Εντατικοποίηση του ρυθμού διενέργειας επιτόπιων ελέγχων σε οικοδομοτεχνικά έργα Έγγραφο ΙΚΑ Ε41/147/3.6.10 ΣΧΕΤ.: Η με αριθ. 4/06 Εγκύκλιος και το με αριθ. Ε85/92/02.12.2008 Γεν. Έγγραφο. Με το με αριθ. Ε85/92/02.12.2008 Γενικό Έγγραφο, είχαν δοθεί οδηγίες για την εντατικοποίηση του ρυθμού διενέργειας επιτόπιων ελέγχων και είχαν ορισθεί οι διαδικασίες και διαχείριση των εκθέσεων επιτόπιων ελέγχων. Στο έγγραφο αυτό, όσον αφορά τον προγραμματισμό των επιτόπιων ελέγχων σε οικοδομοτεχνικά έργα, μεταξύ άλλων, επισημαίνεται ότι, πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες που έχουν δοθεί με την εγκύκλιο 4/06 και ότι πρέπει να δίδεται προτεραιότητα στα έργα για τα οποία οι τυχόν εισφορές από εκτελεσθείσες εργασίες κινδυνεύουν με παραγραφή, στα έργα για τα οποία έχει υποβληθεί δήλωση αποπεράτωσης εργασιών, στην διεκπεραίωση καταγγελιών ασφαλισμένων, στην διεκπεραίωση σημειωμάτων αυθαιρέτων κτισμάτων κ.λπ. Το τελευταίο χρονικό διάστημα παρατηρείται αύξηση των διαμαρτυριών από εργατοτεχνίτες οικοδόμους μεμονωμένα, αλλά και από τα συνδικαλιστικά τους όργανα, οι οποίες εστιάζονται στην μη ορθή ασφαλιστική τους τακτοποίηση όταν απασχολούνται σε τεχνικά έργα (δημόσια έργα που εκτελούνται κατά την έννοια του άρθρου 8 παρ. 5 εδάφιο ε' του Α.Ν. 1846/51 ή ιδιωτικά τεχνικά έργα) και συγκεκριμένα οι διαμαρτυρίες εστιάζονται: α) Στην μη ασφαλιστική τακτοποίηση με το πράγματι καταβαλλόμενο ημερομίσθιο. β) Στην μη ασφαλιστική τακτοποίηση για όσες ημέρες πραγματικά απασχολούνται. γ) Στην μη καταβολή, από τους εργοδότες, εισφορών επί αναδρομικών αποδοχών. δ) Στην μη ασφάλισή τους στα έργα που πραγματικά έχουν απασχοληθεί, αλλά, σε άλλα που δεν έχουν απασχοληθεί. ε) Στην μη ασφάλισή τους στις μισθολογικές περιόδους που πραγματικά απασχολήθηκαν, αλλά, σε άλλες μεταγενέστερες κ.λπ. Προς αποφυγήν των προβλημάτων που δημιουργούν τα προαναφερόμενα, τόσο στην ασφάλιση των απασχολουμένων, όσο και στην παρακολούθηση των καταβλητέων εισφορών των έργων αυτών κατά την εκτέλεση των εργασιών, την εκκαθάριση ή την χορήγηση βεβαιώσεων, από τούδε και στο εξής, οι Προϊστάμενοι των Τμημάτων Οικοδομοτεχνικών Έργων ή οι Προϊστάμενοι των παραρτημάτων, θα πρέπει κατά προτεραιότητα να προγραμματίζουν την διενέργεια επιτόπιων ελέγχων και σε τεχνικά έργα (δημόσια έργα ή ιδιωτικά τεχνικά) που εκτελούνται στην περιοχή τους, κατά το χρόνο που εκτελούνται οι εργασίες, ώστε να καταγράφονται τα πραγματικά ασφαλιστικά στοιχεία των απασχολουμένων, το ύψος αποδοχών, ο χρόνος απασχόλησης στο έργο κ.