Αλλαγές που έγιναν με το άρθρο 68 του ν. 4174/2013 αναφορικά σε θέματα πρόληψης και καταστολής εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (ξέπλυμα χρήματος) σε σχέση με τα αδικήματα της φορολογικής νομοθεσίας (μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο κ.τ.λ.) Επιμέλεια - ΣύνταξηΣπυρίδων Γ. ΑναγνώστουΣυγγραφέαςΕιδικός επί φορολογικών θεμάτων Γενικά Με την εγκύκλιο διαταγή ΠΟΛ. 1207/3.9.2013 κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 4174/2013 "φορολογικές διαδικασίες και άλλες διατάξεις" με τις οποίες τροποποιούνται ορισμένες διατάξεις του ν. 3691/2008 "πρόληψη και καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και άλλες διατάξεις" (ΦΕΚ 166Α') και συγκεκριμένα: α) Τροποποιούνται οι διατάξεις των άρθρων 3, 5, 6, 7, 7Α, 13, 40, 51 και 52 του ν. 3691/2008. β) Αντικαθίσταται το άρθρο 29 του ν. 3691/2008. Διευκρινιστικές οδηγίες για την ορθή εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων εδόθησαν με νεώτερη εγκύκλιο ΠΟΛ. 1180/16.7.2014. 1) Βασικά σημεία της ΠΟΛ. 1180/2014 Με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 68 του ν. 4174/2013 εξαιρέθηκαν από τον ορισμό των βασικών αδικημάτων ορισμένα αδικήματα για τα οποία προβλέπεται ποινή χαμηλότερη της γενικής ρήτρας, δηλαδή ποινή η οποία μπορεί να είναι χαμηλότερη των έξι μηνών φυλάκισης, απαλείφοντας έτσι περιπτώσεις φοροδιαφυγής χαμηλού φορολογικού ενδιαφέροντος σε σχέση με την αντιμετώπιση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Επίσης, προστίθεται ως βασικό αδίκημα και το αδίκημα της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο, λόγω της σημασίας του εν λόγω αδικήματος στη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Ειδικότερα, τα βασικά αδικήματα που ενδιαφέρουν τις φορολογικές αρχές είναι, σύμφωνα με το άρθρο 3 περίπτωση ιη' του ν. 3691/2008, τα κάτωθι: α) Της φοροδιαφυγής - Μη υποβολή δήλωσης ή υποβολή ανακριβούς δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, εφόσον ο φόρος που αναλογεί στα καθαρά εισοδήματα που έχουν αποκρυβεί υπερβαίνει σε κάθε διαχειριστική περίοδο το ποσό των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ, καθώς και η αποφυγή πληρωμής φόρου πλοίων (άρθρο 17 του ν. 2523/1997 - ΦΕΚ 179 Α' - όπως ισχύει). - Μη απόδοση ή ανακριβής απόδοση Φ.Π.Α., παρακρατούμενων και επιρριπτόμενων φόρων, τελών ή εισφορών, εφόσον το προς απόδοση ποσό του κύριου φόρου, τέλους ή εισφοράς ή το ποσό του Φ.Π.Α. που συμψηφίστηκε ή δεν αποδόθηκε ή αποδόθηκε ανακριβώς, υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ σε ετήσια βάση (άρθρο 18, με την εξαίρεση της περίπτωσης α' της παραγράφου 1, του ν. 2523/1997, όπως ισχύει). - Έκδοση ή αποδοχή εικονικών φορολογικών στοιχείων για ανύπαρκτη συναλλαγή στο σύνολό της ή για μερικό μέρος αυτής, εφόσον η συνολική αξία των εικονικών φορολογικών στοιχείων υπερβαίνει το ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ, καθώς και μη έκδοση ή ανακριβής έκδοση στοιχείων (άρθρο 19, με την εξαίρεση της περίπτωσης του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του ν. 2523/1997, όπως ισχύει και μετά την αντικατάσταση του Π.Δ. 186/1992 από τις διατάξεις του Κ.Φ.Α.Σ.). β) Της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο, εφόσον το συνολικό χρέος από κάθε αιτία, συμπεριλαμβανομένων των κάθε είδους τόκων ή προσαυξήσεων μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών, υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ, με την εξαίρεση της μη καταβολής των χρεών που προκύπτουν από χρηματικές ποινές ή πρόστιμα που επιβλήθηκαν από τα δικαστήρια ή από διοικητικές αρχές (άρθρο 25 του ν. 1882/1990 - ΦΕΚ 43 Α', όπως ισχύει, με την εξαίρεση της περίπτωσης α της παραγράφου 1). 