού και Λιμενικού Σώματος. 10) Ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί: Δικαιούνται τα επιδόματα εορτών κ.λπ., όπως οι δημόσιοι εκπαιδευτικοί, γιατί σύμφωνα με τις διατάξεις των Νόμων 3385/58, 682/77, 817/78, άρθρο 62 του Ν. 1566/85 του Ειρην. Πειραιά 103/91 και της απόφ. 1469/84 Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, ωρίσθη, ότι οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί λαμβάνουν τουλάχιστον τις εκάστοτε αποδοχές των πάσης φύσεως επιδομάτων των ομοιοβάθμων των Δημοσίων Εκπαιδευτικών. Σχετικά με το ζήτημα αν η εισοδηματική πολιτική που αφορά τις περικοπές στο Δημόσιο Τομέα καταλαμβάνει και τους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς, το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και θρησκευμάτων με την ανακοίνωση τύπου την 21.3.10, αναφέρει, ότι, «ο νόμος για την εισοδηματική πολιτική αφορά στο δημόσιο τομέα για την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την περικοπή αποδοχών εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα προς όφελος των ιδιωτικών συμφερόντων... κ.λπ.». ΣΤ. Μεταβίβαση της επιχείρησης και δώρο εορτών Ο νέος εργοδότης υποχρεούται να καταβάλλει το τυχόν οφειλόμενο από τον αρχικό εργοδότη Δώρο Εορτών (Α.Π. 469/92, αρθ. 651 του Α.Κ. και Π.Δ. 178/02). Ζ. Το επίδομα εορτών στη μερική απασχόληση - Εκ περιτροπής και διαλείπουσα εργασία - Διαθεσιμότητα Στη μερική απασχόληση διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις: α) Μισθωτός απασχολούμενος καθημερινώς λιγότερο από το πλήρες ωράριο, το δώρο εορτών υπολογίζεται κατά τον ίδιο τρόπο με την πλήρη απασχόληση, αλλά με βάση τις μειωμένες αποδοχές που αντιστοιχούν στη μειωμένη απασχόληση. β) Μισθωτός απασχολούμενος με διαλείπουσα ή εκ περιτροπής εργασία με πλήρες ή μειωμένο ωράριο, το επίδομα εορτών υπολογίζεται με την ίδια μέθοδο-τακτική που ακολουθείται σύμφωνα με την παρ. 5 άρθ. 1 της Κ.Υ.Α. για τους απασχολούμενος στα δημόσια, δημοτικά και κοινοτικά έργα, τις εποχικά εκτελούμενες εργασίες κ.λπ. (ΚΕΦ Α). Αξιοσημείωτη παρατήρηση: Η διάταξη της παρ. 3 άρθ. 4 της Κ.Υ.Α. που αναφέρει, ότι οι μισθωτοί με σύστημα εργασίας εκ περιτροπής, δικαιούνται τα επιδόματα εορτών... που αναλογούν στις ημέρες κατά τις οποίες δεν προσέφεραν εργασία στο μισό, μετά και τον Ν. 2639/98 (παρ. 2 άρθ. 2) που διασαφηνίζει την εκ περιτροπής εργασία και ταυτίζει την αμοιβή της με τον πραγματικό χρόνο απασχόλησης των μισθωτών, δεν έχει εφαρμογή σήμερα παρά μόνο στην περίπτωση συμφωνημένης συνθήκης μεταξύ των κοινωνικών εταίρων ή σε ατομικό επίπεδο, μεταξύ εργοδότη και μισθωτού (Α.Π. 570/56, Πρ. Αθ. 9308/58). Οι μισθωτοί σε κατάσταση διαθεσιμότητας (χρόνος έως τρεις (3) κατ' έτος μήνες, άρθρο 10 του Ν. 3198/55), δικαιούνται για το χρόνο της κατάστασης αυτής το μισό των επιδομάτων εορτών... που αναλογούν στο χρόνο αυτό (παρ. 2, άρθ. 4 της Κ.Υ.