λπ. Οι συνταχθείσες εκθέσεις επιτόπιων ελέγχων, θα πρέπει να πρωτοκολλούνται κατά την συνήθη διαδικασία και θα λαμβάνονται υπόψη κατά την διενέργεια των σχετικών ελέγχων για την ορθή καταβολή των εισφορών και οπωσδήποτε πριν την χορήγηση στους αναδόχους βεβαιώσεων για είσπραξη λογ/μών (πιστοποιήσεων εργασιών) από τις αναθέτουσες υπηρεσίες. Στις περιπτώσεις που οι εκθέσεις επιτόπιων ελέγχων, αφορούν έργα που δεν είναι απογραμμένα στο υποκατάστημα που διενήργησε τον έλεγχο, αλλά, λόγω του ότι οι εργασίες εκτελούνται σε ασφαλιστικές περιοχές πολλών υποκαταστημάτων είναι απογραμμένα στην έδρα του αναδόχου, θα πρέπει άμεσα οι εκθέσεις αυτές να διαβιβάζονται στο υποκατάστημα απογραφής του έργου, για ενέργειες αρμοδιότητος (διαπίστωση της ασφάλισης, σύνταξη έκθεσης ελέγχου κ.λπ.). Υπενθυμίζουμε ότι: 1. Οι εισφορές υπέρ του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ υπολογίζονται ποσοστιαίως επί των πράγματι καταβαλλομένων αποδοχών των ασφαλισμένων με την προϋπόθεση ότι αυτές, δεν υπολείπονται των οριζομένων από οικείες Σ.Σ.Ε., όπως προσδιορίζονται στα πραγματικά ασφαλιστικά στοιχεία των απασχολουμένων. Συνεπώς, κατά τον υπολογισμό των αποδοχών επί των οποίων αναζητούνται εισφορές (το ημερομίσθιο που προκύπτει από την αναγωγή του καθαρού ημερομισθίου σε μικτό), πρέπει να καλύπτεται από το οριζόμενο από την οικεία Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, όπως αυτό προσδιορίζεται στα πραγματικά ασφαλιστικά στοιχεία που έχουν δηλωθεί από τον ασφαλισμένο (προϋπηρεσία, ειδικότητα, οικογενειακή κατάσταση κ.λπ). 2. Με τις διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 2 του Ν. 1876/90 ορίζεται ότι οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας, πλην των Εθνικών Γενικών Σ.Σ.Ε., δεσμεύουν τους εργαζόμενους και εργοδότες που είναι μέλη των συμβαλλομένων συνδικαλιστικών οργανώσεων. Ακολούθως το άρθρο 9 παρ. 2 και 3 του ιδίου νόμου ορίζει ότι, η ισχύς της συλλογικής σύμβασης εργασίας, αρχίζει από την ημέρα κατάθεσης της στην αρμόδια υπηρεσία, αλλά τα συμβαλλόμενα μέρη μπορούν να ορίσουν αναδρομική ισχύ, με αυτές δε του άρθρου 11 παρ. 2 και 3 εξουσιοδοτήθηκε ο Υπουργός Εργασίας να επεκτείνει με απόφασή του και να κηρύσσει γενικώς υποχρεωτική για όλους τους εργαζόμενους του κλάδου ή του επαγγέλματος, η επέκτασή της όμως ισχύει από την ημερομηνία εκδόσεως της απόφασης του Υπουργού. Επειδή, για την κάθε έτος Σ.Σ.Ε., που αφορά "τους όρους αμοιβής και τις συνθήκες εργασίας των εργατοτεχνιτών οικοδόμων", τα συμβαλλόμενα μέρη είναι, η Ομοσπονδία Οικοδόμων και Συναφών Επαγγελμάτων που εκπροσωπεί τους εργαζόμενους και από πλευράς εργοδοσίας, οι εργοδοτικοί φορείς Σ.Τ.Ε.Α.Τ., Π.Ε.Δ.Μ.Ε.Δ.Ε., Π.Ε.Σ.Ε.Λ.Ε και Σ.Α.Τ.Ε., τα μέλη των οποίων αναλαμβάνουν δημόσια έργα, η εφαρμογή της εν λόγω σύμβασης για τα Δημόσια Έργα, αρχίζει από την ημερομηνία ισχύος που ορίζεται στη Σ.Σ.Ε. και η οποία, συνήθως, είναι η πρώτη ημέρα εκάστου έτους. Συνεπώς, για τους εργοδότες που εκτελούν δημόσια έργα: - Για τις μισθολογικές περιόδους, από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της Σ.Σ.