2) Υποχρεώσεις των ΔΟΥ και των Ελεγκτικών Κέντρων Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 29 του ν. 3691/2008, όπως τροποποιήθηκαν με το άρθρο 68 του ν. 4174/2013, οι Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (Δ.Ο.Υ.) και τα ελεγκτικά κέντρα, όταν διαπιστώνουν περιπτώσεις παραβάσεων της φορολογικής νομοθεσίας, καθώς και των λοιπών αδικημάτων αρμοδιότητάς τους που υπάγονται στα βασικά αδικήματα, υποβάλλουν αναφορές στην Αρχή του άρθρου 7 του ν. 3691/2008 ενημερώνοντας συγχρόνως και τη Γενική Διεύθυνση Φορολογικών Ελέγχων και Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, εφόσον το ποσό των παραβάσεων υπερβαίνει τις πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ, σύμφωνα με τις οδηγίες που δόθηκαν με το ΔΕΛ Δ 1148965 ΕΞ 2013/30.9.2013 έγγραφό μας. Επισημαίνουμε τα ακόλουθα: - Αναφορές του ν. 3691/2008 δεν αποστέλλονται στην περίπτωση που ο υπόχρεος καταβάλει το φόρο που του καταλογίστηκε στα πλαίσια του φορολογικού ελέγχου, εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας των 30 ημερών, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Φ.Δ. - Εφόσον ασκηθεί ενδικοφανής προσφυγή, δεν αποστέλλεται αναφορά του ν. 3691/2008 σε περίπτωση αποδοχής από τον υπόχρεο της απόφασης ή της σιωπηρής απόρριψης της προσφυγής από την ανωτέρω Διεύθυνση. - Αντίθετα, αποστέλλεται αναφορά του ν. 3691/2008 σε περίπτωση μη αποδοχής από τον υπόχρεο της απόφασης της ανωτέρω Διεύθυνσης (δηλαδή σε περίπτωση μη καταβολής καταλογισθέντων ποσών ή προσφυγής στα διοικητικά δικαστήρια). - Δεν αποστέλλεται αναφορά του ν. 3691/2008 στις περιπτώσεις όπου από τον έλεγχο προκύπτουν διαφορές φόρου εισοδήματος που οφείλονται σε συνήθεις λογιστικές διαφορές, όπως επίσης και στις περιπτώσεις εξωλογιστικού προσδιορισμού των αποτελεσμάτων, όπου οι διαφορές φόρων δεν συνδέονται με αποδεδειγμένη πραγματική απόκρυψη. Αντίθετα, διαβιβάζονται αναφορές στις περιπτώσεις εξωλογιστικού προσδιορισμού λόγω μη επίδειξης βιβλίων και στοιχείων στον έλεγχο ή μη τήρησης αυτών (ΠΟΛ. 1151/14.11.2008). Διευκρινίζεται ότι μετά την ισχύ του Κ.Φ.Δ. από 1.1.2014 (άρθρο 27 παρ. 1 του ν. 4174/2013 - ΦΕΚ Α' 170), με τον οποίο εφαρμόζονται οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου για τον προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης, αποστέλλεται αναφορά του ν. 3691/2008 στις περιπτώσεις πραγματικής απόκρυψης εισοδήματος που διαπιστώνεται κατά την ελεγκτική διαδικασία, εφόσον το ποσό του αναλογούντος φόρου υπερβαίνει τις πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ (σχετικό το υπ' αρ. ΔΕΛΔ 1148965 ΕΞ 2013/30.9.2013 έγγραφο). - Επίσης, οι ΔΟΥ κι τα ελεγκτικά κέντρα, όταν διενεργούν φορολογικό έλεγχο σε υπόχρεα πρόσωπα αρμοδιότητας της Γενικής Φορολογικής Διοίκησης, οφείλουν υποχρεωτικά και ταυτόχρονα με το φορολογικό έλεγχο, να διενεργούν και έλεγχο εκπλήρωσης των υποχρεώσεων που απορρέουν από τις διατάξεις του ν. 3691/2008 και να ενημερώνουν σχετικά την ηλεκτρονική εφαρμογή της Δ/νσης Ελέγχων (ΠΟΛ. 1127/1.8.2010, Κεφάλαια ΣΤ' και Θ). Τέλος, αναφορικά με την αποστολή αναφορών για περιπτώσεις μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο θα ακολουθήσουν νεώτερες οδηγίες της Διοίκησης. Επίλογος Με το παραπάνω άρθρο επιχειρείται μία συνοπτική προσέγγιση του θέματος σε σχέση κυρίως με τα αδικήματα της φορολογικής νομοθεσίας, με την πεποίθηση ότι θα αποτελέσει ένα πρακτικό και εύχρηστο εργαλείο για λογιστές, νομικούς, επιχειρηματίες κ.λπ. Τέλος, σε κάθε περίπτωση, ο αναγνώστης θα πρέπει να ανατρέχει στους σχετικούς νόμους, στις οδηγίες και στις εγκύκλιες διαταγές της Διοίκησης. ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ - Ν. 3691/2008 ΕΓΚΥΚΛΙΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ - ΠΟΛ. 1207/3.9.2013 - ΠΟΛ. 1180/16.7.2014