Α.). Η. Επιδόματα εορτών των πολλαπλώς απασχολουμένων και με διαφορετικές συμβάσεις εργασίας Οι μισθωτοί γενικά (ιδιωτικοί υπάλληλοι, εργατοτεχνίτες, μαθητευόμενοι) που απασχολούνται σε περισσότερους από ένα εργοδότες και αμείβονται με μηνιαίο μισθό ή ημερομίσθιο ή ωρομίσθιο ή κατά μονάδα εργασίας δικαιούνται να λάβουν δώρο εορτών από όλους τους εργοδότες με τους οποίους συνδέονται με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, ανάλογα με το χρόνο της εργασίας τους και το ποσό της αμοιβής τους που τους αντιστοιχεί από τον κάθε εργοδότη. Περιπτώσεις μισθωτών που κατά τα επίδικα χρονικά διαστήματα των δώρων εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα έχουν υπογράψει με τους εργοδότες διαφορε τικές συμβάσεις εργασίας, π.χ. μια πλήρους και άλλη μερικής απασχόλησης, υπολογίζεται το δώρο εορτών χωριστά για κάθε χρονική περίοδο που αντιστοιχεί η κάθε σύμβαση. Θ. Αποδοχές που λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του επιδόματος εορτών - Ανάλυση της έννοιας τακτικών αποδοχών - Μη συνυπολογισμός παροχών στο επίδομα εορτών Σύμφωνα με την παρ. 1 άρθρου 3 της Κ.Υ.Α. τα επιδόματα εορτών υπολογίζονται βάσει των πράγματι καταβαλλομένων μισθών ή ημερομισθίων την 10η Δεκεμβρίου κάθε χρόνου, για το επίδομα Χριστουγέννων και την 15η ημέρα πριν από το Πάσχα για το επίδομα Πάσχα ή την ημερομηνία λύσεως της εργασιακής τους σχέσης. Περαιτέρω με την παρ. 3 του ιδίου άρθρου ορίζεται ότι, αποδοχές δια οικείων συλλογικών συμβάσεων εργασίας, διαιτητικών αποφάσεων ή άλλων διατάξεων κ.λπ. μεγαλύτερες των ισχυόντων τις ανωτέρω καθοριζόμενες ημερομηνίες και με αναδρομική ισχύ προγενέστερη αυτών, θα πρέπει να καταβάλλονται ως συμπληρωματική διαφορά στα δώρα εορτών. Εξ αντιδιαστολής προς τη διάταξη αυτή επιδόματα κ.λπ. παροχές χορηγούμενες τακτικά, αλλά διακόπηκαν ξαφνικά για κάποιο λόγο θα πρέπει κατά τη γνώμη μας να συνυπολογίζονται μέχρι τη συγκεκριμένη ημερομηνία διακοπής τους. (Σχετικό και το υπ' αριθμ. 10653/17.2.05 έγγραφο του Υπ. Εργασίας...). Το επίδομα εορτών καταβάλλεται σε χρήμα και δεν επιτρέπεται η καταβολή του σε είδος. Στην περίπτωση κατά την οποία ολόκληρος ο καταβαλλόμενος μισθός ή μέρος αυτού παρέχεται από τον εργοδότη προς τον εργαζόμενο σε είδος, θα πρέπει να αποτιμηθεί σε χρήμα προκειμένου να υπολογισθεί το επίδομα εορτών. Για τον υπολογισμό του λαμβάνουμε την αμοιβή που αντιστοιχεί για τον νόμιμο χρόνο απασχόλησης των εργαζομένων (Έγγρ. Υπ. Εργασίας 10510/98). Χρόνος καταβολής των επιδομάτων εορτών - Τμηματική καταβολή - Παραίτηση από το δικαίωμα λήψης του επιδόματος - Περίπτωση θανάτου μισθωτού - Συμψηφισμός - Παραγραφή Σύμφωνα με το άρθρο 10 παρ. 1 της Κ.Υ.Α. το επίδομα εορτών Χριστουγέννων καταβάλλεται την 21η Δεκεμβρίου. Ο εργοδότης όμως δύναται να παρακρατήσει τα ποσά τα οποία αντιστοιχούν και αναλογούν στο χρονικό διάστημα από 21ης μέχρι 31ης Δεκεμβρίου και να τα αποδώσει στο μισθωτό την 31η Δεκεμβρίου (δήλη ημέρες κατ' Α.