Ε. μέχρι την ημερομηνία υπογραφής αυτής, απαιτείται η υποβολή Α.Π.Δ. με αναδρομικές εισφορές και η καταβολή αυτών, και για να μην επιβαρυνθούν οι εισφορές αυτές με προσαυξήσεις και πρόσθετα τέλη πρέπει, να γίνει εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος από την υπογραφή της σύμβασης, (ως εύλογο χρονικό διάστημα θεωρείται το τρίμηνο). Στις περιπτώσεις που εργοδότης είναι ιδιώτης (ιδιωτικό οικοδομικό έργο) η υποχρεωτική εφαρμογή της Σ.Σ.Ε. αρχίζει από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης και αναζητούνται εισφορές με βάση τα κάθε φορά νέα ισχύοντα ημερομίσθια από την ημερομηνία αυτή, εκτός βέβαια από τις περιπτώσεις που πράγματι καταβλήθηκαν αναδρομικές αποδοχές στους εργαζόμενους. - Κατά την χορήγηση βεβαιώσεων για είσπραξη λογαριασμών (κυρίως τελικών λογ/μων), πέραν των άλλων στοιχείων, που πρέπει να ελέγχονται και τα οποία αναφέρονται στις εγκ. 50/81, 45/01 και 94/07, θα πρέπει να ελέγχεται και η ορθή ασφάλιση (εφαρμογή Σ.Σ.Ε., καταβολή αναδρομικών κ.λπ.), όπως επίσης θα πρέπει να αναζητείται, όπου είναι απαραίτητο, και το ημερολόγιο του έργου που προβλέπεται από το άρθρο 47 των κωδικοποιημένων διατάξεων του Νόμου 3669/08. - Η μη καταβολή αναδρομικών εισφορών, από τον υπόχρεο εργοδότη (ανάδοχο δημοσίου έργου) χαρακτηρίζει τις Α.Π.Δ. που υπεβλήθησαν ανακριβείς ως προς το περιεχόμενό τους και πέραν του ότι, πρέπει να υπολογίζονται οι διαφορές αποδοχών και οι αντίστοιχες εισφορές (να συντάσσεται δηλαδή Ε.Ε., και εάν αυτές δεν καλύπτονται από τις εισφορές που έχουν καταβληθεί βάσει ΠΕΔ, να χωρεί καταλογισμός των εισφορών), θα πρέπει το στοιχείο αυτό να αξιολογείται και κατά την εκκαθάριση του έργου. 3. Η μη ασφάλιση των εργατοτεχνιτών οικοδόμων, στα έργα που πραγματικά απασχολούνται, γιατί σε αυτά (πιθανότατα), οι εισφορές από Α.Π.Δ. καλύπτονται από τις εισφορές που προκύπτουν βάσει του ποσοστού εργατικής δαπάνης (ΠΕΔ) και η ασφάλιση αυτών σε διάφορα άλλα έργα που εκτελεί ο ίδιος ο ανάδοχος ή που δυνάμει συμφωνητικού εκτελεί ως υπεργολάβος, δεν είναι σύννομος, και για αυτό, θα πρέπει να δίδεται η δέουσα προσοχή και να διευκρινίζεται από τους ασφαλισμένους κατά τους επιτόπιους ελέγχους, ο χρόνος απασχόλησης στο έργο που βρίσκεται απασχολούμενος (ημέρες κατά μήνα). 4. Η ασφάλιση των εργατοτεχνιτών με βάση τις διατάξεις ΣΤ' ΚΕΦ. του ΚΑ του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (ασφάλιση εργατοτεχνιτών οικοδόμων), πρέπει να χωρεί για όσες ημέρες πραγματικά απασχολούνται σε κάθε μισθολογική περίοδο, ακόμη δηλαδή και για όλες τις ημερολογιακές ημέρες αν πράγματι απασχολήθηκαν, και αυτό είναι ανεξάρτητο από τις ημέρες προσαύξησης και τις ημέρες αδείας, που θα υπολογισθούν από την υπηρεσία με τους όποιους περιορισμούς, ως προς το συνολικό αριθμό ημερών ασφάλισης κατά μήνα και κατά έτος, προβλέπονται, (εγκ. 141/84, 149/84, 119/89).