Κ. άρθρο 341, χωρίς να επιτρέπεται παράταση των καταληκτικών αυτών ημερομηνιών παρά μόνο σε περίπτωση που συμπίπτουν με ημέρα αργίας η καταβολή γίνεται την επομένη ημέρα (άρθρο 341 του Α.Κ.). Εάν ο εργοδότης δεν καταβάλλει τα επιδόματα εορτών μέχρι τις ορισθείσες ημερομηνίες, τότε καθίσταται υπερήμερος και οφείλει τόκους υπερημερίας (άρθ. 345 του Α.Κ., Ειρ. Πειρ. 555/06, Α.Π. 233 και 234/04 και Αρ. Πάγου Ολομέλεια 39 και 40/02). Τμηματική καταβολή: Από τα πολιτικά δικαστήρια έγινε δεκτό ότι, επιτρέπεται η συνομολόγηση ειδικής συμφωνίας μεταξύ εργοδότη και μισθωτού με την οποία τα δώρα εορτών θα προκαταβάλλονται ή θα καταβάλλονται τμηματικά σε μηνιαίες δόσεις πριν από τον καθορισμένο χρόνο πληρωμής τους, εφόσον δεν παραβιάζονται οι διατάξεις των ελαχίστων νομίμων αποδοχών (Α.Π. 1282/81, 1921/90, 392/05, Εφ. Θεσ/νίκης 2032/89, Ειρ. Πειρ. 754/87 και Ολομ. Α.Π. 452/71). Παραίτηση: Οι διατάξεις που αναφέρονται στην καταβολή των δώρων εορτών θεωρούνται δημοσίας τάξεως, επειδή έχουν θεσπισθεί για λόγους κοινωνικούς και δημοσίου συμφέροντος. Έτσι δεν επιτρέπεται και είναι άκυρη κάθε αντίθετη ρητή ή σιωπηρή συμφωνία καθώς και παραίτηση του μισθωτού από την αξίωση για δώρα εορτών. Επίδομα εορτών αποθανόντος μισθωτού: Δικαιούνται να απαιτήσουν οι κληρονόμοι το επίδομα εορτών, εφόσον η εργασία του θανόντος είχε παρασχεθεί κατά τα χρονικά διαστήματα που προβλέπει η Κ.Υ.Α. 19040/81 (Εγγ. Υπ. Εργασίας 18890/82). Συμψηφισμός: Έγινε δεκτό από τα δικαστήρια, ότι είναι επιτρεπτή και νόμιμη η συμφωνία μεταξύ εργοδότου και μισθωτού, όπως στις καταβαλλόμενες υπέρτερες αποδοχές καταλογίζονται τα επιδόματα εορτών, αρκεί το σύνολο των αποδοχών να καλύπτει τα νόμιμα κατώτατα όρια των μισθών και των επιδομάτων εορτών. Απαγορεύεται μόνον ο μονομερής υπό του εργοδότου συμψηφισμός (Ολ. Α.Π. 452/71, Α.Π. 823/79, 1682/81, 1532/83 και 1921/90). Παραγραφή: Τα δώρα εορτών αποτελούν αποδοχές και ως εκ τούτου υπάγονται στην δετή παραγραφή κατ' άρθρο 250 του Α.Κ. Για τους εργαζόμενους στο Δημόσιο Τομέα ισχύει 2ετής παραγραφή (Ν.Δ. 321/69 και 369/76 και απόφ. Ανωτ. ΕΙΔ. Δικαστηρίου 9/09). Κ. Περιορισμός του επιδόματος εορτών Σύμφωνα με τις παρ. 2 και 3 άρθρου 10 της Κ.Υ.Α. τα επιδόματα εορτών... δύνανται να περιορισθούν για τους υπαλλήλους και τους εργατοτεχνίτες... σε ποσά ίσα με το 100πλάσιο για το επίδομα εορτών Χριστουγέννων, του γενικού κατωτάτου ορίου (βασικού) ημερομισθίου του ανειδικεύτου εργάτου που προβλέπεται από την εκάστοτε ισχύουσα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, για όσους μισθωτούς δικαιούνται να λάβουν το επίδομα εορτών πλήρες. Για όσους δεν το δικαιούνται πλήρες, επειδή δεν απασχολήθηκαν όλα τα χρονικά διαστήματα που αναφέρονται στην παρ. 2 άρθρου 1 της Κ.Υ.Α., το ποσό του περιορισμού θα είναι αντιστοίχως ανάλογο μειωμένο προς τον χρόνο απασχόλησής τους. Από την εν λόγω διατύπωση της διάταξης προκύπτει, ότι ο περιορισμός είναι δυνητικός και όχι υποχρεωτικός (Α.Π. 353/86). Αυτό σημαίνει κατά την παρ. 3, άρθ. 10, ότι ο περιορισμός αυτός δεν χωρεί, όταν βάσει του μισθού ή του ημερομισθίου της οικείας ρύθμισης ή συμφωνίας ή συνήθειας ή υποχρεωτικού κανόνα δικαίου ή άλλης διάταξης, προκύπτει μεγαλύτερο ποσό δώρου εορτών... Άρα σ' αυτή την περίπτωση ο μισθωτός δύναται να τύχει απολαβών υψηλότερων του περιορισμού που θέτει η σχετική διάταξη (Α.Π. 392/05 και 591/06). Λ. Απόδοση εισφορών εκ του επιδόματος εορτών στους οικείους ασφαλιστικούς φορείς Τα επιδόματα εορτών υπόκεινται αυτοτελώς όπως και οι τακτικές αποδοχές σε όλες τις κρατήσεις και εισφορές που προβλέπονται για τους οικείους ασφαλιστικούς Οργανισμούς ή λογαριασμούς κοινωνικής πολιτικής και σε φόρο μισθωτών υπηρεσιών και χαρτόσημο μέχρι του ποσού της ανωτάτης ασφαλιστικής κλάσης του ΙΚΑ-ΤΕΑΜ ή του πλαφόν που ισχύει κάθε φορά για τους ασφαλισμένους από 1.1.1992 και εντεύθεν (Ν. 2084/92). Οι εισφορές υπέρ του ΙΚΑ πρέπει να καταβάλλονται εφάπαξ μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου προκειμένου για το Δώρο Χριστουγέννων. Μ. Ποινικές και διοικητικές κυρώσεις για παραβάσεις των εργοδοτών επί της υποχρέωσης χορηγήσεως του δώρου εορτών Για τους παραβάτες των διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας, άρα και της υποχρέωσης καταβολής-χορήγησης του επιδόματος εορτών στους εργαζόμενους, εφαρμογή έχουν οι διατάξεις των κατωτέρω νόμων περί ποινικών και διαιτητικών κυρώσεων, ως εξής: α) Ποινικές κυρώσεις: Ο Α.Ν. 690/45 (άρθρο μόνο) «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του Α.Ν. 28/44 όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 άρθρου 8 του Ν. 2336/95 (ΦΕΚ 189/A') «Κυρώσεις για καθυστέρηση καταβολής αποδοχών». Εν συνεχεία το άρθρο 17 του Ν. 2639/98 που τροποποιήθηκε με την παρ. 2, άρθ. 3 του Ν. 3385/05 ως ακολούθως: 1) Κάθε εργοδότης που παραβαίνει τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, που αφορούν στους όρους και τις συνθήκες εργασίας και συγκεκριμένα τα χρονικά όρια εργασίας ή την αμοιβή ή την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 6 μηνών ή με χρηματική ποινή τουλάχιστον 900 ευρώ ή και με τις δύο αυτές ποινές. 2) Ειδικές διατάξεις... που προβλέπουν βαρύτερη ποινική μεταχείριση εξακολουθούν να ισχύουν». β) Διοικητικές κυρώσεις: Σύμφωνα με το άρθρο 11 του Ν. 3846/10 (ΦΕΚ 66/Α/10) και του 8 του Ν. 3762/09 (ΦΕΚ 75/Α/09) που τροποποίησε το άρθρο 3 παρ. 3 του Ν. 3385/05, α) ορίζονται νέα όρια προστίμου για κάθε μία παράβαση της εργατικής νομοθεσίας, από τριακόσια (300) ευρώ μέχρι πενήντα χιλιάδες ευρώ (50.000) και β) προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της συγκεκριμένης παραγωγικής διαδικασίας... για χρονικό διάστημα μέχρι τριών (3) ημερών. Επίσης με απόφαση του Υπουργού Εργασίας... προσωρινή διακοπή... μεγαλύτερο από τρεις (3)ημέρες ή και οριστική διακοπή της λειτουργίας... . Προϊσχύουσες διατάξεις το άρθ. 16 Ν. 2639/98, το άρθ. 12-4 Ν. 2874/00, το άρθ. 21 παρ. 11 Ν. 3144/03 και το άρθρο 4 Ν. 3227/04. 1ος Πίνακας Εξεύρεση του συντελεστή επί μισθών και ημερομισθίων αναλογίας Δώρου Χριστουγέννων διαστήματος από 1/5-31/12 Εάν π.χ. είναι μισθωτός εργάσθηκε μέχρι 31/5 δηλ. 31 ημέρες (1/5 - 31/5) θα λάβει ως δώρο Χριστουγέννων ο επί μισθώ αμειβόμενος 0,1305 του μισθού και ο με ημερομίσθιο αμειβόμενος 3,263 ημερομίσθια. Ολόκληρο το δώρο Χριστουγέννων το δικαιούνται όσοι απασχολήθηκαν όλο το χρονικό διάστημα που καλύπτει από 1/4 έως 31/12. Οι αμειβόμενοι με μισθό δικαιούνται 2/25 του μισθού τους για κάθε 19 ημέρες σχέσης εργασίας. Επομένως με τη συμπλήρωση 257,5 ημερών δικαιούνται ολόκληρο το δώρο (19:2=9,5X25=237,5). 2ος Πίνακας Εξεύρεση των επιπλέον ημερομισθίων λόγω απασχολήσεως κατά τις Κυριακές ή εορτές ή νύκτες από 1/5 - 31/12 Για την εξεύρεση των επιπλέον ημερομισθίων (προσαυξήσεως) του δώρου Χριστουγέννων - Νέου Έτους που δικαιούνται οι μισθωτοί (που αμείβονται με μισθό ή ημερομίσθιο) λόγω απασχολήσεως κατά Κυριακές και εξαιρετέες εορτές ή νύκτες μέσα στο διάστημα από 1/5 έως 31/12. Ο συντελεστής εξευρίσκεται για μεν τους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό (Υπάλλ.) με τη διαίρεση των 25 ημερομισθίων δια των 200 ημερών, για δε τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο (Εργ/τη) με τη διαίρεση των 25 ημερομισθίων δια 210. Στον παρόντα Πίνακα δεν έχει γίνει στρογγυλοποίηση του προκύπτοντος πηλίκου. Όσοι απασχολούνται κατά Κυριακές και εορτές ή νυκτερινές ώρες για τις προσαυξήσεις του 75% και 25% αντίστοιχα δικαιούνται αναλογία δώρου εορτών. Για την εξεύρεση του αναλογούντος δώρου Χριστουγέννων ανάγονται σε ημερομίσθια οι προσαυξήσεις αυτές. Π.χ. εάν ένας εργαζόμενος στο διάστημα από 1/5 έως 31/12 εργάσθηκε 15 Κυριακές και 20 νύκτες οι προσαυξήσεις 75% και 25% αντιστοιχούν με 16,25 ημερομίσθια. (15 Κυριακές Χ 75% = 11,25 + 20 νύκτες Χ 25% = 5. Σύνολο 11,25+5=16,25 ημερομίσθια). Ανατρέχοντας στον πίνακα 4 στη στήλη των Ημερομισθίων 16,25 και πολλαπλασιάζοντας με τον συντελεστή εξευρίσκουμε το επιπλέον ύψος του επιδόματος Χριστουγέννων που δικαιούται. Ο συντελεστής είναι διαφορετικός για τον αμειβόμενο με μισθό (Υπαλλ.) από αυτόν του αμειβόμενου με ημερομίσθιο (Εργ/τη). Έτσι βλέπουμε ο μεν πρώτος δικαιούται 2,03/25 του μισθού επιπλέον και ο δε δεύτερος 1,93 ημερομίσθια. Αυτό είναι το επιπλέον δώρο λόγω Κυριακής και νυκτερινής εργασίας. Στο σύνολο του επιδόματος Πάσχα πρέπει να προστεθεί και η αναλογία λόγω επιδόματος αδείας. Το σύνολο πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή 0,04166 (0,5:12).
ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου – Εργατικά – Εργατική νομοθεσία – Ασφαλιστική νομοθεσία – ΣΣΕ – Αποδοχές – Μισθός – Ημερομίσθιο – Επιδόματα – Συνταξιοδότηση – ΙΚΑ – ΕΑΕΔ Περιοδικό Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου
